Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, canlı yayında NTV Ankara İstihbarat Şefi Ahmet Ergen'in sorularını yanıtladı.
Şimşek, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) artışından, taşeron işçilerin durumuna, yeni Orta Vadeli Program'dan (OVP) bireysel emekliliğe kadar birçok konuda açıklamalarda bulundu. Mehmet Şimşek'e yöneltilen sorular ve alınan cevaplar şöyle;
Yeni Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladınız. Temel hedefi, ekonomide istikrarı sürdürmek ve sizin ifadenizle; "Türkiye'ye sınıf atlatacak" bir plan. Bu programın özelliği veya farkı ne öncekilere göre?
OVP'nin amacı yüksek büyüme ile yüksek istihdam adil gelir dağılımı yani ülkemizin refahını artırmak temel amaç bu. Oturduk hazirandan sonra Kalkınma Maliye bakanımızın büyük katkıları var özellikle Kalkınma Bakanlığımız OVP metninin hazırlanmasından sorumlu. Özellikle önümüzdeki 1 yıl içerisinde hangi reformları yapabiliriz önceliklerimizi hedefe aldık. Bir temenni metni temenni listesi değil. Oldukça somut ve ben gerçekçi olduğuna inanıyorum. Tabii ki belirsizlikler var. Metni sunduktan hemen sonra Irak'taki referandum konusu ortaya çıktı. Elimizden geldiğince gerçekçi. Altını doldurduk güçlendirdik. Aslında bir vizyon var. Türkiye nerelere ağırlık vermeli bunlar da var.
Kamu gelirlerinin kalitesini artırma amacı giderler ayağında da kamunun tasarruf planı dikkat çekiyor. Neler yapılacak bu amaca yönelik, kamu gelirlerine yönelik hamleler hangi alanlardan gelecek, tasarruf kalemleri neler olacak?
Kamu gelirlerine yönelik olarak esaslı birkaç reform inisiyatifi alacağız. Gelir vergisi reformu şu anda tekrar gözden geçirildi. Metin revize edildi önümüzdeki yılın ilk yarısında bu hayata geçer. Gelirleri kalıcı olarak yukarı çekeceğiz. Reel olarak cari harcamalar düşecek. Araç kiralama ve satın alma yeni bina yapılması veya kiralama konusunda çok net tavır olacak. İstisnai olaylar hariç izin verilmeyecek. Kastın binek araçlar bugüne kadar ne ile idare ettiyseler onunla idare etmeye çalışacaklar. Kamuda tasarruf dönemi çok güçlü tasarruf dönemi. Yatırımda da önceliklendirme gerekirse kaynakları bir yerden bir yere aktarma konusu. Kamuda tasarruf önceliklendirme gelirlerin kalitesini artırma noktasında çok güçlü çaba var.
Gelir artırıcı tedbirler başlığında bir haftadır Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) düzenlemesini konuşuyoruz. Şunu sorayım; binek araçlar için 2018'e yönelik öngörülen yüzde 40 artış değişecek açıklandı ama yeni oran konusunda bir eğilim belli oldu mu ekonomi yönetiminde?
İnanıyorum ki kısa süre içerisinde nasıl bir düzenleme olacak bu açıklanacak. Hiçbir hükümet durup dururken vergileri artırmaz. Önümüzdeki sene sadece savunma harcamalarımız Milli Savunma Bakanlığına aktarılacak terörle mücadele için muhtemelen 17-18 milyar liralık ilave bir harcama yapacak. İki seçeneğimiz var ya daha çok borçlanacağız biz bir tercih yaptık kamu ilave harcamalarını sağlıklı vergi gelirleriyle yapalım dedik. MTV'den gelecek gelir 2 milyar civarı. Bize hesap sorulacak ve biz de hesabını vereceğiz. Bizim petrol gelirimiz yok milletten topladığımızı millete hizmet olarak yatırım olarak sunuyoruz. İlave silah sistemleri gündemde.
Gelir artırıcı kalemler başlığında yeni orta vadeli programla gündeme gelen önemli bir adım var; altın tahvili. Sayın Cumhurbaşkanı ve Sayın Başbakan da vatandaşlara çağrıyla altın tahvilinin önemine dikkat çekti. Nasıl bir tespitle altın tahvili uygulaması geliştirildi ve ne bekliyorsunuz?
İlgi yoğun. İlk gün yaklaşık 15 milyon lira civarında talep geldi. Ülkemizde çok ciddi bir atıl tasarruf var. Bankacılık sisteminde olmadığı için bu kasada evde köşede bir yerde duruyor. Türkiye gidiyor dışarıdan borçlanıyor.
Ne kadardır toplam rakam?
