Batı’da Dini Mekanlara Girişte Kurallar, Türkiye’de Kargaşa Var

Batı ülkelerinde dini mekanları ziyaret sırasında dini hassasiyetlerden kaynaklanan kurullara uymak zorunluyken, Türkiye’de ise yetki kargaşası yüzünden camilere girişte herhangi bir düzenleme bulunmuyor. Sultanahmet, Süleymaniye gibi yoğun ziyaret edilen tarihi camilerde turistler nahoş durumlarla karşılaşırken, cemaat de uygunsuz davranış ve kıyafetlerden rahatsız oluyor.

İstanbul’da her yıl milyonlarca turistin Sultanahmet, Süleymaniye gibi selatin camileri ziyaret etmesi farklı bir tartışmayı da beraberinde getiriyor. En çok turist çeken mekânlar arasında yer alan Sultanahmet Camii’ne yerli ve yabancı turistlerin uygunsuz kıyafetlerle girmesine tepki gösteren vatandaşlar, cami adabı konusunda turistlerin daha iyi bilgilendirilmesi gerektiğini söylüyor. Cuma namazı için Sultanahmet Camii’ne gelen vatandaşlar, özellikle yaz aylarında yerli ve yabancı turistlerin camiyi gezerken giydikleri kıyafete tepki gösteriyor.

Sultanahmet Camii ve çevresinin bir külliye olduğunu ifade eden Ömer Balcı isimli vatandaş, camilerin sadece namaz kılınan kısımdan oluşmadığını söyledi. Balcı, aynı zamanda bahçenin de camiye ait olduğunu söyleyerek camilerin bahçesiyle bir bütün olduğunu, ziyarete gelenlere cami girişinde değil, dış avlu kapısında kılık kıyafet konusunda bilgilendirme yapılmasının şart olduğunu dile getirdi. Mustafa Bozlak isimli vatandaş da, “Rehberlerin bu konuda hassas olması lazım. Uygunsuz kıyafetler konusunda turistlere gereken bilgiler verilmeli. Cemaat abdestli bir şekilde camiye girdiğinde çok rahat bir şekilde namazlarını kılması gerekiyor. Turistlerin uygunsuz kıyafetlerle dolaşması cemaati rahatsız ediyor.” ifadelerini kullandı.

Dünyanın her yerinde ibadethanelerin kendilerine göre kurallarının olduğunu söyleyen Buğra Ük ise, “Bugün Vatikan’da gezerken belli kurallara uymak mecburiyetindesiniz. Burası Türkiye’nin güzide yeri Sultanahmet Camii. Asırlardır ayakta duran bir eser. İslam dininin kendine göre belli kuralları vardır. Gelen turistlerin de buna uyması gerekiyor. Çünkü biz yurt dışında da bu tarz yerlerde gezerken belli kurallar oluyor ve bu kurallara uyuyoruz.” şeklinde konuştu.

İstanbul Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Emre Bilgili, problemin başlıca sebebinin koordinasyon eksikliği olduğunu ifade etti. Tarihi camilerin, müftülük, büyükşehir belediyesi, ilçe belediyeleri, cami dernekleri ve turizm rehberleri ile ortaya çıkan sonuçları açısından kendilerini ilgilendirdiğini vurgulayan Bilgili, şöyle konuştu: “Ciddi bir koordinasyon yapamazsanız bu krize dönüşebilecek bir sorun haline gelebilir. Gelebiliyor da nitekim. Şu anda bu alanda ciddi sorunlar yaşıyoruz. Rehberler cami görevlilerinden şikayetçi, cami görevlileri de rehberlerden. Belediyeler hakeza birbirinden şikayetçi olabiliyor. Müftülük ciddi bir hizmetin verilememesinden dolayı sıkıntı yaşıyor. Ama bunların hepsinin göstergesi, burada ciddi bir problem var.”

“TARİHİ CAMİLER İÇİN ÇALIŞTAY YAPILACAK”

Batıda dini mekanları ziyaretle ilgili kurallar olmasına rağmen Türkiye’de ise durumun net olmadığını anlatan Bilgili, “Bir camiye girerken ‘örtünmesi gerekir’ diye bir kural var ama nasıl, ne kadar örtünecek buralarda açıklık olduğu için insanlar da farklı şekilde bu kurallara uyuyorlar. Biz yetkili kuruluşlar olarak kurallarımızı net olarak koymalıyız ama bu kuralları da nasıl uygulanabileceğini, kuralların uygulanabilir olması da önemli. Ondan sonra ziyaretçilerin bu kurala uymasını beklememiz lazım.” dedi.

İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü için turizme açık tarihi camilerin sorunlarının belirlenmesi ve çözümü için bir çalıştay yapacaklarını duyuran Bilgili, bir gün sürecek çalıştaya kendileri dışında İstanbul Müftülüğü, Türkiye Rehberler Birliği, Büyükşehir ve Fatih Belediyeleri, Cami Derneği ve bu konuda söz sahibi kişilerin çağrılacağını belirtti.

Bilgili, “Bir gün oturacağız bunu yüz yüze tartışacağız. Çünkü burada derdimiz bağcıyı dövmek değil, üzüm yemek. Sorun şehirde yaşayan bütün yetkileri ilgilendiriyor. Bunu bir bilgi ortaya çıkaracağız ve bu bilgiden sonra yetkili kuruluşlar bir araya gelecek, bir toplantı yapacaklar ve bu konuda var olan kararlarımızı gözden geçireceğiz ve yeni kararlar oluşturacağız. Ondan sonra da uygulanması için ne gerekiyorsa yapacağız. Sorunu ancak bu şekilde çözeriz diye düşündük.” ifadesini kullandı.

Vatandaşların en büyük şikayetlerinden birisi de bazı rehberlerin turistlere verdiği çarpık bilgiler. Eski Sultanahmet Camii Koruma ve İhya Derneği Başkanı Ramazan Apaydın, rehberlerin turistlere İslam kültürünü yanlış tanıttığından yakındı. Apaydın, “Bir Rehber, camiyi gezmeye gelen turistlere namaz kıldıran imamı göstererek ‘imam cemaate seks talimi yaptırıyor’ bile dedi. ” şekline konuştu.

Turizme hizmet eden kuruluşların Türkiye’yi en iyi şekilde temsil etmek için çalışmaları gerektiğini ifade eden Apaydın, bu çağda, bu iletişimde böyle bir düşünce ve kafa yapısını anlamakta zorlandıklarını söyledi.

Sultanahmet Camii’nin çok eski bir cemaati olduğunu vurgulayan Ramazan Apaydın, bazı rehberlerin ibadethane ruhuna göre davranmamasından yakındı. Rehberlerin turistleri yeterince yönlendiremediğini söyleyen Apaydın, “Camii kalabalık olduğu zamanlarda oldukça gürültülü oluyor. Sesli şekilde gülüşmeler oluyor. Sükûnet temin edilemiyor. Cemaat olarak bu gürültülerden şikâyetçiyiz.” diye konuştu.

Bu gibi konularda kendilerine somut bir şikayet gelmesi halinde gerekeni yapacaklarını belirten İl Kültür ve Turizm Müdürü Ahmet Emre Bilgili, rehberler hakkında şunları söyledi: “Bir rehber bizim kültürümüzde cami kültürüyle ilgili ters şeyler söylüyorsa ve bunu somut hale getirebiliyorsanız, bu şikayet kovuşturma konusu olabilir. Biz burada gereğini yaparız. Rehberler Birliği de bunun gereğini yapar. Bunlar şüphesiz istisnai örneklerdir. Aynı şekilde istisnai olarak cami görevlileri için de ters şeyler olabilir. Bununla ilgili de müftülük gereğini yapar.”

İstanbul Müftüsü Doç. Dr. Rahmi Yaran da Cihan’a yaptığı açıklamada, turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Sultan Ahmet Camii’nin cuma günleri turistik ziyarete kapatılması konusunda çalışma yaptıklarını belirtmişti. Turist akınının yaşandığı Sultanahmet Camii'nin Cuma günleri yarım günlüğüne temizlik amaçlı kapatılmasının gündemde olduğunu belirten Yaran şöyle konuşmuştu: "Sultanahmet Camii'nin Cuma günleri kapatılması gündemde. Bize talep geliyor; tabi bu taleplerin olgunlaşması lazım. Bunları ilgililerle görüşüyoruz. Bir taraftan böyle bir talep cami görevlilerimiz ve cami vakfı tarafından bize iletiliyor. Bir taraftan Rehberler Birliği ile görüşmelerimiz var. Onlar, 'Aman hocam camilerimiz kapatılmasın' diyorlar. Orta yol bulacağız. Cuma günleri cumadan önce buna ihtiyaç var. Ziyarete kapatılması ve o esnada temizlik yapılması iyi olacak. Rehberler Birliği ve TÜRSAB'a söyleyeceğiz, konuşacağız. O saatte grup getirmeyecekler.