ANKARA (İHA) - Ankara Ticaret Odası (ATO) tarafından hazırlanan 'IMF'li Yıllar Raporu'nda, IMF programının uygulanmaya başlandığı 1999 Aralık ayından bu yana, Türkiye'nin iç borç stokunun yüzde 326, dış borç stokunun yüzde 50 artış gösterdiği belirtildi.
ATO yaptığı yazılı açıklamayla IMF'li yıllar araştırmasını açıkladı. Rapora göre, 1999 yılında 42 milyar dolar olan iç borç stokunun bugün 179 milyar dolara, 102 milyar dolar olan dış borç stokunun 153 milyar dolara, toplam borç stokunun ise 144 milyar dolardan 332 milyar dolara çıktı. Bu rakamlarla Türkiye'nin IMF programının uygulandığı beş yıllık dönemde borçlarını yüzde 129 artırararak Cumhuriyet tarihinin borçlanma rekorunu kırdığı kaydedildi. Rapora göre, 2000 yılında faize 25.2 milyar dolar harcayan Türkiye'nin, 2004 yılında faiz harcamasının 56.2 milyar dolar olduğu belirtildi. Türkiye'nin dört yılda borç faizlerine toplam 188 milyar dolar yani 1999 yılındaki milli gelire eşit bir rakam harcadığına dikkat çekilen raporda, 2004 yılında milli gelirin 299 milyar dolara, 1999 yılında 2 bin 827 dolar olan kişi başı milli gelirin ise 4 bin 172 dolara çıkmasına karşın, 1999 yılında 2 bin 200 dolar olan kişi başına borç rakamının 2004 yılında 4 bin 328 dolara yükseldiği ifade edildi.
Rapora göre, 2000 yılında 26.5 milyar dolar olan ihracat, 2004 yılında 62.8 milyar dolar olarak gerçekleşirken, yine 2000 yılında 40.6 milyar dolar olan ithalat, 2004 yılında 97.2 milyar doları buldu. Buna göre anılan dönemde ihracat yüzde 44, ithalat yüzde 56 arttı.1999 yılında 14 milyar dolar olan dış ticaret açığı da 2004 yılında 33.5 milyar dolar ile rekor düzeye ulaştı. 2000-2004 yılları arasında toplam dış ticaret açığı ise 108 milyar dolar olarak gerçekleşti.1999 yılında 1.4 milyar dolar cari işlemler açığı da 2004 yılına gelindiğinde 10 kat artarak 14.6 milyar dolara yükseldi. Aynı döneme ilişkin toplam cari açık ise 33.3 milyar dolar oldu.1999 yılında 9 milyar dolar bütçe açığı veren Türkiye ekonomisi, 2004 yılında 30 milyar dolar bütçe açığı verir hale geldi. 2000-2004 yılları arasındaki 4 yıllık dönemde bütçe açıkları toplamı ise 113.7 milyar doları buldu.
1999-2004 yılları arasında büyüme sağlanmasına karşın büyüme rakamları işsizlik sorununun aşılmasına yaramadı. 1999 yılında yüzde 7.3 olan işsizlik oranı 2004 yılında yüzde 10'a yükseldi.1999 yılında yatırımlara 4 milyar dolar ayıran Türkiye 2004 yılına gelindiğinde yatırıma ayrılan rakamı ancak 5 milyar dolara çıkarabildi. Bu dönemde elde edilen vergi gelirleri 270 milyar doları aşmasına rağmen yapılan yatırımlar 26 milyar dolarda kaldı. Kayıtdışı ekonomide ise 1999 yılında yüzde 45-55 arasında olduğu tahmin edilen kayıtdışılık oranı 2004 yılına gelindiğinde yüzde 50-66 aralığına yükseldi.
Raporda, IMF programının uygulanmaya başlandığı 1999 yılında 35 milyar dolar vergi gelirlerinin 2004 yılına gelindiğinde 69 milyar dolara çıkmasına rağmen yatırımların artmadığı belirtildi. Türkiye'nin sıcak para cenneti haline geldiğine vurgu yapılan raporda, yabancı portföy yatırımların 1999 yılında 20 milyar dolar seviyesinde seyrederken, 2004 yılında 30 milyar dolara, 2005 yılında 38 milyar dolara çıktığı kaydedildi.
Türkiye'nin 44 hükümetin görev yaptığı 58 yıllık IMF geçmişinde şimdiye kadar 24 yıla yayılan toplam 18 anlaşma imzaladığı hatırlatılan raporda, Türkiye'nin IMF ile en çok stand-by anlaşması yapan üye ülkeler arasında Filipinler'den sonra ikinci sırada yer aldığı, IMF kaynaklarını en çok kullanan üye ülkeler arasında ise Meksika, Rusya, Kore, Arjantin ve İngiltere'den sonra geldiği belirtildi. Türkiye 1999 yılından itibaren toplam 32 milyar dolar borç aldığı IMF'ye önümüzdeki 2 yıl içerisinde 19 milyar dolar borç ödemesi yapacağı kaydedildi.
Rapora ilişkin değerlendirmede bulunan ATO Başkanı Sinan Aygün, son zamanlarda elde edilen yüksek moral gücüne rağmen ekonomideki kırılganlığın devam ettiğini, IMF'nin Türkiye'yi değil, Türkiye'nin IMF'yi tuttuğunu kaydetti. Türkiye'nin enflasyonu kendi iradesi ile yendiğini ve kendi dinamikleri ile ayakta kaldığını belirten Aygün, "Kimse bundan IMF'nin başarısı diyerek pay çıkartmasın. IMF Türkiye'nin rantını yiyiyor. İtibarı Türkiye ile yükseliyor. IMF'li yıllarda Türkiye sosyal, siyasal ve ekonomik anlamda kan kaybetmiştir. Çünkü Türkiye'nin borcu 188 milyar dolar artmıştır" dedi. Türkiye'nin IMF'nin ekonomik terörüne maruz kaldığını ifade eden Aygün, şunları söyledi:
"Eğer IMF'nin itibarına güven olsaydı, gelecek diye söylenen yabancı sermaye gelirdi. Türkiye'ye yabancı değil, yalancı sermaye gelmiştir. IMF'nin ana sözleşmesindeki amacı 'Uluslararası parasal işbirliğini geliştirme, ticaretin dengeli bir biçimde gelişmesine yardımcı olma, ödemeler dengesi güçlüğü çeken üye ülkelere destek olmak' şeklinde belirlenen IMF'nin bugün ülkemizde gördüğü işlev bu amacın çok ötesine varmıştır. Ekonomik siyasal kurumlarımızı kuşatmış, devlet içinde devlet haline gelmiştir. Ülkemizin devlet idaresinin kendine güveni kalmamıştır. iktidarlar da IMF programları sonrasında itibar kaybetmiştir."