**( Görüyorsunuz ki bugünlerde yoğun bir şekilde AB para birliği hakkında dağılır mı düşünceleri konuşulmaya başlandı. Peki benim bu konuda hiç mi yazım olmayacak? Okuyanlarınız unutmuş olabilir. Sonradan üye olanlarınız da eski strateji yazılarımı okumamış olabilir. Sizlere 2010 yılının 5'nci ayında yayınladığım bir strateji yazımı yeniden yayınlıyorum.
Biraz nostalji olsun. Bakalım o günlerde dediklerimiz sonraki gelişmelere uygun olmuş mu? )**
NOT: Okuyacağınız yazı 2010 Mayıs ayı strateji yazımdır!
Geçen yıl krizin dip bulmasından sonra '' Senaryonun adı kriz '' diye bir yazı yazmıştım.Zamanı olanlar,'' Yazılar ' 'bölümünde bu yazımı bulabilirler.
Uluslar arası çaptaki krizler hep bir sermaye hareketleri sebebi ile olur ve bence hiçbir zaman da tesadüfi olmaz ! Şuanda sergilenen oyun,tamamen Avrupa ' nın yeni bir yapılanması ile sonuçlanacak.
AB liderleri neredeyse 1 Trilyon avroya yaklaşan yeni önlem paketleri hazırladılar.Bu açıklamaları duyunca,bir anda borsalar coştu.Lakin bence bu paketler bu krizin bitmesine değil,ötelenmesine ve şekillenmesine ve yeni bir Avrupa yapılanmasına neden olacak !
Yunanistan gibi,sanayii ile değil de,AB 'den aldığı fonlarla neredeyse Türkiye 'nin 1/7 nüfusu kadarken,memur sayısı Türkiye ile eşit olan bir ülke,en düşük memur maaşı olarak 3 bin avro ve iki de ikramiye verirse,gelişen-gelişmiş bir ülke olarak büyüyor gibi gözükse de,aslında bunu borç kesesinden yapıyordur !Gün gelir,bu su testisi bugün olduğu gibi kırılır ve artık su kalmaz ! Şimdi Yunanistan için olan budur.Kimse Yunanistan için krizin bittiğini düşünmesin.
Yunanistan çapındaki bir ülke için bile mevcut borçları çevirebilmek için,yeni bir 120 milyar avro itiyacı olacaksa,acaba günü geldiğinde hangi sanayisi Yunanistan 'ın bu borcunu kapatacak üretim yapacak ? Demek ki,Yunanistan ile başlamış gözüken bu kriz dalgası pek de öyle kolay bitmeyecek. En çok iki-üç yıl içinde yeni verilen borçlar nedeniyle Yunanistan bir borç yapılandırmasına gitmek durumunda kalacaktır. Ama burada korkacak olan asıl Yunanistan değil , ondan alacaklı olan ülkeler olmalıdır !
Kabaca bir incelediğimiz zaman,Portekiz,İspanya,İngiltere,İtalya ...diye bir çok ülke için bu sıkıntıların olduğunu sayabiliriz . Ekonomisi borç batağında olmadığı halde,para verdiği ülkelerden vadesi gelince parasını alamayan ve alamayacak olan ülkeler de, Almanya örneğindeki aynı krizden etkilenmek durumunda kalıyor.
Peki ne oluyor,bu kadar karanlık bir tabloya göre,dünya öncekinden de mi büyük bir krize girmek üzere diye sorabilirsiniz ? Yok yok böyle bir korkum yok. Ama ciddi bir dalgalanma yaşanacağını da söyliyebilirim.
Bu krizi yeni kurtarma paketleri ile bir yere kadar durdurabilirsiniz . Ülkelerin krizden çıkabilmelerinin tek çözümü,tasarruf edebilmeleridir. Kamu üzerindeki yük harcamalardan devletlerin en kısa zamanda kurtulması şarttır. Savurganlığın artık bırakılması gereklidir. Tabii bir de,bence kesinlikle borç konsolidasyonu da yapmak zorunda kalacaklar. Hatta bazı ülkelerden ileri de,bazı borçları bile silmek zorunda kalabilirler.
2001' de Türkiye olarak biz bu krizi tek başımıza yaşadık. O zaman yaşadıklarımız,bizim şuan bu krizi rahat atlatmamızı ve hatta avantajlı çıkarak çıkacak olmamızı sağlıyor.
Ama bizim bir avantajımız,krızi kendi paramızla yaşadık. Devalüasyon yapınca da,anında ihracat imkanı elde edebildik. Lakin Avrupa ortak bir para olan Avro' yu kullanmasından ötürü,ülkeler bağımsız olarak para birimlerinin değerini düşürme imkanlarına sahip değiller.
**Sonuç ne?
AB ülkeleri bu kriz sonrasında çok hırpalanmış ve eski güçlerinden uzak çıkacaklar.
