İnsan vücudu tarafından doğrudan üretilemeyen B vitamini, tam da bu noktada düzenli beslenmenin önemini ortaya koyar. Zira, vücudunuz hayati öneme sahip bu vitamini üretebilmek için, içeriğinde B vitaminine dönüşecek gıdalara ihtiyaç duyar. Bu nedenle sağlıklı bir yaşam için, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu nitelikte gıdaları sağlama görevi size düşer. B vitamini eksikliği hakkında bilgi sahibi olmak, beslenmenize ve vücudunuza dikkat etmeniz için yardımcı olabilir.
B vitamini eksikliği, genellikle sinir sistemi zayıflığı ve kansızlığa bağlı olarak ortaya çıkar. Bedeninizin enerji kaynaklarından bir olan B vitamini, 8 gruba ayrılır. B vitaminleri su içerisinde çözünebilen hafif vitamin grubunda yer alır. İnsan bedeni için hayati öneme sahip olan B vitamininin vücudunuzdaki oranı, dengesiz ve bilinçsiz beslenme nedeniyle anormal düzeylere düştüğünde çeşitli sağlık sorunları baş gösterir. Ortaya çıkan bu sağlık sorunları, B vitamininin türevine göre farklılık gösterir. B vitamini eksikliği hangi hastalıklara yol açar sorusu, geniş kapsamlı bir cevap gerektirir. Bu sorunun belirtiler üzerinden cevaplanması gerekir. Bu nedenle belirtilere vakıf olması eksikliğin çok geçemeden giderilmesi için adım atılmasına yardımcı olur.
Dikkat dağınıklığı, sinirlilik, dalgınlık, kol ve bacak koordinasyonunda başarısızlık, yorgunluk, uyuşukluk ve kas güçsüzlüğü gibi sorunlar; B1 vitamini eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan sorunlar arasında yer alır. Ayrıca beriberi hastalığı, kas ve boşaltım sistemi rahatsızlığı da ortaya çıkabilir.
Literatürdeki adı liboflavin olan B2 vitamininin yetersiz seviyede olması durumunda cilt sağlığı ve enerji problemleri ortaya çıkar. Dil iltihapları, saç dökülmesi, anksiyete, göz kapağı iltihapları, deri döküntüleri ve kornea kızarıklığı gibi sorunlar meydana gelebilir. Süt, tahıllar, yumurta beyazı, karaciğer, yeşil yapraklı sebzeler ve tam tahıllı ekmekler B2 vitamini bakımından zengin gıdalar arasında yer alır.
B3 vitamini; karbonhidatları, yağ ve alkole dönüştürür. Sindirim sistemi ve sinir sistemini destekleyerek, hastalıklara karşı güçlü hale getirir. Eksikliği; cilt, sinirler ve sindirim sistemi üzerinde rahatsızlık veren sorunlara yol açar. Et, süt, balık, yumurta, fındık ve tam tahıllı ekmekler B3 vitamini bakımından zengin içerik barındırır.
B5 vitamini steroid hormon salgılama ve kırmızı kan hücreleri üretiminde önemli rol oynar. Eksikliği; iştahsızlık, uykusuzluk, yorgunluk, kabızlık, bağırsak rahatsızlıkları ve yorgunluk gibi sorunlara yol açar.
Bağışıklık sistemi, beyin kimyasallarının üretimi konusunda önemli yere sahiptir. Tahıllar, baklagiller, kabuklu deniz ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, balık, et, fındık, karaciğer ve meyveler B5 vitamini bakımından zengin kaynaklar sınıfına girer. B6 vitamini eksikliği; uyku problemleri, anemi, depresyon, sinirlilik, ağız kenarı çatlakları, dermatoloji ve zihin karışıklığı gibi rahatsızlıklara yol açar.
B7 vitamini eksikliği, ciltte solgunluk ve grileşme, halüsinasyon, depresyon, iştah kaybı, kuru cilt, bulantı, kas ağrıları, halsizlik, saç dökülmesi ve yorgunluk gibi sorunlara neden olur. Fıstık, tavuk, mantar, karaciğer ve yumurta sarısı B7 vitamini bakımından zengin besinlerdir.
B9 vitamini, vücudun oksijen taşıma, DNA sentezi ve hücre üretimi gibi etkinliklerinde önemli bir yere sahiptir. Eksikliği; kilo kaybı, halsizlik ve yorgunluk ile birlikte ortaya çıkan anemiye neden olabilir. Ayrıca hamilelikte nöral tüp bozukluğu riskini artırır.
