Irak Bölgesel Kürt Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani, bu hafta sonu Türkiye'ye yapacağı ziyaretten önce yaptığı açıklamada, barış süreci için HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve diğer vekillerin serbest bırakılması gerektiğini söyledi. Peki Barzani'nin ana gündem maddeleri neler?
BARZANİ NEDEN GELİYOR?
Barzani, Erdoğan'la, son dönemde Tahran, Bağdat ve Washington arasında artan diplomasi trafiğinin detaylarını görüşecek. Barzaninin kurmaylarından Fuad Hüseyin'in Al Jazeera'ye verdiği bilgiye göre, görüşülecek konular arasında Musul operasyonunun detayları ve Kerkük petrolleri de var.
ZİYARETİN ZAMANLAMASI KRİTİK
İstanbul’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Yıldırım’la görüşmesi planlanan Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesud Barzani’nin ziyareti kritik bir zamana denk geliyor.
Trump yönetiminin Irak ve Suriye’de İran etkisini kırmaya yönelik bir politika izleyeceği sinyalleri geliyor. Tahran etkisindeki Bağdat yönetimiyle Musul operasyonu için işbirliğine giden Barzani’nin son dönemdeki görüşme trafiğinde bu yeni politikanın izlerini görmek mümkün.
Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung'a konuşan Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesut Barzani, Türkiye'nin bölgedeki rolü hakkında yaptığı açıklamalarda
"DEMİRTAŞ VE ARKADAŞLARI SERBEST BIRAKILMALI"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın rolüne dikkat çekerek, Kürtlerin Suriye'de Türkiye'nin endişelerini göz önünde bulundurmaları gerektiğini ifade etti. Barzani, "Erdoğan güçlü bir duruş sergileyerek, Kürtlerle Türkleri barış süreciyle birleştirmeye çalışan tek siyasetçi olmak istedi. Ancak, maalesef Türkiye'de yeni gelişmeler ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan cesur bir siyasetçi, barış süreci için HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş ve diğer milletvekillerinin serbest kalması gerekir" dedi.
Barzani, Irak'lı Kürtlerin bağımsızlıktan yana olduğu, ancak İran ve Türkiye'nin buna karşı olduğu ile ilgili soruya şu yanıtı verdi:
"REFERANDUM BİZİM DOĞAL HAKKIMIZDIR"
"Referandum bizim doğal hakkımızdır. Bu konu, Bağdat'la aramızdaki bir iç meseledir. İran ve Türkiye'yle hiçbir ilgisi yoktur. Bir ulusun kendi geleceğine karar vermek istemesinin, demokrasi ve insan haklarına aykırı hiçbir yanı yoktur. Bu referandum u yapmak için hiç kimsenin izin ve müdahalesine ihtiyacımız da yoktur."
"SURİYE VE IRAK ARASINDA RESMİ SINIR KALMADI"
Mesut Barzani, Irak ve Suriye'nin sınırlarının anlamsız hale geldiğini de belirterek, "Artık Suriye ve Irak'ta nasıl birleşik bir ülkeden söz edebiliriz? Siyasetçilerin büyük çoğunluğu, bu iki ülkenin resmi sınırlarının hiçbir anlamının kalmadığını, bunun geçmişte kaldığını biliyor. Irak'ın güçlü bir merkezi yönetiminin olduğu dönemler eskide kaldı" diye konuştu.
Barzani, Erdoğan'la, son dönemde Tahran, Bağdat ve Washington arasında artan diplomasi trafiğinin detaylarını görüşecek. Barzaninin kurmaylarından Fuad Hüseyin'in Al Jazeera'ye verdiği bilgiye göre, görüşülecek konular arasında Musul operasyonunun detayları ve Kerkük petrolleri de var.
“TAHRAN’LA İLİŞKİLER KONUSUNDA BİLGİ PAYLAŞIMI YAPACAĞIZ”
Barzani’nin ziyareti öncesi Al Jazeera’ye konuşan IKBY Başkanlık Divanı Başkanı, bölgenin etkili isimlerinden Fuad Hüseyin, Tahran’ın, hem Bağdat ve Erbil’le hem de Ankara’yla ilişkilerinin de gündemlerinde olduğunu söyledi. “İkili ilişkiler, iki ülke arasında yürüdüğü için bu konuda bir etkileşim sözkonusu olamaz. Ancak görüşmelerimizden yola çıkarak bilgi paylaşımı yapacağız” dedi.
KERKÜK PETROLLERİ SORUNU
Fuad Hüseyin, Ankara ve Erbil arasında imzalanan petrol anlaşmalarının da İstanbul’da görüşüleceğini belirtti. Petrol ihracatı konusunda değinilecek bir gündem maddesi daha var: Tahran ve Bağdat arasında Kerkük petrollerinin ihracatına ilişkin olarak 21 Şubat’ta imzalanan mutabakat zaptı.
