Atatürk Köşkün'deki haritada yer alan işaretler Dersim olaylarına ışık tutuyor

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Tunceli Milletvekili Hüseyin Aygün'ün "Dersim katliamının sorumlusu devlet ve CHP'dir. Atatürk de bu olaylardan haberdardı" açıklamasının ardından tekrar tartışılma konusu olan Dersim olaylarına ilişkin bir belge de Trabzon’daki Atatürk Köşkü’nde yer alıyor.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Trabzon’u ziyaretleri sırasında kaldığı, Trabzon İl Özel İdaresi’nin 1931 yılında hazineden satın alarak Atatürk’e hediye ettiği ve bugün müze olarak kullanılan Atatürk Köşkün’nde yer alan Türkiye haritasında o dönemlerde ‘Dersim’ diye tabir edilen bölgelerde kalemle yapılmış bazı işaretlemeler dikkat çekiyor. Haritanın altında yer alan tabelada da, “Dersim (Tunceli)’de Zuhur Eden İsyanda askeri Durumu Gösteren Taktik İşaretler Bizzat Atatürk Tarafından Çizilmiştir” ifadeleri yer alıyor.
Atatürk Köşkü olarak ziyaretçilere hizmet sunan köşk, 19. yüzyıl başlarında Trabzon’a hakim Soğuksu sırtlarında Konstantin Kabayanidis tarafından yazlık olarak yaptırılmış. Avrupa ve Batı Rönesans mimarisinin etkilerini taşıyan binanın su ve ısı tesisatı ise zamanın ileri teknolojisiyle döşenmiş. Mustafa Kemal Atatürk, 15-17 Eylül 1924 tarihinde Trabzon’a yaptığı ilk ziyaretinde Soğuksu’ya gezi amaçlı götürüldüğünde burada dinlenmiş. 26-29 Kasım 1930′da Trabzon’u ikinci kez ziyaretinde ise Köşk’te ağırlanmış. Atatürk, köşkü beğendiğini söyleyince de Trabzon İl Özel İdaresi 2 Mayıs 1931’de köşkü hazineden satın almış ve İl Daimi Encümeni kararıyla 18 Mayıs 1931’de Atatürk’e hediye edilmiş. 10-11 Haziran 1937 tarihindeki üçüncü ziyaretlerinde de kendisi için hazırlanan Köşk’te iki gece kalmış.
Atatürk, 11 Haziran gecesi Köşk’te bütün mal varlığını Türk milletine armağan etme kararı alan Atatürk, mal varlığının bir listesini hazırlayarak gereğinin yapılması için Başbakan’a göndermiştir. Ancak bilinmeyen bir sebepten dolayı Soğuksu’daki köşkün Atatürk’ün Türk milletine armağan edilen mal varlığı listesinde olmadığı ortaya çıkmış ve ölümünden sonra kız kardeşi Makbule Boysan’a kalmıştır. Atatürk’ün Başbakanlığa gönderdiği listede Köşk’ün yer almaması konusunda değişik görüşler ileri sürülmüştür.
8 Temmuz 1942′de Trabzon Belediyesi Boysan’dan Köşk’ü 10 bin lira karşılığında satın almış ve aynı yıl halka açık müze haline dönüştürmüş.
Atatürk Köşkünün giriş katındaki salonda Atatürk’ün 15 Eylül 1924 tarihi akşamı belediyece verilen yemekte yaptığı konuşmalarının metni asılı. Birinci katta çalışma odası, büyük yatak odası, bekleme odası ve toplantı odası yer alıyor. Bu odalara geçit veren salon duvarlarında Atatürk’ün değişik yurt gezilerine ait fotoğrafları ve bizzat kendi kurşun kalem işaretlerinin bulunduğu Türkiye haritası var. Haritada o dönemlerde ‘Dersim’ diye tabir edilen bölgelerde kalemle yapılmış bazı işaretlemeler dikkat çekiyor. Elazığ ve Erzincan’ın da işaretlendiği haritada, Tunceli’deki işaretleme ve çizimler yoğunlukta. Haritanın altında yer alan tabelada da, “Dersim (Tunceli)’de Zuhur Eden İsyanda Askeri Durumu Gösteren Taktik İşaretler Bizzat Atatürk Tarafından Çizilmiştir.” ifadeleri yer alıyor.