Mynet Özel Derleme - Ay'ın karanlık yüzü, Dünya'nın etrafı ile Ay'ın etrafındaki dönüş hızı eşit olduğundan Dünya'dan görünmeyen ve Ay'ın yakındaki yüzüne göre daha az bilindiğinden "karanlık" olarak adlandırılan bölgesidir. Bu bölge, Dünya'dan görülememesi nedeniyle pek çok komplo teorisine ilham kaynağı olmuştur.
İlk kez Sovyetler Birliği'nin "Luna" uydusu, 1959'da Ay'ın karanlık yüzünü fotoğraflamış, Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi de 1960'ta Ay'ın karanlık yüzünü anlatan detaylı atlas yayımlamıştı.
ABD'nin 1968'deki insanlı ay seferi "Apollo 8" görevine katılan astronotlar, Ay'ın karanlık yüzünü bizzat gören ilk insanlar olmuştu.
Ay'ın karanlık yüzü hakkındaki komplo teorileri, bilimin sınırlarını zorlayan gerçeklerle karşılaştığında ise her zaman tartışmalı bir konu oldu. Ancak bu teorilerin çoğu, elbette bilimsel kanıtlardan yoksun ve büyük ölçüde spekülasyonlara dayanıyor.
Örneğin birçok teorisyen, Ay'ın karanlık yüzünde dünya dışı varlıkların hatta gizli askeri üslerin bulunduğunu öne sürüyor. Bazı teorisyenler ise Ay'ın karanlık yüzünde gelişmiş teknolojilerin ve gizli bilimsel araştırmaların yapıldığını ileri sürüyor. Bu teorilere göre, dünya hükümetleri Ay'da uzay araçları ve diğer ileri teknolojileri test ediyor.
Ay'ın karanlık yüzünde antik yapılar veya eski uygarlıkların izlerinin bulunduğunu iddia eden teoriler de mevcut. Bu teoriye göre söz konusu yapılar, dünya dışı varlıklar veya insanlığın daha önceki dönemlerine ait olabilir.
Bazı daha uçuk teorilerde ise Ay'ın karanlık yüzünde zaman yolculuğu deneyleri yapıldığını veya paralel evrenlere açılan kapıların bulunduğunu ileri sürülüyor. Bu teorilerde, Ay'ın karanlık yüzünün sıradan bir yer olmadığını ve gizemli fenomenlere ev sahipliği yaptığını iddia ediliyor.
Bir başka teoriye göre ise, Ay aslında doğal bir uydu değil, yapay olarak inşa edilmiş bir yapı ve Ay'ın karanlık yüzü, bu yapının kontrol merkezlerini veya mekanizmalarını barındırıyor olabilir.
Bilimsel kanıtlardan yoksun ve büyük ölçüde spekülasyonlara dayanan bu tür komplo teorilerini bir kenara bırakırsak, Ay'ın karanlık yüzüne yapılan görevler, çoğunlukla bilimin sınırlarını genişletmek için önemli bir adım olarak görülüyor.
Çin'in Ay'ın karanlık yüzünden kaya ve toprak örnekleri toplaması için 3 Mayıs'ta uzaya gönderdiği "Çang'ı 6" keşif aracının yüzeye ulaştığı bildirildi.
Çin Ulusal Uzay İdaresinden yapılan açıklamaya göre, keşif aracının ana parçası olan Ay sondasının sabah saatlerinde iniş aracı yardımıyla yörüngeden alçalmaya başladı.
Keşif aracı, Ay'ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki bir krater olan Apollo Çanağı'na yumuşak iniş yaptı.
Ay'a indikten sonra sondasıyla Ay yüzeyini kazmaya başlayacak keşif aracı, robotik koluyla toprak ve kaya örneklerini toplayacak. Örnek toplama işinin 14 saatte tamamlanması öngörülüyor.
Toplanan örnekler konteynerde mühürlendikten sonra yükseltme aracıyla yüzeyden yörüngedeki uyduya ve dönüş mekiğine taşınacak. Ardından dönüş mekiği, örnekleri Dünya'ya getirecek.
Çang'ı 6, bugüne dek Ay'ın karanlık yüzeyinden kaya ve toprak örneği toplayan ilk keşif görevi olacak.
Çin mitolojisindeki Ay tanrıçası "Çang'ı"nın adını taşıyan keşif görevleri, 2007 ve 2010 yıllarında Ay yörüngesine yollanan "Çang'ı 1" ve "Çang'ı 2" uydularıyla başlamıştı. Ay'ın haritalandırılmasının hedeflendiği keşif görevleri, yüzeye yumuşak iniş için hazırlık amacı taşıyordu.
"Çang'ı 3" görevinde "Yütu (Yeşim Tavşanı)" adı verilen gezgin keşif aracı, Aralık 2023'te Ay'ın yüzeyine indirilmişti.
Çin, "Çang'ı 4" görevinde "Yütu-2" gezgin keşif aracını Ocak 2019'da Ay'ın karanlık yüzüne indirerek ilke imza atmıştı.
"Çang'ı 5" görevinde Çin, kaya ve toprak örnekleri toplamayı amaçlayan ilk keşif aracını Ay'a göndermişti. Keşif aracı, Kasım 2020'de fırlatıldıktan sonra topladığı 1,73 kilogram kaya ve toprak örneğiyle Aralık 2020'de Dünya'ya dönmüştü.
Çin, Ay'daki keşif faaliyetini gelecek yıllarda yeni görevlerle sürdürmeyi planlıyor. Bu kapsamda "Çang'ı 6"nın ardından, 2026'da Ay'ın güney kutbunda keşif yapmak üzere "Çang'ı 7" ve 2027'de doğal kaynak kapasitesini ve kullanılabilirliğini doğrulamak ve Ay yüzeyindeki uzay üssü inşası için testler yapmak üzere "Çang'ı 8" görevleri planlanıyor.
Ülke, 2030'dan itibaren Ay'a insanlı seferler düzenlemeyi, Uluslararası Ay Araştırma Üssü kurarak daha ileri keşif faaliyetlerine zemin hazırlamayı hedefliyor.
(Kaynaklar: AA, DHA)