Barış Süreci ve Nefret Söylemi Paneli

Türkiye Barış Meclisi Mersin Barış Girişimi tarafından, ‘Barış Süreci ve Nefret Söylemi’ adıyla organize edilen panelde, son dönemdeki siyasi gelişmeler, Kürt Sorunu’nun barışçıl çözümüne ilişkin atılan adımlar ve BDP’li milletvekillerinin İmralı ile yaptığı son görüşmenin medyaya sızdırılması masaya yatırıldı.

Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Konferans Salonu’nda organize edilen panele, konuşmacı olarak Yazar ve Türkiye Barış Meclisi Sözcüsü Hakan Tahmaz, Strasbourg Üniversitesi Öğretim Üyesi Asst. Prof. Dr. Maya Arakon, Başkent Kadın Platformu Sözcüsü Fatma Bostan Ünsal, Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nilgün Toker Kılınç, Avukat ve Yazar Eşber Yağmurdereli katıldı. Panele dinleyici olarak, BDP MYK Üyesi Ferhat Tarhan, BDP Mersin İl Eşbaşkanı Halis Ernarinci, Akdeniz Belediye Başkanı M. Fazıl Türk, Aktivist Halil Savda, siyasi parti temsilcileri, akademisyenler, gazeteciler, sivil toplum örgütleri, sendika temsilcileri, üniversite öğrencileri ve yurttaşlar katıldı. Salonun dolduğu ve Moderatörlüğünü Hakan Tahmaz’ın yaptığı panelin açılış ve teşekkür konuşmasını Mersin Barış Girişimi Sözcüsü Ayşe Aydoğan yaptı.

Tahmaz: “İmralı tutanaklarını sızdıranlar ortaya çıkarılmalıdır’’ dedi.

Türkiye Barış Meclisi Sözcüsü Hakan Tahmaz da konuşmasında, İmralı görüşmesine ait tutanakların basına sızdırılmasını ele aldı. “Kim, hangi amaç ve niyetle yaparsa yapsın, bunun izahı mümkün olmayan, Türkiye’nin ayağındaki pranganın çözülmesine hizmet etmeyen bir tutum ve davranış olduğunu ve provokasyona yol açacak bir gelişme olduğunu düşünüyorum” diyen, Tahmaz, “İyi niyetli olabilme ihtimali yoktur. Basından öğrendiğimize göre metin, BDP’de birileri tarafından hazırlandığı iddia edilen bir metindir. BDP’ye çok büyük bir yük düşüyor. BDP yöneticileri, bunu kim?, neden?, niçin? yaptığına bakmadan açığa çıkarmak zorundadır. Bunu bekliyoruz” şeklinde konuştu. Tahmaz; basında yer aldığı biçimiyle, tutanağı yayınlayan Milliyet gazetesi Ankara Temsilcisi Hikmet Bila’nın, açıktan, BDP’yi işaret ettiğini kaydederek, “BDP Eş Genel Başkanları da DTK Başkanı da bunun ahlaki bir şey olmadığını, kendileriyle ilgisi olamayacağını söylemişlerdir. Sayın Demirtaş’a, Sayın Kışanak’a, Sayın Türk ve Tuğluk’a önemli bir görev düşüyor. Bu provokasyonu, barış umutlarımızı yok etmeye yönelik bu adımı kim, hangi amaçla atmışsa ortaya çıkarılmalıdır” dedi.

Aynı olayla ilgili diğer bir noktanın da AKP ve BDP’nin takındığı tutum olduğunu kaydeden Tahmaz; bu durumun, halkın barış umutlarını arttıran en önemli işaretlerinden biri olduğunu söyledi. Hakan Tahmaz, “Bu tutumların alkışlanması gerekir. AK Parti’nin, bunun üzerine atlayıp sürece zarar verecek bir tutum içerisine girmemiş olması; BDP’nin de cesaretle bunun üzerine gideceğini ifade etmiş olması, bizim barışa dair umutlarımızı, çözüme dair umutlarımızı, sürecin devam edeceğine dair umutlarımızı güçlendiriyor” diye konuştu.

Prof. Dr. Kılınç: “Önemli olan kendi dilimizi yaratmaktır. Barış süreçleri ve Kürt sorununun sosyal boyutları konusunda çalışmaları olan Barış Aktivisti, Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nilgün Toker Kılınç’da sunumunda, İmralı tutanaklarının sızdırılmasına değindi. Prof. Dr. Kılınç, “Neyin olup bittiğinden çok, neyi konuştuğumuz önemlidir. Ve şimdi, biz şu veya bu nedenle birileri, bizim konuşmak istemediğimiz bir şeyleri konuşturuyorlarsa onu engellememiz lazım. Yoksa sızdı, sızmadı. Sanal dünyadayız. Bu bilgi (görüşme tutanakları) er-geç çıkacaktı, 3 gün ya da 5 gün. Şimdi, konuşma alanına hangi güçle gireceğimiz önemli. Yani bizi konuşturmak istedikleri gibi mi konuşacağız? Yoksa kendi dilimizi mi yaratacağız? Yani biz, konuşmanın öznesi olacak mıyız, olmayacak mıyız? Önemli olan budur” dedi. Prof. Dr. Kılınç; “Savaş değil, barış diliyle yapılan barış kalıcı olur’’ dedi.

