İçerisinde gluten bulunan yiyeceklerin tüketilmesiyle ince bağırsakların zarar görmesi sonucunda oluşan çölyak, kronik ve genetik bir hastalık Çocuk yaşta gluten içeren besinlerin tüketimine başlanması, kişinin bu duruma hassasiyetinin olup olmadığını ortaya çıkarır. Başlangıçta halsizlik, kusma ve ishal gibi belirtilerle varlık gösteren hastalık ilerleyen yıllarda daha büyük sağlık sorunlarına zemin hazırlar.
Gün geçtikçe görülme sıklığı daha da artan çölyak hastalığı; ince bağırsakta buğday, çavdar ve arpa gibi tahıllı gıdaların içerisinde yer alan gluten adlı proteine karşı alerji veya hassasiyet oluşması olarak tanımlanır. Gluteni bir tehdit olarak algılayan bağışıklık sistemi, bu maddenin tüketilmesi durumunda bağırsak hücrelerini yok etmeye başlar ve ince bağırsakta bulunan villus çıkıntıları zarar görür. Bunun sonucunda da bağırsak emilim görevini yerine getiremez. Çölyak hastalığının vücutta varlık göstermesinin ardından bağırsak, yiyeceklerden gerekli olan hiçbir besini alamayacak düzeye gelir.
Bu konu hakkında yapılan araştırmalar oldukça kısıtlı olsa da çölyak hastalığının oluşumundaki en büyük etkenlerin, genetik yatkınlık ve çevresel faktörler olduğu belirtilir. Gluten hassasiyeti bulunan kişilerin birinci derece yakınları da genellikle bu hastalığa yatkındır. Bununla birlikte, kişinin beslenme şekli ve bağırsaklarında bulunan bakteri düzeyi de çölyak hastalığının oluşumda etkili olabilir.
Çölyak hastalığında en sık rastlanan şikayetler; şişkinlik, karın ağrısı ve yağlı ishal şeklinde. Uzun vadede görülen en önemli sağlık sorunları ise demir eksikliği ve ciddi kilo kaybı. Cilt döküntüsü, halsizlik, solukluk, gece körlüğü, ses kısıklığı, dikkat bozukluğu, eklem problemleri ve ağız içinde oluşan aftlar ise çölyak hastalığının nadiren görülen belirtileri olarak sayılabilir.
Çölyak hastalığından şikayetçi olanların tedavi olarak uygulayabilecekleri tek seçenek; içerisinde gluten maddesi barındıran tüm yiyeceklerden uzak durmak olacaktır. Buğday, çavdar ve arpanın kullanılarak yapıldığı tüm gıdaların beslenme alışkanlığının dışına çıkarılması gerekir. Hastalık belirtileri gösterenler, bu gıdaları beslenme düzeninden çıkarttıktan birkaç gün sonra kendilerini daha iyi hissetmeye başlarlar.