İSTANBUL (AA) - İbn Haldun Üniversitesi (İHÜ) Yayınları, Hollanda-Açe Savaşı'nı ve Açe'nin Hollanda'nın saldırılarına karşı verdiği büyük mücadeleyi sosyolojik açıdan inceleyen "Basiret ve Direniş" kitabını yayımladı.
Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, İbn Haldun Üniversitesi Yayınları'ndan çıkan "Basiret ve Direniş" kitabının tanıtım toplantısı, yazarlarının da katılımıyla İHÜ Süleymaniye Yerleşkesi Salis Medresesi'nde yapıldı.
İbn Haldun Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mehmet Özay, Doç. Dr. Adem Efe ve Dr. Ekrem Saltık imzalarını taşıyan, Osmanlı Basını Araştırmaları Serisi’nin ilk kitabı olan "Basiret ve Direniş", Ali Efendi tarafından 1870-1908'de İstanbul’da iki devre halinde yayımlanan Basiret gazetesinde, Açe Darüsselam Sultanlığı ile Hollanda sömürge güçleri arasında 1873 ila 1904 yılları arasında çıkan savaşın ilk 2 yılının ele alındığı metinleri sosyolojik bir gözle masaya yatırıyor.
Açıklamada görüşlerine yer Mehmet Özay, şunları kaydetti:
"Kitaba ismini veren Basiret gazetesi, Açe topraklarında süren savaşla ilgili gelişmeleri birkaç yıl boyunca batı ülkelerinde yayımlanan dönemin önemli gazeteleri üzerinden takip edip Osmanlı toplumunu gelişmelerden haberdar ederek kamuoyu oluşturmakla kalmamış, özellikle gazetede yer verdiği editör yorumlarıyla da dönemin Osmanlı hükümetini gelişmeler karşısında bir tür İslam Birliği çerçevesinde harekete geçirme ve bu anlamda bazı politikalara yönlendirme kaygısı gütmüş. Basiret ve Direniş eseri de ele aldığı bu metinler aracılığıyla Osmanlı-Malay Takımadaları ilişkileri bağlamında İslam toplumları ve Batı, modernleşme ve bağımsızlık, ekonomik kalkınma ve eğitim gibi çeşitli alt başlıklardaki çalışmaların önünü açmayı hedefliyor."
- Namık Kemal ve Ahmet Mithat Efendi, gazetenin yazarları arasında
Doç. Dr. Adem Efe de Basiretçi Ali Efendi tarafından iki ayrı dönemde toplam 2 bin 467 sayı çıkarılan Basiret gazetesinin temel meselesi olarak, İttihad-ı İslam gayesinin öne çıktığını vurguladı.
Efe, 1860'lı yıllardan itibaren Osmanlı matbuatının sivil gazete ve dergilerle giderek renklendiğini, bu gazetelerin bilinçli bir toplum oluşturma, kendi ideallerini yayma gibi çeşitli gayeleri olduğunu kaydetti.
Efe, gazetenin yazarları arasında Namık Kemal, Ali Suavi ve Ahmet Mithat Efendi gibi önemli isimlerin yer aldığını, geniş bir coğrafyada takip edildiğini, yerel muhabirleri aracılığıyla Osmanlı topraklarından haberleri aktardığı kadar uluslararası basından da uluslararası meseleleri günü gününe izleyerek gelişmeleri kamuoyuna aktardığını bildirdi.
Dr. Ekrem Saltık ise künyesinde geçen "vatanın menfaatine ve umumi olaylara dair millet gazetesi" ifadesinden hareketle, Basiret gazetesinin, Osmanlı matbuatında künyesinde millete yer veren ilk gazete olduğunu, bunun o dönem için büyük bir önem taşıdığını vurguladı.
Saltık, Ali Efendi'nin, hayatı gazetesinin gölgesinde kalmış bir aydın olduğunu belirtti.
İbn Haldun Üniversitesi Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Savaş Tali, İHÜ Yayınları bünyesinde birçok kıymetli projenin yürütüldüğünü ve kitapların peyderpey yayımlanacağını aktardı.
Tali, "Basiret ve Direniş"in, Osmanlı Basını Araştırmaları Serisi kapsamında yayımlanan ilk kitap olduğunu belirterek, seri kapsamında Osmanlı matbuatına ışık tutacak birçok kitabın yayım hazırlıklarına başladıklarını bildirdi.