Gül’ün “Başkanlık sistemi tarihimize baktığımızda biz Türklere sempatik gelebilir. Buradan sultanlık anlayışı çıkmamalı” sözleri tartışma başlattı.
Başbakan’ın yetkisi fazla - Sabancı Üni. Öğretim Üyesi Prof. Ersin Kalaycıoğlu
‘Başbakanlık’ı ortadan kaldırıp ‘Başkanlık’ gibi yeni kuruma geçilmesiyle ilgili bugüne kadar bir açıklama olmadı. Bu açıklamalar olmadığı zaman insanlar Başbakan’ın yetkilerine bakıyorlar. İnanılmaz yetkileri var Başbakan’ın. Aynı zamanda parlamenter rejimden de kaynaklanıyor bu. Parlamanter rejimin özelliği itibariyle bu tür yetkilerin olması gerekiyor. Bu yetkilerle yetinmeyip daha fazlasını istiyormuş gibi görünüyor. Onun da demokrasi içinde yeri yok. Dolayısıyla Başkanlık rejimini mantıklı temellerde birtakım açıklamalara dayandırmadığınız zaman demokrasi dışında çok muazzam yeni bir kurumun başına geçiyorum sinyalini veriyorsunuz, bu da insaları ürkütüyor. Bunun için temel problem bu. Bu sultanlık tartışmaları da buradan çıktı.
Padişahlık getirmez - Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Hasan Köni
Başkanlık sistemiyle biraz daha güçlü ve otoriter bir iktidar olabilir ama padişahlığa giden bir boyut olamaz. Çünkü referandumda elde edilen oylarla, gerçek seçimde elde edilecek oylar ve birtakım da etnik ortam sorunları varken, Alevi sorunları varken, özgürlükler geliyor diye çözüm bulamadan seçimlere gidildiğinden bu resim çıkamaz. Fransa Cezayir sorununu çözerken birbiriyle uyuşmayan partiler nedeniyle devamlı bir çatışma içindeydi. Bu yüzden Yarı Başkanlık sistemine geçti. Bu da Türkiye önündeki sorunları çözebilmesi için böyle bir isteyebilir gibi bir takım düşünce ve şüpheler var. Bu sözler üzerinden Başkanlık sistemi konusu çıkıyor. Diğer taraftan belli bir gücün partinin elinde olması ve kişisel güçlerin belirli partilerin elinde olması bu tür tartışmaları güçlendiriyor.
Meşrutiyete tekrar dönemeyiz - İstanbul Kültür Üni. Öğretim Üyesi Mensur Akgün
Başkanlık sisteminin padişahlık ya da sultanlık gibi terimleri tekrar geri getireceğini düşünmüyorum. Yani meşrutiyete tekrar geri döneceğiz diye bir şey söz konusu değil. Cumhurbaşkanı o sözleriyle bir emsal vermiş olabilir. Bizim için önemli olan başkanlık sisteminin Türkiye’nin tarihi ve kendine özgü koşullarına ne kadar uyunmlu oldup olmadığı. ABD ve Fransa’da başkanlık sistemi var da saltanatla mı yönetiliyor. Böyle bir şey herhalde olmayacaktır Türkiye’de ama o şekilde anlaşılma riski de var. Türkiyenin kendine özgü tarihi dolayısıyla bir imparatorluk binası üzerine kurulmuş olan bir ülke Türkiye. Bizim bir Cumhuriyet anlatımız var ve o anlatının içinde sultanlığa yer yok.Başkanlık seçiminin bizler açısından kabul edilebilir bir sistem olduğunu zannetmiyorum.