B12 vitamini, sinir hücrelerinin etrafını saran miyelin kılıfının üretiminde yardımcı rol oynar. Ayrıca zihinsel aktivitelerin desteklenmesi ve vücut için gerekli enerjinin üretilmesine de katkı sağlar. Eksikliği; yorgunluk, iştahsızlık, halsizlik, kalp çarpıntısı, nefes darlığı, depresyon, hafıza zayıflığı ve zihinsel beceri kayıpları gibi sorunlara davetiye çıkarır. Et, süt, yumurta, peynir ve karaciğer B12 vitamini bakımından önemli besin kaynaklarının başında gelir.
B vitamini eksikliğini, nedenleri bakımından iki grupta incelemek doğru bir yaklaşım olur. Bunlar sindirim sistemine bağlı olarak meydana gelen hastalıklar ve beslenme alışkanlıklarından kaynaklanan yanlış beslenme biçimleri olarak ön plana çıkar. Yanlış beslenme, B vitamini içeren besinlerin gerektiği kadar tüketilmemesi olarak tarif edilir. Peynir, süt, yoğurt, et, yumurta, ciğer ve balık eti gibi hayvansal gıda kaynakları önemli oranda B vitamini içerir.
Bununla birlikte et ürünleri farklı seviyelerde B12 vitamini içeriği taşır. Örneğin, tavuk eti B12 vitamini bakımından kırmızı ete göre daha zengin içeriğe sahiptir. Nitekim her besin, vücudun farklı gereksinimleri için ayrı bir önem arz eder. Bu nedenle her iki gıdanın da dengeli bir şekilde tüketilmesi gerekir. B vitamini eksikliğinin nedenleri:
Pernisyöz anemi, B12 vitamini eksikliğinin en önemli nedenlerindendir. Vücudunuzun bağışıklık hücrelerinin kontrol dışında kalarak mide hücrelerine saldırması ile baş gösterir.
Mide çeperinde yer alan hücrelerin, azalarak yok olması ile seyreder. Bu hücrelerin azalması, B vitamininin sindirilmesini güçleştirir.
Bağırsak düzenini bozan bu hastalık, B vitamininin emilimini zorlaştırır.
Zayıflama amaçlı gerçekleştirilen mide ameliyatları, B vitamininin emilimini olumsuz yönde etkiler.
Uzun süreyle kullanılan kimi ilaçlar, vitamin emilimini olumsuz etkileyebilir. Uzun süredir kullandığınız bir ilaç varsa, yan etkileri hakkında doktorunuzdan bilgi almanız büyük önem taşır.
Bağırsaklarınızın B vitaminlerini emerek dağıtması, yaşlılıkla birlikte giderek zayıflar.
B vitamini eksikliği nasıl giderilir sorusunun tek doğru cevabı, sadece doktorunuzun muayene ve tahlilleri sonucunda ortaya çıkar. Bu sorun ciddiyet düzeyine göre tedavi edilir. B vitamini içeren gıda alımıyla tedavi edilebilecek bir durum söz konusu ise tedavi, doktorunuzun önereceği gıdaların alımı ile gerçekleşir. Gıda alımı ile çözülemeyecek düzeyde bir problem söz konusu ise doktorunuzun belirlediği vitamin takviyeleri ile tedavi süreci başlatılır.
Farklı seviyelerde ve disiplinlerde ilaç tedavilerinin varlığı nedeniyle; tedavinizde hangi ilaçların, ne sıklıkta kullanılacağını doktorunuz belirler. Doktorunuz, sizden kan sayımı ve gerekli gördüğü diğer tetkikleri yaptırmanızı ister. Laboratuvar koşullarında yapılan bu tetkiklerin sonuçları, doktorunuz için de tek yol gösterici kaynak olma özelliği taşır.
Rastgele bir B vitamini ilacı alarak tedavinizi sağlayamayacağınız gibi, bu durum sağlık durumunuzu daha kötüye çevirebilir. Bu nedenle ilaç tedavisine, mutlaka doktor muayenesi ve tetkikleri neticesinde başlamanız gerekir. Tedavi sürecinde doktorunuz, B vitamini eksikliğinizin kaynağını da tespit etmeye çalışır. Sorun altta yatan bir hastalıktan kaynaklanıyorsa, bu hastalığın tedavisine öncelik verilir.