Ortopedik yaralanmaların en bilineni sıklıkla merdiven kullanırken, spor yaparken ya da düz yolda yürürken bile başımıza gelebilen ayak bileği burkulmalarıdır. Genellikle geçici bir problem olarak algılanan burkulmalar; hafif bağ zedelenmelerinden yırtıklara, kemikte ödemden ciddi kırıklara kadar farklılık gösteren yaralanmalardır. Bu nedenle ciddi ağrı ve şişliği olan hastaların ortopedi hekimine başvurması önem arz etmektedir.
Ayak Bileği Burkulmalarını Önemseyin
Ayak bileği burkulan hastalar genellikle ilk olarak acil servislere başvururlar ve ilk değerlendirme sırasında röntgen istenerek kemiklerde kırık ya da eklem bütünlüğünde bozulma yoksa hastaya uygun tedavi verilip ortopedi hekimine yönlendirilir. Hastalar acil serviste gerçekleşen ilk müdahaleden sonra hafif bir iyileşme hissettiklerinde ortopedi hekimine görünme kısmını atlarlar. Esas problem de bu noktada başlar. Hastalar uzun süre şikayetleri geçmeyince ortopedi hekimine görünürler ancak bazen iş işten geçmiş olabilir.
Her ayak burkulması şikayetinde MR görüntülemesine gerek yoktur ancak, röntgen tekniği ile yapılan görüntülemede bir soruna rastlanmamasına rağmen hastanın tablosunda yoğun şikayetler varsa ve hasta ayağına yük veremiyorsa MR görüntülemesi oldukça faydalı bilgiler verecektir.
Ayak Bileği Burkulduğunda Ne Yapmalıyız?
Ayak bileği burkulmalarından ilk müdahale son derece önemlidir. Peki neler yapılmalıdır?
1- Burkulan ayağımıza yük vermekten kaçınmalıyız.
2- Ayak parmaklarımızdan başlayarak ayak bileğimizin üstüne kadar çok sıkmadan elastik bandaj sarmalıyız.
3- Hekime başvurana kadar saat başı 5 dakika bandaj üzerinden buz torbası uygulayabiliriz.
4- Mümkünse ayağımızı kalp hizasından yukarıda tutmalıyız.
5- Temel ihtiyaçlarımız dışında ayağa kalkıp dolaşmaktan kaçınmalıyız.
6- Yaralanma sonrası erken dönemde masaj ve sıcak uygulamalarından uzak durmalıyız.
Tekrarlayan Ayak Bileği Burkulmaları Neden Yaşanır?
Tekrarlayan ayak bileği burkulmalarının sebepleri, yanlış ayakkabı seçiminden ısınmadan spor yapmaya kadar geniş bir yelpazede incelenebilir. En önemli etkenleri şöyle sıralayabiliriz:
1- Daha önce yaşanan burkulma sırasında yaralanmış emniyet bağları
2- Daha önce yaşanmış burkulma sonrasında iyi fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulanmaması
3- Uygun olmayan zeminlerde spor yapılması
Ayak Bileği Burkulmaları Ne Gibi Sorunlara Yol Açabilir?
Ayak bileği burkulmalarında ilk müdahalenin ardından iyileşme sağlanamazsa bağ zorlanması, bağ yırtılması, yumuşak dokularda ödem oluşması, kırık, eklem gevşekliği, kıkırdak yaralanması ve kemik ödemi gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Ayak bileği yaralanmalarının büyük çoğunluğu ilaç ve istirahat döneminin ardından uygulanan fizik tedavi ve rehabilitasyon programının ardından iyileşir. Ancak yer değiştirmiş kırık, ayak bileğinde çıkık ve eklemde gevşekliğe neden olabilecek düzeydeki bağ yaralanmalarında cerrahi tedavi gerekebilir. Cerrahi tedavi sonrasında da fizik tedavi ve rehabilitasyon programının uygulanması kritik önem arz etmektedir.
Herkese sağlıklı günler dilerim...
Opr. Dr. Enis Yıldırım