Deloitte'un perakendecilere tüketicilerin alışveriş eğilimleri konusunda yol gösterecek "Yıl Sonu Alışveriş Harcamaları Anketi 2008" raporu yayınlandı.
Deloitte tarafından verilen bilgiye göre, Türkiye'nin de içinde yer aldığı Avrupa'nın 16 ülkesini ve Güney Afrika'yı kapsayan araştırmada, ekonomik kriz koşullarında yıl sonu alışveriş hazırlıkları değerlendirildi. Araştırmada alınan sonuçlar Avrupa'da yıl sonu alışverişleri konusunda en ihtiyatlı yaklaşımın Türk tüketicilerden geldiğini ortaya koydu. Türkiye'de araştırmaya yanıt verenlerin yüzde 55'i bayram ve yılbaşı alışverişi için ayırdıkları bütçeyi kıstıklarını açıkladı.
2008'in Eylül ve Ekim aylarında gerçekleştirilen araştırmaya Türkiye'den katılanların yüzde 77'si Türk ekonomisinin durgunluk içinde olduğunu ifade ederken, yüzde 68'i ise ekonominin 2009 yılında daha da kötüye gitmesini beklediklerini vurguladı. Deloitte Yıl Sonu Alışveriş Harcamaları Anketi 2008'e katılan diğer Avrupa ülkesi vatandaşlarına göre Türk tüketiciler, ekonomik belirsizlik karşısında daha temkinli bir yaklaşım izlemeyi tercih ediyor.
Deloitte Yıl Sonu Alışveriş Harcamaları Anketi 2008, ekonomideki daralmayla birlikte yıl sonu harcamalarının toplamda yüzde 8,7 oranında azalacağını ortaya koydu. Bu da Türk tüketicilerinin bayram ve yılbaşı kutlamalarına son derece tutumlu ve dikkatli bir bütçeyle hazırlandıklarını gösteriyor.
Deloitte Yıl Sonu Alışveriş Harcamaları Anketi 2008'e geçen yıl yanıt veren Türk tüketicilerin yüzde 36'sı bayram ve yılbaşı alışverişi için bütçe ayırdığını söylerken bu yıl bu oran yüzde 46'ya çıktı. Araştırmaya göre ülkemizde tüketiciler bayram ve yılbaşı alışverişinden vazgeçmek istemiyor, ancak belirsizliğini koruyan ekonomik koşullar karşısında bu harcamaları kontrol altında tutmak istiyor. Araştırmaya yanıt veren ve yıl sonu alışverişine bütçe ayıran Avrupalıların sayısında ise yüzde 17'lik bir artış oldu. Araştırmaya yanıt veren Avrupalıların yüzde 53'ü yıl sonu alışverişine bütçe ayırdıklarını açıkladı.
Türk tüketicilerin yüzde 52'si yüksek enerji ve gıda fiyatları yüzünden yıl sonu alışveriş bütçelerini kısacaklarını ifade ederken, Avrupalıların yüzde 64'ü enerji fiyatlarındaki artışın satın alma güçlerine olumsuz yansıyacağını düşünüyor. Türkiye'de enerji fiyatlarındaki artış nedeniyle satın alma gücünün düşeceğini düşünen kesimin oranı ise yüzde 77 ile rekor kırıyor. Gıda fiyatlarındaki artış beklentisi nedeniyle katılımcıların yüzde 32'si yiyecek/içecek ve hediye alışverişlerini azaltacaklarını ifade ediyor. Yıl sonu gıda harcamalarının bu yıl yüzde 3 oranında azalması bekleniyor.
Türk tüketiciler yılsonu alışverişi yapmak istiyorlar ancak bunun için kendi bütçelerini dikkate alma gereği hissediyorlar. Çünkü ülkemizde tüketicilerin yüzde 59'u ekonomik krizin doğrudan kendi bütçelerine etkisi olacağı kanısında. Araştırmaya yanıt verenlerin yüzde 70'i, ki bunlar 45-54 yaş grubundaki tüketicilerdir, kriz nedeniyle çok endişeli olduklarını dile getirdiler. Bu nedenle araştırmaya yanıt verenlerin yüzde 55'i bu yıl hediyeye daha az para harcayacaklarını söyledi. Türk tüketicilerin bu yıl sonunda yapacağı hediye harcamalarının geçen yıl sonuna göre yüzde 12,8 oranında düşmesi bekleniyor.
Araştırmaya katılan Türk tüketicilerin büyük bir çoğunluğu doğruluğundan emin oldukları takdirde çevreye ve insana duyarlı ürünleri tercih edebileceklerini dile getiriyor. Buna karşılık her üç Türk'ten biri satın alma aşamasında ürünlerin nasıl üretilmiş olduğundan çok fiyatın önemli olduğunu belirtti.
Türk tüketiciler bütçelerine sadık kalabilmek için bayram ve yılbaşı hediyesinden kısıp bu bütçeyi yıl sonu kutlamaları için gereken gıda maddelerine ayırmayı planlıyor. Kuşkusuz bu kısıtlamanın olumsuz etkisi kendisini daha çok lüks mallarda, büyük markalar ve büyük ev eşyaları gibi segmentlerde hissettirecek. Araştırmaya verilen yanıtlar yıl sonu harcamalarının toplamda yüzde 8,7 oranında azalabileceğini; hediyelik eşya satışlarının yüzde 12,8, gıda maddelerindeki satışların ise yüzde 3 oranında gerileyebileceğini gösteriyor.
Araştırmaya yanıt veren iki Türk tüketiciden biri bayram ve yılbaşında sevdiklerine hediye olarak giyim eşyası veya kitap almayı düşünüyor. Aynı şekilde hediye bekleyenler de en çok tercih ettikleri ürünler arasında ilk sırada giyim eşyasına yer veriyor. Üçüncü sıradaki hediye beklentisinde ise cep telefonu ve MP3 Player gibi cihazlar ağırlık kazanıyor. Hediye vermek isteyenlerin sıralamasında da ilk iki sırayı giyim eşyası/ayakkabı ve kitap alıyor ama ilk iki sıranın ardından cep telefonu gibi pahalı hediyelikler değil parfüm ve kozmetik malzemesi gibi görece hesaplı ürünler geliyor. İngilizler, İspanyollar, Portekizliler ve Romanyalılar da ilk seçenek olarak yılbaşında giyim eşyası ve ayakkabı almayı düşünüyor. Araştırmaya yanıt veren Almanlar ve Ruslar ise hediye yerine nakit para vermeyi tercih ediyor.