İnsanları etkileyen ağrılar içinde, en yaygın görülen ve yaşam kalitesini bozan ağrı baş ağrısıdır. Hayatı boyunca, baş ağrısı ile tanışmamış insan hemen hemen yoktur.
SORUBaş ağrılarını sınıflandırır mısınız?:
YANIT: Basit bir sınıflama ile baş ağrıları başlıca 3 bölüme ayrılır.
1)Vasküler yani damarlarda oluşan hasarlara bağlı baş ağrısı
2)Gerilim tipi baş ağrısı (Kas kasılmalarına bağlı)
3)Beyinde oluşan tümörlere bası yapan lezyonlara ve enfeksiyona bağlı baş ağrısı ki buna traksiyon ve enflamatuar tip baş ağrısı denir.
SORU: Bunların içinde en sık görülen baş ağrısı hangisidir?
YANIT: Vasküler tip baş ağrısıdır. Bu tip baş ağrısında ağrı olduğu zaman, beyin damarlarında genişleme eğilimi vardır. Vasküler tip baş ağrıları şunlarıdır.
a)Migren (en sık görüleni)
b)Hipertansiyona bağlı baş ağrısı
c)Demet tipi baş ağrısı (senelik ataklar halinde gelen baş ağrısı)
SORU: Migren nedir kısaca bahseder misiniz?
YANIT: En sık görülen baş ağrısı türü olan migren baş ağrısının ötesinde bir durumdur.
Migren ağrıları genellikle tek taraflı yerleşim gösteren, zonklayıcı ve başın hareketleriyle artan türden ağrılardır. Ağrı sırasında bulantı ve kusmaya rastlanır. Bunun dışında, ağrı dışında görme bozukluğu, ellerde ve bacaklarda uyuşma vs… gibi belirtiler görülebilir.
Migren genel olarak iki ayrı tipe ayrılır. Bunlar;
1-Auralı dediğimiz, baş ağrısı döneminden önce ortaya çıkan ya da ağrıya eşlik eden belirtilerin olduğu tiptir. Bu dönemde hastalarda görme kayıpları, ışık çakmaları gibi görsel belirtiler, yüz veya vücutta iğnelenmeler, güçsüzlük, kusma, baş dönmesi gibi belirtiler olur.
2-Aurasız dediğimiz tiple ise, bu yukarıdaki belirtiler olmadan baş ağrısı olur. Migrenin % 70’ i aurasız tiplerdir.
SORU: Migren atakları ne kadar sıklıkla oluşur?
YANIT: Migren atakları ortalama yılda 12 kez oluşur. Ancak bazı kişilerde haftada bir, iki kez hatta daha fazla atak olabilir.
Ataklar genellikle 55 yaşından sonra azalma eğilimindedir.
SORU: Migren belirtileri nelerdir? Migreni tetikleyen faktörler var mıdır?
YANIT: Migren atağı sırasında genellikle zorlayıcı tarzda, aktiviteyle şiddetlenen orta veya şiddetli tek taraflı olabilen baş ağrısının yanında iştahsızlık, halsizlik, ışık, ses ve kokudan rahatsız olma, bulantı ve kusma görülebilir. Bazı hastalarda yukarıda bahsettiğim aura dönemi görülür.
Migreni tetikleyen faktörlerin başında stres, açlık, öğün atlama, uyku düzenindeki bozulmalar, yorucu aktivite, ağır kokular, sigara dumanı, bazı yiyecek ve özellikle alkollü içecekler, hava değişimi (lodos vb…) adet dönemi sayılabilir. Migreni tetikleyen faktörlerin farkına varılması, tedavi açısından önemlidir.
SORU: Migren tedavi edilebilir mi?
YANIT: Evet, migren tedavi ile kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Eğer düzenli doktor kontrolü altında takip ve tedavi olunursa, hasta migren ağrılarından kurtulur.
SORU: Gerilim tip baş ağrısı nedir?
YANIT: Hafif veya orta şiddetli, günlük aktiviteyi etkilemeyen, yaygın bant şeklinde başı saran ortalama 12 saat süren ve ağrılı günlerin ayda genelde 6 günü geçmediği ağrılardır.
Tedavisinde ilaç ile beraber stres ile de mücadele etmek gerekir.
SORU: Sekonder baş ağrısı nedir?
YANIT: Baş ağrısının, başka bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıktığı ağrıdır.
SORU: Genel olarak baş ağrısında ne tür tetkikler yapılır?
YANIT: Baş ağrısının birçok türü vardır. Bazen bu ağrıya sebep olan nedenler hayati önem taşır. Bunlar arasında tümör, beyin kanamalar, zehirlenmeler, enfeksiyonlar (menenjit vs…) vb. gibi sebepleri sayabiliriz.
Tüm bu sebepleri saptamak için, şu tetkikler yapılır.
1-Radyolojik Testler:
•Direkt grafi
•BT (Bilgisayarlı tomografi)
•MR (Manyetik rezonans görüntüleme)
2-Lomber Fonksiyon: Beyin, omurilik sıvısının alınıp incelenmesi demektir.
3-Laboratuar Testleri:
SORU: Neden baş ağrısı tedavisi başarısız olur?
YANIT: Baş ağrısı tedavisinin yetersiz kalmasının sebeplerinin özetlersem,
1-Tanı doğru değildir.
2-Tedavi uygun değildir. İlaç seçimi doğru olmayabilir. Veya ilaç seçimi doğru fakat doz yetersizdir.
3-Hastanın yaşam şekli baş ağrısını tetikleyici türdedir. (Stres, uykusuzluk, alkol kullanımı vs…)
4-Hasta, hormonal tedavisi oluyorsa veya aldığı bazı ilaçların yan etkisi vardır.
5-Aşırı ağrı kesici kullanımı sonucu, ilaç etkisiz hale gelebilir.
SORU: Her başı ağrıyan doktora gitmeli midir?
YANIT: Evet, mutlaka gitmeli. Çünkü, etkin bir tedavinin yapılabilmesi için, öncelikle baş ağrısının varsa sebebini bulmak gerekir. Her ne kadar zaman zaman hepimizde baş ağrısı olsada, kişiyi rahatsız edici şekilde ağrı şiddeti artarsa veya her zamankinden farklı ağrı olursa, zaman kaybetmeden doktora gitmek gerekir.
**Doç. Dr. Serdar Dağ
**
Nörolog