Bağdat’ta, İran Petrol Bakanı Bijan Zanganeh ve Iraklı mevkidaşı Abdülcabbar El Laibi arasında yapılan, Başbakan İbadi’nin de bulunduğu toplantıda varılan mutabakata göre, Kerkük’ten İran topraklarına yeni bir petrol hattı inşa edilecek. Tahran, Kerkük bölgesindeki petrol rafinerilerinin onarımında da katkıda bulunacak.
Kerkük’ten Ceyhan’a uzanan boru hattından halihazırda yapılan ihracat, IKBY’nn denetimi altında. Tahran ve Erbil arasında da bir boru hattı inşası için 2015’te görüşmeler yapılmıştı. Ancak, hem Erbil’in mutabakat metnine itirazları, hem de Bağdat’ın olumsuz görüş bildirmesi sebebiyle anlaşma imzalanamamıştı.
Bağdat ve Tahran arasında petrol boru hattı için görüşmeler sürerken, İran destekli Haşdi Şâbi, Kerkük'ün yaklaşık 75 kilometre güneybatısında güçlerinin ve mevzilerinin sayısını artırdı. IKBY basınına konuşan Kerkük’teki Peşmerge komutanlarından Albay Şirvan Muhammed, “Bölgede güçlü bir IŞİD varlığı kalmadı. IŞİD tamamen gittiğinde Peşmerge’yle savaşabilmek için kuvvetlerini artırdıklarını düşünüyoruz” demişti.
BAŞİKA KONUSU
Başbakan Binali Yıldırım, geçtiğimiz hafta sonu yapılan Münih Güvenlik Konferansı'nda Mesud Barzani’yle görüşmüş ve Türkiye’ye davet etmişti. Yıldırım’la Barzani’nin görüşmesinde, Musul operasyonu ve göçmenlerin durumu ele alınmıştı. Aynı gün, PYD’yi terör örgütü kabul eden Suriye muhalefeti lideri El Ubde de Barzani’yle görüşmüş ve Peşmerge’nin Suriye’de rol oynamasını istemişti.
Gazetecilerin konuyla ilgili sorusuna Barzani, "Söz konusu olan zaten Suriyeli Kürtlerin Peşmerge güçleri. Zaten onların orada olmaya hakkı var. Oraya dönmelerine destek vereceğiz" yanıtını vermişti.
Fuad Hüseyin, görüşmeyle hakkında bilgi verirken, Başika konusuyla ilgili de “Yıldırım’ın Ocak ayındaki Bağdat ziyaretinde bu konunun iki başkent arasında çözülmesine karar verildi, biz müdâhil olmuyoruz” dedi.
GÖRÜŞMELERDE TRUMP’IN İRAN POLİTİKASININ ETKİSİ
Trump’ın İran’a yönelik sert açıklamalarının ardından, Washington ve Tahran arasında gerilim artıyor. Trump İran’ı, “terörizmin en büyük destekçisi” olarak nitelendiriyor. Washington, İran’ın bölgede artan etkisinden rahatsız. Bu nedenle. bölge ülkeleriyle temasları artırma ve İran’a karşı işbirliğine gitme politikası izliyor.
İran’ın bölgede en fazla etkisi bulunan iki ülke, Suriye ve Irak. Özellikle Maliki’nin başbakanlığı döneminde, Irak neredeyse doğrudan Tahran’ın etkisi altına girdiğinde, Erbil-Bağdat ilişkileri de dibe vurmuştu.
İbadi döneminde ise, Musul operasyonu için IKBY ve merkezi hükümet işbirliğine gitti. Ancak, İran tarafından eğitilen Şii milis grup Haşdi Şâbi’nin de operasyonlara katılması ve bu grupların Barzani’nin IKBY’deki rakibi olan, Tahran'a yakın KYB tarafından desteklenmesi, sorun olmaya devam ediyor.
Trump yönetimi bölgede İran’ın etkisini kırmaya çalışırken özellikle Barzani, İbadi, Körfez ülkeleri ve Ankara'yla teması artırdı. Pence ile Yıldırım'ın yine Münih'te gerçekleşen ilk yüz yüze görüşmesinde de İran vurgusu öne çıktı. Beyaz Saray'dan görüşme sonrası yapılan açıklamada, "Her iki lider İran’ın bölgede istikrarı baltalamasına izin vermeyecekleri konusunda mutabık kaldı" ifadesine yer verildi.
Barzani, tüm bu görüşmelerin detaylarını İstanbul’da Cumhurbaşkanı Erdoğan’la ele alacak.