Ceyhan’da depolanmaya başlanan Kürt petrolü, hem Türkiye ile Irak, hem de Irak merkezi hükümetiyle Kürt bölgesel yönetimi arasında ipleri gerdi. Bağdat, Türkiye’ye petrol sevkiyatını önlemek için bütçe kanununa ilave yaparken, itirazına rağmen Kürt yönetiminden petrol alan Türkiye’ye de dava tehdidinde bulundu.
Milliyet gazetesinin haberine göre, Türkiye, Irak Merkezi Hükümeti ve Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi arasında Kürt petrolleri için oluşturulması istenen üçlü mekanizmada beklenen gelişme olmayınca, merkezi hükümet by-pass edildi. Kürt yönetimi ile Ankara’da yapılan mutabakat uyarınca Kürt petrolü, geçtiğimiz haftalarda Türkiye’ye akmaya başladı. Bağdat’ın blokajı nedeniyle batı pazarlarına gönderilemeyen petrol, Ceyhan’da depolanırken, Kuzey Irak Doğal Kaynaklar Bakanlığı da Türkiye’de biriken 2 milyon varil petrol için uluslararası şirketleri ihaleye çağırdı.
Türk elçisi çağrıldı
Irak Başbakan Yardımcısı Hüseyin Şehristani, Türkiye’nin Bağdat Maslahatgüzarı Efe Ceylan’ı bakanlığa çağırarak, Ceyhan Limanı’na kuzeyden petrol sevkiyatıyla ilgili hükümetinin itirazını bildirdi.
Merkezi hükümetten Türkiye’ye, “Irak, hükümetin onayı olmadan ülke topraklarından petrol ihraç edilmesini, anayasada Iraklıların mülkiyetine ait olduğu belirtilen petrole yönelik bir ihlal olarak görüyor” uyarısında bulunuldu.
Irak Petrol Bakanı Abdulkerim Luaibi de, Türk şirketlerini kara listeye almaya hazırlandıklarını bildirdi. Luaibi, Türkiye ile Kuzey Irak arasındaki petrol anlaşmasının illegal olduğunu belirterek Türkiye’ye karşı yasal işlem başlatacaklarını açıkladı.
Pürüzleri gidermek için bölgesel Kürt yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani, önümüzdeki günlerde Bağdat’a gidecek. Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin de Washington’a davet edildiği, görüşmede Irak petrollerinin gündeme geleceği belirtiliyor.
Tanker formülü
Kürt petrolünde düğümün çözülmesi için gözler Bağdat’ta yapılacak görüşmeye çevrilirken, petrolün 3. ülkelere tankerlerle gönderilmesi formülü de gündeme geldi.
Ancak merkezi hükümet, daha önce de Kuzey Irak’tan Türkiye’ye tankerlerle yapılan petrol sevkiyatını “kaçakçılık” olarak nitelemişti.
İKİ YÖNETİM BİRBİRİNE DÜŞTÜ
Kürt yönetiminin petrol şirketi KOMO’nun, Türkiye’ye gönderilen petrol için ihale açması da, Bağdat’ın tepkiyle karşıladığı bir diğer unsur. Irak merkezi hükümeti, Kürt petrolünün ihracında kendi petrol şirketi SOMO’nun yetkili olmasını, fiyatlandırma denetimi ve ihracat sözleşmelerini de SOMO’nun yapmasını istiyor. Sorunun çözümü için Merkezi yönetim, Kürt Yönetimi’nin resmi petrol şirketi KOMO’nun tek başına ihracat yetkisi olmadığını savunuyor.
Merkezi hükümetle bölgesel yönetim arasında bir anlaşmazlık da petrol gelirlerinin paylaşımı konusunda çıktı. Federal Irak Hükümeti’ndeki Kürt bakanlar, Kürt bölgesinden elde edilen petrolde düşüş olması halinde bu kaybın bölgesel yönetimin yüzde 17’lik payından düşülmesi kararı üzerine bütçe toplantısını terketti. Buna rağmen bütçe tasarısı bu haliyle onaylandı.
Yıldız: Yanlış telaffuz var
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Irak Merkezi Hükümeti Petrol Bakanı’nın “Kürt petrolünün gelişi nedeniyle Türkiye’ye dava açılacağı” açıklamasıyla ilgili “Her hafta farklı bir açıklama yapıyorlar. Bu hafta da nasibimize düşen buymuş.
Geçen hafta 400 bin varile kadar Türkiye üzerinden ihraç edilebilir şeklinde bir açıklamayı yine onlar yaptılar” dedi. Yıldız, “İhraç edilecek petrol Türkiye’nin değil Irak’ın petrolü. Biz merkezi hükümetten 1 dolar taşıma ücreti alıyorsak, 100 dolar da Irak hükümeti alacak.
Bunlar kendi aralarında verecekleri kararlar. Oluşturdukları komite bu pazar Bağdat’ta toplanacak. Bize ihtiyacınız olduğunda yanınıza gelelim dedik. Hukuksuz bir iş olmaz. Gümrük işlemine tabi olan bir mal kaçak olmaz. Yapılan açıklamayı herhalde yanlış telaffuz edilmiş bir cümle olarak değerlendiriyorum” dedi.