Avrupa çok ciddi bir sürece girmek üzere. Yunanistan aslına bakarsanız batmış durumda. Sadece bunun ilanını erteleyip de , bu sonuçla yüzleşmeyi geriye bıraksak arada çözebilecek formülü bulabilir miyiz diye düşündüklerini tahmin ediyorum.
Eğer Yunanistan'a yapılacak yardım ya da yeniden yapılandırmayı geriye bırakacak olurlarsa, artık bekleme lüksü olmayan bu belirsizlik Yunanistan'ın iflasının ilanı ile sonuçlanır. Temerrüte düşmek yani ödeyememek denen bu durumun ilanı neden önemli önceden değinmiştim ama kısaca yeniden yazayım.
Yunanistan'a kredi vermiş, Yunanistan tahvilleri almış diğer Avrupa'lı bankalar olası bir temerrüt ilanı halinde, vermiş oldukları paraların hepsi şüpheli alacak haline dönüşeceği için, birebir karşılık ayırmak durumunda kalacaklar. Bu ne demek? Bu durumda alacağı tehlikeye girecek olan bu bankaların sermaya arttırmak zorunda kalacakları demektir. Bunun için de, ilk başvuracakları adres, diğer vermiş oldukları kredileri geri çağırmak olabilir ! İşte bu ihtimal gerçekleşirse, geri çapıracakları krediler bir çok ülke ve şirketi sıkıntıya sokabilir.
Böyle bir ortamda, Yunanistan'ın arkasaından İrlanda, Portekiz, İspanya gibi diğer sorunlu ülkelerin krize sürüklenmesi riskinden korkuluyor. Yani bana göre Avrupa'lılar aslında Yunanistan'ı gözden çıkarttılar da, bunu ilan ettikleri takdirde bahsettiğim bu ülkeleri ayakta tutabilirler mi bunu çözmeye çalışıyorlar. Eğer buna emin olamazlarsa, Yunanistan'a yeniden yardım ederek, batış sürecini ötelemeyi ve bu arada da diğer sıkıntılı ülkeleri düzeltmeye çalışmaya çalışabilirler.
İşte bu riskler biz dahil bir çok ülke ve piyasada çok etkili sonuçlar doğuruyor ve doğurabilir. Yunanistan'ın temerrüte düşmesi halinde, alacaklıların alacaklarına karşılık ayırmak zorunda kalmaları nedeniyle geri çağıracakları diğer kredileri nedeniyle, pizim ülkemizden de para çıkışları olabilir.
Şimdi bu ihtimalin kısa vade de olumsuz yansımaları olabilecekken, sonrasında ise, lehimize durum ihtimali de var. Çünkü para çıkışı olursa, Döviz kurlarımızda ciddi yükselişler yaşanabilir. Bu yükseliş hem otomatik ithalat ve tüketim kontrolü sağlarken, diğer taraftan da dövizin yükseldiği oranda yabancılar açısından imkb göreceli ucuzluyor olacaktır. Türkiye ve Türk bankaları oldukça sağlam olduğu için, bir seviyeden sonra yabancılar yeniden çok hızlı bir pozisyon arttırımına girebilirler.
Dün muhtemelen gün içinde sert düşen piyasa nedeniyle hisselerini zararına da olsa satanlar ve gün içinde açığa verenlerin seans sonunda geri alımları nedeniyle bir tepki kapanışı yaşadık. Bu nedenle destekten döndük diyemiyorum.
Ekonomik tedbirler için 22 Haziran'da bir toplantı olacağı basın söylentisi olarak geçiyor. Cari açık tedbirlerinin belirsizliği de bizim ülkemiz ve piyasalarımız açısından bir risk yaratıyor. Ama bence bu belirsizlik de aynı zamanındaki IMF anlaşması gibi hükümet politikası olabilir! Çünkü bu tedbirlerin gecikmemesi gerektiği halde , sessizliğe bürünmenin başka bir manasını göremiyorum. Yaratılan belirsizlikle kurların kendiliğinden çıkabileceği seviyelere de bakılıyor olabilir. Ama artık tedbirlerin açıklanmasına yakınız diye düşünüyorum. Önemli olan alınacak tedbirler ek düşüşler mi getirecek, yoksa artık belli oldu denince piyasalarda rahatlama getirip yeniden başta borsa olarak yükselmemize mi neden olacak göreceğiz.
İşte tüm bunların henüz net olmadığı şu günlerde, 58.000 endeks riski hala önümüzdedir. Hatta alınabilecek kararlar ile bu seviyeden bile altları söz konusu olabilir. Ama 58.000 civarı bir endeks ve altındaki olası tüm endeks seviyeleri Türkiye ve İmkb için alım yapılabilecek seviyelerdir. Görüldükçe yabancı alımları başta olmak üzere yerlilerden de alımların geldiğini göreceğiz diye bekliyorum.
O zaman madem henüz bu koular netleşmedi, bugün de izleyici olalım, geri duralım diyebilriiz. Hafta sonunu görmeyi tercih edelim, kısa vadede kaçıracaklarınızı kafaya takmayın, piyasalar yeterki düzelsin. Düzelince nasılsa çok daha fazla ve güvenli şanslar buluruz diyorum.
Hepinize iyi hafta sonları dilerim.
Aydın Eroğlu
www.borsaanalizci.com