AB şirketlerinin sermaye dağılımında,ABD,Çin ve Türkiye ' nin payları artacak. İçinde Türkiye de olan bu ülkeler AB ' de şirket satın almaları yapacaklar.**
Avrupa Birliği sürecek,ama kanımca ileride Avrupa para birliği kalmayacak. Avro ' nun istikbalinin çok olmayacağı kanaatindeyim. Bu kriz sonrasında,aslında kendi ekonomileri bozuk olmadığı halde,aynı para birimini kullanan borçlu ülkelerin yarattığı riskleri sırtlamak zorunda kalmak bir süre sonra büyük Avrupa ülke vatandaşlarının isyanını doğuracak.Hükümetlere para birliğinden çıkmak yönünde baskılar oluşmaya başlayacak.Buna dayanabileceklerini sanmıyorum. Belki ilk etapta,bazı krıterler koyup,bunları sağlamayanları geçici süreli para birliği dışına çıkartma metodunu seçebilirler ama bu yöntemin tutacağını düşünmüyorum.
Öyleyse Özellikle avronun değer düşüşü ve paritenin de 1.25 ' in de altına inip 1.19 oranını görme ihtimali kuvvetli diyorum.Sonrasını ayrıca konuşuruz.
Konuyu Türkiye ' ye nasıl bağlayacağız peki?
Türkiye tabii ki,AB ' de yaşanan bu krizden AB kaynaklı talep daralması nedeniyle ihracat sıkıntısı yaşayacak.İthalat ciddi artacak.Ama bunlar bizim için kalıcı sıkıntılar olmayacak.
Türkiye son dönemde özellikle yakın komşuları başta olmak üzere zamanında uzak durduğu birçok ülke ile ilişkilerini geliştiriyor. Bu durum Türkiye ' nin ihracatının %60-65 ' ini Avrupa ülkelerine yapıyor olmasının handikapını zaman içerisinde dengeleyecek.
Türkiye tasarruf ve gelir yaratma konusundaki tedbirlerini çok öncelerden aldığı için,bir borç sıkıntısı içinde değil.
Türk şirketleri özelikle de bankaları çok ciddi kar içinde bu krize denk gelmiş durumdalar.
Krizin bize fırsatları da var ! Mesela Türkiye' nin durumu gayet iyi olduğu için,döviz kur karşılıkları,Türk parasına göre değer kaybediyor. Belki ihracatta sıkıntı yaşıyoruz ya da yaşayacağız ama,tam tersi,bu durumun bazı sektörle de avantajı da oluyor ! Nedir derseniz ; Bankalar yurtdışından özellikle de avro cinsi aldıkları sendikasyon kredileri nedeniyle kurlar düştükçe ekstra eveliasyon karı yazıyorlar. İşte bu nedenle de,dün İşbankası ' nın açıkladığı gibi beklenti üstü karlar geliyor. Günü gelince bu karlar,piyasalara kredi olarak girecek.
Türk şirketlerinin birçok alanda (bankacılık da dahil) batının bilinen markalarında sermaye sahibi oluklarını göreceğiz. Bu kriz dünya çapında Türk şirketlerinin ortaya çıkmasına imkan verecek.
Dünya için yazılan yeni senaryoda,Türkiye baş aktörlerden biri olacak.Bundan kimsenin kuşkusu olmasın. Bir yıldır yazılarımda bunu ısrarla işliyorum.
Günü geldiğinde Türkiye Avrupa Birliği 'ne kendi isterse kesin girecek ama o zaman belki de,para birliği kalmamış olacak !
Avrupa bu borç sarmalının finansmanı nedeniyle uzun bir süre küçük büyüme rakamlarına katlanmak zorunda kalırken,Türkiye uzun süreli büyük büyüme rakamlarını yaşacak. (bu düşüncemi 2009 Mart-Haziran dönemindeki yazılarımda ısrarla ifade ettiğimi görebilirsiniz)
Avrupa ileride sadece büyük bir ekonomik güç olduğundan Türkiye 'yi almak zorunda kalmanın dışında,yaşlanan nüfusunun devamlılığı için de,Türkiye 'ye muhtaç olduğunu görecek !
Kısacası bu krizlerden çok korkmayın. Avrupa yanardağı patladı,külleri her yeri sardı ama toz bulutu ortadan kalktığında,herkes Türkiye 'yi öne çıkan ülke olarak görecek.
Konu bir yazılık değil.O nedenle oldukça uzun oldu.Affınıza sığınıyorum
NOT:(Bu yazım başta da belirttiğim gibi yaklaşık bir yıl evvel yazdığım bugüne bakan bir yazımdır. Bugüne ait yazım ise ayrıca sitemde yayına konmuştur!)
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
www.borsaanalizci.com