Mutlaka siz de en azından hayatınızın bir döneminde nedenini bilmediğiniz ve kendiliğinden geçen bir baş ağrısı şikayeti yaşamışsınızdır. Çok sayıda insanın dönem dönem maruz kaldığı bu ağrı, şiddetine göre hayat kalitesine olumsuz etkide bulunabilir. Özellikle şiddetli baş ağrısı halinde günlük rutin işleri yapmak bile zorlaşabilir. Dolayısıyla bu tarz durumlarda yanıtı aranan başlıca soru; baş ağrısına ne iyi gelir sorusu olur. Elbette doktorun tavsiye ettiği ilaçlar kullanılabileceği gibi bazı doğal yöntemler uygulanarak da ağrı geçirilebilir. Ağrının altında yatan daha ciddi bir sebep olup olmadığını anlamak için ise ek belirtileri takip etmek, ağrının şiddetini ve süresini kontrol etmek ve beklenmeyen bir durumda hekime danışmak önem taşır. Örneğin; sinüzit baş ağrısı şikayetinin altında yatan bir sebep olabilir.
Ağrıyı geçirmek için ilaç kullanmak en yaygın tercih edilen yöntemlerden olsa da ilaç kullanmadan önce doktora danışmanın da önemi büyüktür. Doktor önerisiyle kullanılabilecek ilaçların yanı sıra uygulama olarak alternatif tedavi yöntemlerine de rastlanır. Örneğin; gerilim tipi baş ağrısında biofeedback adı verilen geri iletim - gevşeme eğitimi tercih edilebilir.
Migren tedavisi için ise akupunktur yöntemi başvurulan alternatif yöntemler arasındadır. Kronik ağrılar için de doku masajı, magnezyum, riboflavin, feverfew bitkisi içeren ilaçlar kullanılabilir. Aynı zamanda botox da baş ağrısı tedavisi amacıyla uygulanabilir. Yine de tüm bu tedavi yöntemlerini denemeden önce mutlaka bir hekime danışmak ve onun önerileriyle hareket etmek gerekir.
İlaç ve bitkisel çözümler ile baş ağrısı tedavi edildiği bilinse de evde bazı basit yöntemleri uygulayarak da ağrıyı gidermek mümkün olabilir. İşte evde uygulanabilecek kolay çözüm yolları:
Uyku ile baş ağrısı arasında herkesin bildiği bir ilişki var. Bilindiği üzere uykusuzluk ağrıları tetikleyebilir. Üstelik bu noktada her zaman gerektiği kadar uyumak yeterli olmayabilir. Çoğu zaman hem gerektiği kadar hem de kesintisiz uykuya ihtiyaç duyulur. Eğer arkasında yatan farklı bir neden yoksa ve buna rağmen sık sık ağrı şikayetleri ile karşılaşıyorsanız mutlaka uyku düzeninizi oluşturmalısınız. Keyifli gibi görünse de gece geç saate kadar uyanık kalmak ve gündüz geç saatte uyanmak da ağrılara neden olabilir. Uyku düzenini oturtma sürecinde ise bastıran ağrıyı hafifletmek adına 20 dakikalık gündüz uykularını deneyebilirsiniz.
Vücudun en çok ihtiyaç duyduğu madde olan su, aslında pek çok problemin de çözümüdür. Yetersiz su tüketimine bağlı olarak vücut susuz kalır ve baş ağrıları tetiklenebilir. Buna en çok da havaların sıcak olduğu yaz aylarında dikkat etmek gerekir. Bu nedenle uzmanlar günde en az 2-2.5 litre su içilmesini tavsiye eder. Tek başına su tüketmekten hoşlanmayanlar ise suyun içine elma, ayva, armut ya da limon kabuğu gibi bazı meyveler ekleyerek suyu aromalandırabilir ve bu şekilde tüketebilir.
Doğru nefes almak ve düzenli nefes egzersizi yapmak da ağrılarla baş etme konusunda etkili olur. Üstelik bu yöntemi uygulayarak uykuya dalmayı kolaylaştırmak da mümkündür. Farklı pek çok egzersiz yöntemi bulunur. Bunun için isteyenler uzmanlardan bilgi alabilir ya da nefes egzersizi eğitimlerine katılabilir. Uygulanabilecek nefes egzersizi yöntemlerinden bir tanesi ise şöyle:
Bu işlemi 5 dakika boyunca uygulayın
Fazla sıcak olmayan ılık bir duş da kasları gevşetip vücudun rahatlamasına ve ağrıların geçmesine yardımcı olabilir. Migren şikayeti yaşayanlar ise duşun ardından fazla soğuk olmayan bir suyla başlarını kısa süre yıkayabilirler. Fakat gerilim tipi ağrılarda bu yöntem iyi olmayabilir.
