Tillerson, İsviçre'nin Cenevre kentinde katıldığı bir panelde, Irak'taki son gelişmelere ilişkin açıklamalarda bulundu.
İbadi önderliğinde Irak'ın IŞİD'e karşı başarılı bir mücadele verdiğini vurgulayan Tillerson, Irak'ın yüzde 90'ının IŞİD'in elinden kurtarıldığını ve 2 milyon Iraklının evlerine döndüğünü söyledi.
"KUZEY IRAK'TAKİ GERİLİM KAYGI VERİCİ"
Irak Başbakanı Haydar el-İbadi ile Riyad'da gerçekleştirdiği görüşmenin çok verimli geçtiğini kaydeden Tillerson, "Kuzey Irak'ta geçen ay ortaya çıkan gerilim kaygı verici. ABD, Bağdat ve Kürt bölgesindeki dostlarımız da dahil tüm Iraklıların dostudur. Son gerilimle ilgili olarak tarafların hala barışçıl bir çözüme ulaşamamış olmasından hayal kırıklığı içindeyiz." değerlendirmesini yaptı.
İbadi'yle görüşmesinin yanı sıra Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Lideri Mesut Barzani ile de bir telefon görüşmesi yaptığını dile getiren Tillerson, "ABD, birleşik, federal ve demokratik bir Irak yolunda Bağdat ve Erbil'e barışçıl ve siyasi araçlarla destek vermeye hazırdır. Her iki tarafa da Irak ve Peşmerge güçleri arasındaki çatışmalardan kaçınmaları çağrısında bulunuyorum. Ayrıca Başbakan İbadi'yi, Erbil'in Irak anayasası temelinde müzakereler için yaptığı teklifi kabul etmeye davet ediyorum." şeklinde konuştu.
"IRAKLILAR ARAP'TIR, PERS DEĞİL"
Tillerson, "Irak'ın İran'la çok uzun bir sınırı ve yüzyıllara dayanan uzun bir mazisi olduğunu kabul etmemiz lazım. Bu iki ülke arasındaki tüm ilişkileri ortadan kaldıracak değiliz. Ancak Irak'a şunu söylüyoruz; kendi ayakları üzerinde duracak bir kapasiteyi geliştirmeli ve (İran kaynaklı) bu etkiye direnmelisiniz. Iraklılar Arap'tır, Pers değil. İster Sünni, ister Şii olsun Iraklılar Arap'tır. Suudluların da çok eskiye dayanan kabile kardeşliğiyle (Iraklılarla) yeniden irtibat kurmaya istekli olduğunu düşünüyorum." ifadelerini kullandı.
Irak Başbakanı İbadi, IKBY'nin gayrimeşru referandumunun sonuçlarını dondurma teklifini kabul etmediklerini, referandumun iptalini istediklerini belirtmişti.
KÖRFEZ KRİZİ VE ESAD AÇIKLAMASI
Öte yandan Tillerson, Katar ile bazı Arap ülkeleri arasındaki krize ilişkin de bu krizin en kısa zamanda çözümlenmesi gerektiğine inandığını vurguladı.
"ABD, Körfez krizinin geniş kapsamlı sonuçlarından dolayı endişeli ve rahatsızdır." değerlendirmesini yapan Tillerson, ilgili ülkelerle yakın bir şekilde çalışarak söz konusu krizin çözümü yolundaki adımları desteklemeye devam edeceklerini belirtti.
Bir soru üzerine Tillerson, Beşşar Esad'ın Suriye'nin geleceğinde bir yeri olmadığı şeklindeki açıklamasını yineledi ve "Esad ailesinin iktidarının sonu geliyor, tek mesele bunun ne şekilde olacağıyla ilgilidir. Biz bunun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 2254 sayılı kararının bir parçası olarak gerçekleşmesini savunuyoruz. Biz, Esad'ın gitmesinin sürecin başlaması için bir ön koşul olmadığı görüşünüdeyiz; daha ziyade bu sürecin Esad'ın gidişine zemin oluşturacağını söylüyoruz." ifadelerini kullandı.
Tillerson, Cenevre'de Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ile de bir araya gelmiş, görüşmenin ardından, "ABD, Esad'ın hükümette hiçbir rolünün olmayacağı 'bütün' ve 'birleşik' bir Suriye istiyor. Esad ailesinin hükümranlık dönemi sona eriyor. Tek mesele bunun nasıl gerçekleşeceğidir." değerlendirmesini yapmıştı.
Tillerson, son durağı İsviçre olan bir haftalık diplomasi turunda daha önce Hindistan, Pakistan, Irak, Afganistan, Katar ve Suudi arabistan'ı ziyaret etmişti.
İBADİ GERİ ADIM ATMADI
İbadi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY), kontrolünde bulunan havalimanları ve sınır kapılarını merkezi yönetime teslim etmesi gerektiğini söyledi.
Irak Başbakanlık Basın Ofisi'nin yazılı açıklamasına göre, İbadi, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ile telefonda görüştü.
Görüşmede, IŞİD'in son kalesi olan Enbar'a bağlı Kaimi'i kurtarma operasyonu, merkezi yönetim güçlerinin Kerkük ve diğer bölgelere yeniden yerleşmesi ve güvenlikle siyasi gelişmeler ele alındı.
İbadi, "Önceliğimiz hala IŞİD'le mücadeledir. IŞİD'i yakında yenip mücadelemizi tamamlamaya azimliyiz." dedi.
TESLİM ETMELİ
Merkezi hükümetin ülkenin her yerinde anayasayı uygulamada ısrarcı olduğunun altını çizen İbadi, "Kürdistan bölgesi, havalimanları ve sınır kapılarını federal yönetime teslim etmeli. Federal yönetim güçlerinin yeniden dağılımı (tartışmalı bölgelerde) ve otoritesinin sağlanması anayasaya uyumludur. O bölgelerde vatandaşların güvenliğine de önem veriyoruz." ifadelerini kullandı.
Tillerson'da, Irak'ın birliğini desteklediklerini, federal yönetimin Kerkük ve diğer bölgelerdeki güvenliği sağlamasını anlayışla karşıladıklarını dile getirerek, IKBY'nin Bağdat ile iş birliğine girmesi ve ülke anayasasına bağlı diyaloğun önemine vurgu yaptı.
Tillerson, Cenevre'de Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura ile de bir araya gelmiş, görüşmenin ardından, "ABD, Esad'ın hükümette hiçbir rolünün olmayacağı 'bütün' ve 'birleşik' bir Suriye istiyor. Esad ailesinin hükümranlık dönemi sona eriyor. Tek mesele bunun nasıl gerçekleşeceğidir." değerlendirmesini yapmıştı.
Tillerson, son durağı İsviçre olan bir haftalık diplomasi turunda daha önce Hindistan, Pakistan, Irak, Afganistan, Katar ve Suudi Arabistan'ı ziyaret etmişti.
(AA)