Birleşik Arap Emirlikleri'nden İstanbul'a giden, Başaran Holding’e ait özel jet İran'da düşmesinden sonra bir pilotun kuleyle yaptığı son konuşma da ortaya çıktı. Pilotunun kuleye yönelik “Alçalma talep ediyorum” dediği kayıtlara geçti. Son konuşmanın bu olması, pilotun bu talebi sonrası uçakta teknik bir arıza olduğu ya da jete kuş çarptığı ihtimalleri gündeme getirdi.
Kazayı Sözcü’ye yorumlayan bir uzman “Olayı yorumlamak için kaza raporunu görmek gerekir. Tespitlerde bulunmak için erken ancak bazı tahminler yapılabilir” dedi. Uçağa ilişkin radar izinde jetin, 38 bin fitten bir anda 25 bin fite indiğinin görüldüğüne dikkat çeken uzman “Bu da kuş sürüsünden ziyade uçakta teknik bir hata yaşandığının ve stall olmasının emaresi” diye konuştu.
STALL NE DEMEK?
Bir uçağın sağlıklı bir uçuş sergiliyebilmesi için kanatlarının altında ve üzerinde yeterli miktarda hava akımı olması gerekir. Bu hava akımı ‘hız’ ile sağlanır. Şayet bir uçak belli bir kanat konfigürasyonunda (Flapların ve Slatların pozisyonları) belirlenen minimum bir hızın altına düşerse ya da uçağın burnu limitleri aşacak şekilde kaldırılırsa, kanatların etrafındaki hava akımı olması gerektiği gibi olmaz. Hava akımının bozulması kanadın üst arka tarafından başlar ve kanadın üst bölgesi ile alt bölgesi arasında oluşan alçak basınç/yüksek basınç dengesinin bozulmasına dolayısı ile uçağın havada tutunamamasına kadar yol açar.
Kanatlarda stall durumu çok çeşitli şekillerde başlayabilir. Kendini belli etmeyip bir anda kanat üstü akımın bozulduğu kanat konstruksiyonları olduğu gibi, günümüzde kullandığımız tüm yolcu uçaklarının kanatları, Stall başladığı anda kendini belli edecek bir aerodinamik yapıya sahiptir. Ayrıca kokpitte Stall uyarıcı sistemlerde mevcuttur.
Super Stall ya da Deep Stall:
Bu durum daha çok Horizontal Stabilizer'lerin yani arkadaki küçük kanatların uçağın kuyruğunun üzerine konumlandırılan uçaklarda rastlanabilinir tehlikeldir. Uçak Stall olduysa, uçağın arkasının alçalması sebebiyle, Horizontal Stabilizer'lar yani uçağın dengesimi sağlayacak olan kanatlar, taşıyıcı büyük kanatların gölgesinde kalabilirler ve dolayısı ile hava akımları bozulacağı için uçağın kontrolünü imkansız hale getirirler. Bu duruma Super Stall ya da Deep Stall ismi verilmiştir.
UÇAN BALON İDDİASI
Konuyla ilgili Sözcü’ye konuşan; Türk Hava Yolu Pilotları Derneği (TALPA) Başkanı Mehmet Ayhan Günay, dün akşam saatlerinde düşen jette bulunan 2 kayıt cihazından sadece birine ulaşıldığını ve kayıt cihazları dinlenmeden olayla ilgili bir gerçekliğe kavuşamayacağını belirtti. Kaza sonrası ortaya çıkan ‘”Helyumlu balonlar jetin düşmesine sebebiyet verdi” haberlerine de değinen Başkan Günay “Böyle bir şeyin imkanı yok” diye konuştu.
Günay; jetin düşmesine, kötü hava şartlarının sebebiyet verdiğini düşündüklerini, kapsamlı açıklama yapabilmek için tüm ibarelerin ortaya çıkmasının beklenmesi gerektiğini söyledi.