Savaş ve çatışmalı süreçlerde Savaş Dili ile Barış Dili’nin kullanımına işaret ederek, barışa omuz veren insanların, bir yandan nefret söylemi ile de baş ettiğini kaydeden Prof. Dr. Nilgün Toker Kılınç, Türkiye’de nefret suçuna işaret ederek Sinop ve Samsun örneklerini vererek şöyle konuştu; “Enteresan bir şekilde, Türkiye tarihinde ilk kez bir siyasi bunun bir nefret suçu olduğunu ilan etti. Ve Başbakan Tayyip Erdoğan, kürsüden bunu söyledi. Açıkça bunun nefret suçu olmadığını söylese de bir gruba yönelik özel bir ayrımcı suç olduğunu ilan etti. Bunu, Erdoğan’ı olumlamak için söylemiyorum. Ama tam da barışa irade koyduğunda siyasal irade, bu işlenmiş nefret suçunu, nefret suçu olarak görmek zorunda kaldı. Sanıyorum barış da böyle bir şey. Zaten mevcut olan bir şeyi, başka türden tarif etmemize imkân veren bir şey. Yani barışın, tanımlarımızı değiştiren bir şey olması lazım. Sözlerini, “Barış 2 şekilde yapılabilir” diyerek sürdüren Prof. Dr. Kılınç, “Savaşın diliyle de barışı yaparız. Ya da bir barış dili oluşturarak barış yaparız. Ben şimdi çok emin değilim, bunu göreceğiz. Yani savaşın diliyle barış, yani ateşkesten bahsediyorum, savaşmazlık paktı anlamında bir barış yapabiliriz. Ama bir de barışın dilini kuracak, yeniden bir aradılığı tesis etmek anlamında barış yapabiliriz. Bir nefret söylemi ile barışa gidecek olan yol, ikinci söylediğimdir. Yani kartların yeniden açıldığı ve bir arada yeniden yaşamanın imkânı için, yeniden bir bir aradalık tarif etmeye çalıştığımız şey, ancak nefret söylemiyle baş edebilir. Savaşın diliyle yapılacak bir barış, nefretleri olduğu yere çakar. Yeni bir savaşa kadar” diye konuştu. Prof. Dr. Maya Arakon: “Toplumsal barışı yukarıdan emirle sağlayamazsınız’’ Strasbourg Üniversitesi Öğretim Üyesi Asst. Prof. Dr. Maya Arakon ise sunumunda, “Çatışmalı süreçlerde barış nasıl sağlanabilir, altyapı nasıl oluşturulabilir?’’ konularını masaya yatırdı. İRA, FARC ve ETA örneklerini veren Arakon, barış süreçlerinin uzun soluklu olduğunun altını çizdi. “Barış sürecinin en zor olan kısmı, siyasal barış değildir. Zor olan, toplumsal barıştır” diyen Maya Arakon, “ Toplumsal barışı, yukarından bir tek emirle, haydi barışın diyerek sağlayamazsınız. O yüzden işte burada bir barış dili, nefret ve şiddet dili konuya dâhil oluyor. Bu noktada devletlerin yapısına bakmak, özelde, modern ulus devletlerin inşa sürecinin, homojenleştirme ve tek tipleştirmeden geçtiğini bilerek devam etmek lazım. Biliyorsunuz, Türkiye Cumhuriyeti’nde yeni konuşmaya başladığımız homojenleştirme ve tek tipleştirme, süreç içinde, devletin karşısında birçok iç düşmanlar yaratma sürecini doğurdu. Bu süreçte devletin eğitim sistemi ve medya gibi ideolojik aygıtları devreye giriyor. Bu tür ideolojik aygıtlar kullanılarak, her dönem belli bir kitle iç düşman olarak yansıtıldı. Bir dönem komünistler iç düşmandı, ondan sonra İslamcılar, sonra Kürtler oldu, habire kutuplaşmalar yaratıldı” ifadelerini kullandı.

“Türkiye’de şiddet ve nefret suçunu en çok siyasetçiler ve medya üretiyor’’ dedi.

Türkiye’de şiddet ve nefret suçunun üretilmesi ve topluma işlenmesinde siyasetçiler ve medyanın rolüne işaret eden Prof. Dr. Arakon, “Barış süreçlerinde önemli olan nefret ve şiddet dilini nasıl bertaraf edeceğimizdir. Türkiye’de özellikle son 5 yıldaki siyasetin seviyesi ayak bileğine kadar indi. Gerek siyasilerin birbirlerine karşı kullandıkları üslup, gerekse de yorumcuların birbirlerine kullandıkları üslup, tahammül edilebilir bir üslup değil. Ve oradan itibarla da tabi ki buna karşı bir yasal yaptırım mekanizması oluşturulması gerektiğini düşünüyorum” dedi.

Sunumunda; medya etiğinin önemini de vurgulayan Prof. Dr. Maya Arakon, Türkiye’de ise medyanın, Kürt sorununu yıllarca terör ve eşkıya sorunu olarak yansıttığına dikkati çekti. Prof. Dr. Arakon, yaptığı çalışmalar ve alan araştırmaları sonucunda, hiçbir ülkede Türkiye’deki kadar insanları kışkırtan, galeyana getiren, milliyetçi duyguları sürekli tırmandıran medya ifadeleri olmadığını da sözlerine ekledi. İki oturum halinde düzenlenen panel, dinleyicilerin sorularına verilen yanıtlarla devam etti.