Mekanlarda aydınlatma için kullanılan güçlü beyaz ışık da baş ağrısına neden olabilir. Bu ışığı sarı ışık ile değiştirmek ise rahatlatıcı bir etki yaratabilir. Özellikle migren şikayeti yaşayanlar için loş ya da karanlık mekanlarda dinlenmek epey etkili olabilir. Ağrıları tamamen geçirmese de ağrıların şiddetlenmesini engelleyebilir.
Gürültü nedeniyle ağrı başlayabilir veya halihazırda ağrı artabilir. Bu nedenle bulunduğunuz mekandaki gürültüyü azaltabilir ya da tamamen ortamınızı sessiz hale getirebilirsiniz. Benzer şekilde migren şikayeti yaşayanlarda gürültü, ağrıyı fazlaca artırabilir ve bu tip bir rahatsızlığı olan kişiler gürültüye çok daha hassas olurlar.
Belki inanılmaz gelecek ama dolaylı olarak hareketsizlik de başta ağrıya neden olabilir. Düzenli olarak egzersiz yapan kişilerin ağrılarında azalma ve bir süre sonra da ağrı yaşamama durumu gözlemlenebilir. Egzersiz için de mutlaka bir spor salonuna kayıt olmak gerekmez. Evin yakınındaki bir park ya da balkon da temiz havada spor yapmak için gayet uygundur. Evinde balkonu olmayanlar ise evlerinin bir odasında camları açarak germe ve esneme hareketleri yapabilir.
Baş ağrısını tetikleyen en önemli faktörlerin başında stres gelir. Buna karşılık elbette ki tamamen stressiz yaşam çok da kolay değildir. Stresi tamamen ortadan kaldırmak mümkün olmadığı için de stresle başa çıkmayı öğrenmek gerekir. Bunun için de; stres faktörü ile karşılaşıldığı zaman elden gelen her şey yapılır, elden gelmeyecek durumlar ise kabul edilir.
Ağrıyı tedavi etmek amacıyla kullanılabilecek çok sayıda ilaç bulunur. Fakat herkes her zaman ilaçla tedavi etmeye ihtiyaç duymaz. Bu gibi durumlarda ilk başvurulan yöntem; bitkisel çözümler olur.
Aromatik yağların ağrı üzerinde olumlu etkisinin bulunduğu artık herkes tarafından bilinir. Bu yüzden ağrıları ortadan kaldırmak için lavanta, nane yağı veya okaliptüs tercih edilebilir. Ancak bu tip yağlar güçlü etkilere ve aromalara sahip oldukları için ağız yoluyla alınmamalıdır. Uygulama olarak; 1 damla yağ şakaklara sürülür ya da 1 kase kadar kaynar suyun içerisinde birkaç damla eklenerek buharı koklanabilir. Bu tarz yağlar rahatlatıcı etkisiyle vücudun yanı sıra psikolojiye de iyi gelebilir.
Bitki çayları ağrıları geçirmek ve rahatlatmak üzere çok eski dönemlerden beri tercih edilir. Üstelik bitki çayları, rahatlatıcı etkilerine ek olarak antioksidan özellikleriyle de fayda sunar. Baş ağrısı için özellikle adaçayı, yeşilçay, zencefil çayı ve papatya çayı tüketilebilir. Bunun yanı sıra bu çayları tüketirken taze olmalarına ve tek başına tüketilmelerine dikkat etmek gerekir.
Mide bulantısına iyi gelen nane ve limon baştaki ağrıları da hafifletebilir. Bu iki ürünün kokusu ağrıya iyi gelebilir. Tercihen suyun içine eklenerek de içilebilir.
Başın tek tarafında, orta ya da şiddetli ve zonklayıcı baş ağrısı genellikle migren olarak adlandırılır. Pek çok rahatsızlığa iyi gelen zencefil de migren tedavisi için tercih edilebilir. Antienflamatuar özelliğe sahip olan zencefil bu yönüyle ağrı üstünde etkili olabilir. Aynı zamanda migren nedeniyle ortaya çıkan mide bulantısına da iyi gelebilir.
Bir diğer antienflamatuar etkiye sahip bitki olan biberiye de baş ağrısı için yaygın şekilde kullanılır. Oldukça hoş bir kokuya sahip olan biberiye, ağrı sırasında kullanılabilir. Ancak tüm bu bitkilerin kullanımına da dikkat etmek gerekir. Çünkü doğru şekilde ve yeterli miktarda kullanılmayan bitkiler de yan etkiye sebep olabilir. Bu yüzden bu bitkileri kullanmadan önce de uzman kişilerden bilgi almak gerekebilir.
