Atasözleri ve deyimler günlük yaşamın gerçeklerinden beslenen, ancak sıklıkla mecaz barındıran sözlerdir. Birleşik fiiller de iki veya daha fazla kelimelerin birleşmesiyle oluşan, eylem ifade eden sözlerdir. Deyimler, atasözleri ve birleşik fiiller yapıları gereği güçlü bir ifade sunarlar. Günlük yaşamda veya edebi eserlerde sıklıkla bu sözlerin anlatım gücüne başvurulur. Ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta ifadesi de bunlardan biridir. Ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta ne demektir?
Ay ayakta çoban yatakta, ay yatakta çoban ayakta TDK sözlük anlamı şu şekildedir:
çobanların akşam erken yatması, sabahleyin erken kalkması gerekir anlamında kullanılan bir sözgenel düzene yardımcı olan araçlar varsa yönetici rahat eder yoksa çok uyanık olması gerekir anlamında kullanılan bir söz| ay aydın, hesap belli | ay gibi | ay harmanlanmak |
| ay var yılı besler, yıl var ayı beslemez | ayı görmeden bayram etme | ayı gördüm, yıldıza itibarım (veya minnetim) yok |