Ankara'da Liberya Dışişleri Bakanı Dee-Maxwell Saah Kemayah ile ortak basın toplantısı düzenleyen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, önemli açıklamalar yaptı. Gerçekleştirilen ikili görüşmede ekonomik ve ticari konuların ele alındığını söyleyen Çavuşoğlu, “Ekonomik iş birliğimizi artırmak için Karma Ekonomi Komisyonu’nu (KEK) kurmamız gerekiyor. Aynı zamanda iş konseyini. Bunun için de Ekonomik İş Birliği Anlaşması’nı en kısa zamanda imzalayacağız” ifadelerini kullandı. Türkiye’nin Liberya’ya ihracatının arttığını fakat Liberya’nın Türkiye’ye olan ihracatında düşüş yaşandığını belirten Çavuşoğlu, bunun dengelenmesi için çalışacaklarını kaydetti. Bakan Çavuşoğlu, Liberya’nın başkenti Monrovia’da büyükelçilik açmak için çalışma başlatıldığı bilgisini vererek, “Liberya da Türkiye’de büyükelçilik açmayı planlıyor. Bugün bir kere daha söylemek isterim. Her türlü desteği vermeye hazırız açacakları büyükelçilik için. En kısa zamanda karşılıklı arsa tahsisleri gerçekleştirerek ülkelerimize yakışan bir şekilde büyükelçilik inşa etmek isteriz” diye konuştu. Bakan Çavuşoğlu, Avrupa Parlamentosu'nun Frontex'in bütçesine onay vermemesiyle alakalı da yorumlarda bulundu. Çavuşoğlu konuşmasında, "Bütçenin onaylanmaması ya da icra direktörünün görevden ayrılması Frontex’i aklamaz" ifadelerini kullandı.
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Bakan Çavuşoğlu, Avrupa Sınır Koruma Ajansı’nın (Frontex) Direktörü Fabrice Leggeri’nin istifasına ilişkin soru üzerine, “Yunanistan’ın Ege adalarından ve Türkiye-Yunanistan sınırından göçmenleri nasıl geri ittiğine dair bilgileri tüm dünyayla paylaşmıştık. Özellikle Avrupa Birliği (AB) ile paylaştık. Çünkü AB biliyorsunuz göçmen hakları konusunda, insan hakları konusunda herkese ders vermekten büyük haz alan ve insan hakları, demokrasi gibi evrensel değerleri herkesten daha fazla savunduğunu hisseden bir kurum. Bizim de müzakereler dursa da hala aday olduğumuz bir kurum. Bu belgeleri, bilgileri AB kurumlarıyla da paylaştık” cevabını verdi.
Frontex’in uzun süre bunları, belgeleri inkar ettiğini belirten Çavuşoğlu şöyle devam etti:
”AB Parlamentosu bir soruşturma başlatmıştı. Avrupa’da duyarlı insanlar ve medya harekete geçti. Nihayetinde o belgeleri de yayınladılar ve Frontex’in icra direktörü 28 Nisan’da görevinden ayrıldı. AB Parlamentosu dün Frontex’in 2020 bütçesini de onaylamadı. Çünkü bu bütçenin bir kısmı göçmenlerin geri itilmesinde kullanıldı. Sadece Frontex izlemedi. Bu insanlık dışı uygulamalara Frontex katıldı, şahitlik etti. Bütçenin onaylanmaması ya da icra direktörünün görevden ayrılması Frontex’i aklamaz. Bu geri itmeler sırasında ve sonrasında ölümler meydana geldi.”
Burada Yunanistan’ın da sorumluluğu olduğunun altını çizen Bakan Çavuşoğlu, “Yunanistan’la bizim çözemediğimiz sorunlarımız olduğu için söylemiyorum. Bu insani bir meseledir. Bu ölümlerde Yunanistan’ın da sorumluluğu var. Bir o kadar, belki daha fazla gözünün önünde olduğu için ve bu geri itmelere katıldığı için Frontex’in, dolayısıyla AB’nin sorumluluğu var. Tüm bunların açık şeffaf bir şekilde soruşturulması gerekiyor. Sorumluların da hesap vermesi gerekiyor” açıklamasında bulundu.
AP'den yapılan açıklamaya göre, Strazburg'da gerçekleştirilen Genel Kurul oturumunda AB kurum ve kuruluşlarının 2020 yılı bütçe harcamaları görüşüldü. AP milletvekilleri, AB Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı Frontex'in söz konusu dönemdeki bütçesini ibra etmedi. Frontex'in harcamaları göçmenlerin geri itilmesi de dahil olmak üzere temel haklara ilişkin devam eden soruşturmalar ve yönetimsel sorunlar yüzünden onaylanmadı.
AP milletvekilleri, bu konularda hazırlanan soruşturma raporlarının tamamını görmeyi talep etti ve ibra kararını sonbahara erteledi. Frontex'in bu konularla ilgili detaylı ve tatmin edici açıklama yapması ve uygulamalarını düzeltmesi gerekiyor. AB'nin bütçesini onaylamak ve uygulanmasını takip etmek AP'nin görev alanına giriyor.
Akdeniz ve Ege'deki geri itme vakalarında rolü bulunduğu iddia edilen Frontex'in Direktörü Fabrice Leggeri geçen hafta istifa etmişti. Frontex ve Leggeri, son yıllarda Akdeniz ve Ege'de AB ülkelerine gitmek isteyen kişilerin geri itildiğine yönelik haberlere sıkça konu oldu. Son olarak dün "Lighthouse Reports", "Der Spiegel", "SRF Rundschau", "Republik" ve "Le Monde" tarafından yürütülen ortak araştırmada, Frontex'in veri tabanında yüzlerce düzensiz göçmenin Ege'de geri itilmesine yönelik kayıtların yer aldığı belirtildi.
Ajansın, Mart 2020 ile Eylül 2021 arasında kadın ve çocukların da aralarında olduğu 957 sığınmacının denizde geri itilmesinde rol aldığı, bu vakaların Frontex'in "Jora" adlı veri tabanında "çıkış noktalarından ayrılmanın önlenmesi" şeklinde etiketlendiği kaydedildi. AB Yolsuzlukla Mücadele Ofisi (OLAF), Frontex hakkında Ege'de göçmenlerin geri itilmesi ile taciz ve görevi kötüye kullanma gibi suçlamalar nedeniyle soruşturma başlatmıştı.
OLAF'ın Frontex hakkında yürüttüğü soruşturmanın sonuç raporundan bulgular da geçen ay yine Avrupa basınında yer almıştı. Sonuç raporunda Frontex Başkanı Leggeri ve diğer üst düzey yetkililerin, Yunanistan'ın Ege Denizi'ndeki geri itmelerini yalnızca bildikleri değil, aynı zamanda örtbas ettikleri iddia edilmişti.
Avrupa basınındaki birçok haberde, Frontex'in Yunanistan'ın düzensiz göçmenleri açık denize geri itmesine destek verdiği, uluslararası hukuka aykırı davrandığı, kurtarması gereken mülteci botlarını Türkiye sınırına püskürttüğü ileri sürülmüştü. Leggeri'nin, Yunanistan'ın düzensiz göçmenleri geri ittiğine ilişkin bir olayda delilleri sildirdiği savunulmuştu. Frontex ve Yunanistan makamları, geri itmelerle ilgili iddiaları bugüne kadar reddetti. (İHA/AA)