Fazla alkol tüketiminin ardından da başta ağrı ile karşılaşılabilir. Bunun için mutlaka kaybolan sıvıyı geri almak için bol bol su içmek gerekir. Çünkü ağrının ve yorgunluğun arkasında yatan sebep genellikle su olur. Bazı durumlarda alkolün ardından kakao oranı yüksek olan çikolatalar tüketmek de vücudun kendine gelmesine yardımcı olabilir. Benzer şekilde zaman zaman aşırıya kaçmadan kahve içmek de ağrıyı hafifletebilir. Buna karşılık alkolün ardından ilaç kullanılacağı zaman da mutlaka bir hekime danışmak gerekir.
Kadınlarda baş ağrısı hamilelik sürecinde artış gösterebilir. Aynı zamanda gebelik öncesinde migreni olan kişilerin hamilelik döneminde atakları artabilir. Migren sorunu olmayanlarda da hamileliğin ilk 4 ayında ağrılar sık sık yaşanabilir. Ağrılar genellikle kaygı bozukluğu, hormonal değişim, yorgunluk ve stres nedeniyle ortaya çıkar. Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde uyku düzensizlikleri ve kilo artışından kaynaklanan duruş bozuklukları sebebiyle de ağrılarda artış yaşanabilir.
Hamilelik sırasında görülen ağrılarda ilaç kullanma konusunda mutlaka doktora danışmak gerekir. Ayrıca ani tansiyon yükselmesi, ciddi ödemler ve normal tedavilere yanıt vermeyen şiddetli baş ağrısı durumlarında zaman kaybetmeden bir doktora başvurmak gerekebilir. Ağrının nedeninin bulunması konusunda da hasta hikayesi çok önemli olacağı için ağrıyı iyi takip etmek önem taşır. Hamilelik döneminde ağrı yaşamamak için aşağıdaki yöntemlere dikkat edilebilir:
Çocuklarda baş ağrısının nedenini iyi araştırmak gerekir. Çocuklar sürekli olarak ağrıdan şikayet ediyorlarsa, okula gitmek istemiyorlarsa, günlük aktivitelerini aksatıyorlarsa ve ödev yapmaktan kaçınıyorlarsa bir doktora başvurmak önem taşır. Bu süreçte ebeveynlerin çocuklardaki belirtileri iyi takip etmesi önemli olur. Ağrıyı net olarak ifade edemeyen çocuklarda ise belirti olarak ani kusma, korku, endişe, huysuzluk, aşırı ağlama, denge bozukluğu ve sevdiği ve sıklıkla yaptığı aktivitelerden geri durma görülebilir.
Ağrının nedeni bulunduktan sonra buna uygun bir tedavi hekim tarafından planlanır. Özellikle migren ağrısı durumlarında; açlığa, uykusuzluğa, geç saatlere dek televizyon ya da tablet karşısında olmaya, geç uyumaya, aşırı çikolata veya kakao tüketimine, aşırı yorulmaya ve okul gibi strese neden olabilecek durumlara dikkat etmek gerekir. Kimi durumlarda beyaz peynir, çin yemekleri, kuruyemiş ve koruyucu madde içeren gıdalar da migren ağrısını tetikleyici rol üstlenebilir. Çocuklardaki hafif ağrılarda ise çocuğun loş ve sessiz bir odada bir süre dinlenmesini sağlamak etkili olabilir.
Çocukların ağrılarını takip etmek ebeveynler açısından büyük önem taşır. Bu süreçte bazı belirtiler gözlemlendiğinde vakit kaybetmeden doktora gidilmesi gerekebilir. Ağrının daha önceki ağrılardan farklı ve şiddetli olması, çocuğun sürekli ağlaması, gözlerde kayma, ağrıdan yerinde duramamak, gece uykudan uyandıran ağrı ve bir tarafta güçsüzlük, zayıflık veya uyuşukluk hali bir sağlık kuruluşuna başvurmayı gerektirebilir.
Açlık, ağrıyı tetikleyen en önemli nedenler arasında gösterilir. Açlığın baş ağrısına yol açmaması için ise mutlaka beslenmeye dikkat etmek gerekir. Vücutta hızlı bir şekilde şekere dönüşen gıdalar ya da direkt şekerli yiyecekler yoğun insülin salgısına sebep olur, yemekten birkaç saat sonra kan şekerinin düşmesine yol açan kipoglisemiyi tetikler. Bu durumda da baş ağrısı oluşabilir.
Bu yüzden özellikle sahurda hızlı karbonhidratlardan olan patates, beyaz unlu gıdalar, şekerli tatlılar, beyaz pirinç, yoğun tatlı meyve ya da nişastalı yiyecekler yerine kompleks karbonhidratlı yiyeceklerden olan kepeksiz tahıllar, kuruyemişler, kuru baklagiller, yeşil yapraksız sebzeler tercih etmek daha doğru olur. Böylece şeker kana çok daha yavaş geçer ve hipoglisemi önlenir. Dolayısıyla direkt olarak patatesin baş ağrısına iyi geleceğini söylemek doğru olmayabilir.