ZUHAL DEMİRCİ - Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 26-28 Ocak'ta ziyaret etmesi öngörülen Afrika ülkeleri arasında yer alan Gambiya ile ekonomik ve ticari iş birliğinin geliştirilmesi için turizm, inşaat ve tarım alanları "potansiyel sektörler" olarak değerlendiriliyor.
Başkenti Banjul ve para birimi Dalasi olan Gambiya, yüzölçümü bakımından Batı Afrika'nın en küçük ülkesi olma özelliğiyle dikkati çekiyor.
Türkiye, 400 yıl süren İngiliz sömürgeciliğinin ardından 1965'te bağımsızlığını kazanan Gambiya'yı ilk tanıyan ülkelerden arasında yer aldı.
Nüfusu yaklaşık 2 milyon 100 bin olan Gambiya'nın yüzde 95,7'sini Müslümanlar, yüzde 4,2'sini Hristiyanlar ve geri kalanını diğer dinlere mensup kişiler oluşturuyor.
Başlıca İngilizce, Mandinka, Wolof ve Fula dillerinin konuşulduğu Gambiya'da yer alan etnik gruplar arasında Mandinka, Fula, Wolof, Jola, Serahuli ve diğerleri bulunuyor.
Yüzölçümü yaklaşık 11 bin 300 kilometrekare olan Gambiya, Atlas Okyanusu kıyısı hariç tamamen Senegal ile çevrili konumda yer alıyor.
- Ekonomi
Serbest piyasa ekonomisinin uygulandığı Gambiya'nın ekonomisi, dış yardımlar ile tarım ve turizm sektörlerinden elde ettiği gelirlere dayanıyor.
Ülkenin başlıca doğal zenginlikleri arasında balık, titanyum, kalay, zirkon ve silis kumu dikkati çekiyor.
Gambiya'nın başlıca ihraç mallarını yerfıstığı, balık, kaju, mango, çeşitli sebzeler ve susam oluşturuyor. Ayrıca, serbest bölge konumundaki Banjul limanı aracılığıyla başta komşusu Senegal olmak üzere Afrika ülkelerine her türlü mal yeniden ihraç (re-export) edilebiliyor. Başlıca ithalat kalemleri arasında petrol, makine malzemeleri, makine sanayi malzemeleri ve gıda maddeleri, pamuk, şeker ve şeker mamulleri, hububat, hayvansal ve bitkisel yağlar ve elektrikli cihazlar başı çekiyor.
Çok fazla mineral ve doğal kaynağa sahip olmayan Gambiya'da nüfusun büyük bölümü geçimini tarım ve büyükbaş hayvancılıktan sağlıyor. Ülkedeki küçük ölçekli sanayi işletmeleri fıstık, balık ve deri üretimi üzerine faaliyet gösteriyor. Ekonominin ziraata dayandığı ülkede tarıma elverişli arazilerin yüzde 90'dan fazlasında yerfıstığı ekimi yapılıyor.
Gambiya'nın üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar arasında Birleşmiş Milletler (BM), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), İngiliz Milletler Topluluğu (The Commonwealth), İslam Kalkınma Bankası (IDB), Afrika Birliği (AU), Batı Afrika Ekonomik Birliği (ECOWAS), Afrika Kalkınma Bankası (AfDB), Dünya Gıda Örgütü (WFO), Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim Ve Kültür Kurumu (UNESCO) yer alıyor.
- Türkiye ile ilişkiler
Türkiye'nin, Gambiya ile münhasıran askeri alanda ve BM ve İİT gibi uluslararası forumlar nezdinde yürüttüğü iş birliği, 2011'in sonlarında iki ülke arasında karşılıklı büyükelçiliklerin açılmasıyla daha kapsamlı nitelik kazandı.
Bu bağlamda, Türkiye, Gambiya ile ekonomik ve ticari iş birliğinin geliştirilmesi için turizm, inşaat ve tarımı "potansiyel sektörler" olarak değerlendiriyor.
Türkiye'den Gambiya'ya ihraç edilen ürünler arasında demir-çelik ürünleri, buğday unu, makarna ve kuskus, su ve alkolsüz içecekler bulunuyor.
Gambiya'nın ithal ettiği başlıca ürünler arasında pirinç, kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz, binek otomobiller, çimento ve kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatlar yer alıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Gambiya ziyareti, bu ülkeye cumhurbaşkanı düzeyinde yapılacak ilk resmi ziyaret olması nedeniyle tarihi nitelik taşıyor.
Erdoğan'ın ziyareti kapsamında düzenlenmesi öngörülen iş forumu vesilesiyle ticaret ve yatırım ilişkilerinin daha da güçlendirilmesi öngörülüyor.
- Türkiye, TİKA aracılığıyla Gambiya'ya kalkınma yardımlarını sürdürüyor
Türkiye Maarif Vakfına (TMV) bağlı bir ilköğretim okulu 1 Ekim 2017'den itibaren başkent Banjul'da eğitim-öğretim hayatına başladı. Öte yandan, Türkiye, Gambiyalı öğrencilere 1992'den bu yana Türkiye Bursu veriyor.
Türk Hava Yolları (THY) da Banjul seferlerine 26 Kasım 2018'de başladı.
Türkiye, Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı Başkanlığı (TİKA) aracılığıyla da çeşitli alanlarda Gambiya'ya kalkınma yardımlarında bulunmayı sürdürüyor.