2 bin 200 ton civarı o da yaklaşık 100 milyar dolar civarında atıl muhtemelen çok daha fazladır. Altını da sisteme sokmamız lazım. Gelin diyoruz devletin güvencesinde hazine garanti verecek altınlarınızı Ziraat Bankası'na götüreceksiniz bakacaklar değeri ne onu teslim edeceksiniz faiz istemiyorsanız altına dayalı kira sertifikası faiz konusunda hassasiyetiniz yoksa altına dayalı tahvil vereceğiz. Yüzde 2.4 reel getirisi var. Devlet onun üzerine size ilave yüzde 2.5'a yakın getiri verecek. Altınınıza ihtiyacınız oldu lütfen altımını geri istiyorum dersiniz. Orada ufak tefek masraf olacak ama muhatabımız devlet. Tasarruf havuzumuz büyüyecek. Faizi düşürmenin başka yolu yok. Bizim tasarruf imkanlarımızı büyütmemiz lazım. Tasarrufları artırmamız lazım. Dışarıdan tasarrufları kalıcı olarak Türkiye'ye çekmek lazım. Sıcak para bugün gelir yarın gider. Cumhurbaşkanımız haklı olarak 'Faizler yüksek' diyor. Çünkü bizim fon talebimiz yüksek.
Enflasyon eylül sonu itibarıyla yüzde 11.2 oldu yıllık TÜFE. Çekirdek enflasyon yüzde 10.89 ile 13.5 yılın en yükseği. Yıl sonunda yüzde 9.5'luk tek hane hedefinin tutmayacağı yorumları yapıyor bazı piyasa unsurları. Katılır mısınız?
Para politikası geçen seninin son çeyreğinden itibaren gereken sıkılaştırmaya gitti. Geçen sene kur şokları yedik. Kur nispeten istikrara kavuştu. Gıda fiyatları hem yüksek hem de çok oynak. Para politikasında sıkı duruşu devam ettireceğiz. Gerek arz zincirinde yaş meyve sebzede tedbirler girmeye başladı. Yaptığımız analize göre 10'un biraz altına iniyor. Baz etkisi aleyhimize beklentiler biraz bozulmuş durumda. Önüzdeki senin ilk çeyreğinde enflasyon tek haneye düşmüş olacak.
2017 ve OVP süresince yani dört yıl boyunca Türkiye ekonomisi yüzde 5.5 büyüyecek. Hedef bu. Bölgemizdeki gelişmeler de dikkate alındığında bu hedefi gerçekçi kılan imkanlar ve tehlikeye atan riskleri konuşursak ne söylersiniz?
Bu sene 5.5 makul bir rakam. Kapasite kullanım oranı neredeyse yüzde 80'e dayandı. Türkiye'de siyasi belirsizlik azaldı tabii ki yatırımlar da artacak. İstihdam iç talebi destekliyor dış talep zaten güçlü. Biz bu büyüme rakamlarına inanıyoruz. Son 15 yılda 5.6 büyüdük.
Bireysel emeklilikte (BES) değişiklik çalışmalarını önceki yayınlarımızda konuştuk. Netleşen bir düzenleme var mı bireysel emeklilikte yenilik anlamında?
2 temel unsuru var biri gönüllü diğeri otomatik katılım. İlave düzenlemeler otomatik katılıma ilişkin. Rakamlar kötü değil. Gönüllü BES'te 6 milyonun üzerinde katılım var. Otomatik katılım 3 milyonun üzerine çıktı. Sistem 2013'te şaha kalktı.
Taşeron düzenlemesi. Sayın Başbakan, ''Yıl sonuna kadar bitecek" açıklaması yaptı. Nasıl bir model öngörülüyor? Taşeron işçilerin kamuyla bağı nasıl bir modelle kurulacak?
Kamu ile zaten dolaylı bir bağ söz konusu. Bu yöndeki çalışmalar net olarak bu sene tamamlanacak. Detaylarına girmek istemiyorum. Kamuya hizmet veren kardeşlerimiz rahat olsun.
Torba yasa tasarısında Merkez Bankası'yla ilgili düzenlemeler de var. Merkez Bankası, gerçek ve tüzel kişilerden bilgi isteme yetkisiyle donatılıyor. Gerekçesinde, bankalar ve mali kuruluşların yanısıra reel sektörden de bilgi toplama ihtiyacına değiniliyor. Neden yapılıyor bu düzenleme, ne sağlayacak?
Türkiye'nin şu anda karşı karşıya olduğu en büyük kırılganlık konusu finans dışı şirketlerimin açık döviz pozisyonuydu. Şirketlerimiz bu kaynağı getirirken senin gelirin lira sen lira borçlan. Öyle şirketler var ki hiç ticarete konu olmayan alanlarda yatırım yapmak için dışarıdan borçlanıyor. Kur riskine karşı gideceksin kendini korumaya alacaksın.