BCG matrisi nedir? BCG matrisi nasıl kullanılır, neye göre belirlenir?

Yıldızlar, köpekler, nakit inekler ve soru işaretleri gibi bileşenleri bulunan BCG Matrisi; ilk kez 1970 senesinde ortaya çıkmıştır. Boston Consulting Group tarafından geliştirilen bu strateji, işletmelerin ürün portföylerini analiz etmelerini sağlamaktadır. Ayrıca bu matris, market lideri konumuna ulaşılması için en ideal yolun çizilmesine yardımcı olmaktadır.

BCG Matrisi Nedir?

1970 senesinde Boston Consulting Group tarafından geliştirilen BCG Matrisi, bir strateji olarak tanımlanabilmektedir. Bu matrisin faydaları arasında uzun vadeli stratejik planlamaya yardımcı olmak vardır. Ayrıca bir işletmenin neye yatırım yapması gerektiği ve ürünlerini geliştirmesi ya da satış kararı alması bağlamında da BCG Matrisi yol gösterici olmaktadır. Bu sayede işletmelerin ürün portföylerini gözden geçirmeleri ve büyüme fırsatlarını değerlendirmeleri mümkün olmaktadır.

BCG Matrisi stratejileri, aynı zamanda alınan kararlar ile maliyetler bakımından da yol göstericidir. Çünkü bu gibi hususları minimize ederek, doğru alanlarda yatırım faaliyetlerine adım atılmasını sağlamaktadır. İçinde bulunulan sektöre ilişkin kararlar alınırken, analiz edilmesi gereken belli başlı bileşenler vardır. Dolayısıyla BCG Matrisi kapsamında pazarın büyüme hızı ile göreceli pazar payı bileşenleri dikkate alınmaktadır. Böylece şirket bünyesindeki ürünler; nakit inekler, köpekler, yıldızlar ve soru işareti gibi etiketlerle sınıflandırılmaktadır.

BCG Matrisi Örnekleri

Boston Consulting Group tarafından geliştirilen BCG Matrisi; yıldızlar, soru işareti, nakit inekler ve köpekler gibi bileşenleri kapsamaktadır. Dolayısıyla bu gibi bileşenler, ürünlere yönelik farklı unsurlara işaret etmektedir. Sıkça merak edilen BCG Matrisi örneğinin verilmesi için bu bileşenlerden biri seçilebilmektedir. Nakit inekleri bileşeni baz alındığında aşağıdaki BCG Matrisi örneği sunulabilmektedir;

• İnekler, yavaş büyümekte olan bir sektör kapsamındaki büyük pazar payına sahip ürünleri göstermektedir.
• Bu bağlamda temsil sistemine fazla yatırım yapılmasına gerek yoktur.
• Bileşen kapsamındaki ürünlerin inekler olarak adlandırılmasının nedeni, düzenli akış sağlanmasıdır.
• Yeni rakipler sektöre girdikçe de ineklerin pazar payında düşüş görülmektedir.
• Dolayısıyla inekler, köpeklere dönüşmektedir.
• Bu da bir “cash cow”, yani nakit inekler şirketi örneğini temsil etmektedir.

BCG Matrisi Neye Göre Belirlenir?

Yıldızlar, inekler, köpekler ve soru işareti gibi BCG Matrisi bileşenleri; piyasadaki bazı durumlara göre belirlenmektedir. Söz edilen bileşenlerin belirlenmesini sağlayan durumlar aşağıda açıklanmaktadır;

• Nakit inekler: Ürünler piyasada konsolide olup, daha fazla büyümemekte ve buna rağmen istikrarlı bir satış hacmine sahiptir.

• Köpekler: Yaşam döngüsüne göre son aşamada konumlanan ürünler olan köpekler, büyüme ve pazar payının azalması ile belirlenmektedir.

• Soru işaretleri: Piyasaya yeni giren yenilikçi ürünleri temsil eden soru işaretleri, henüz satışın az olduğu durum kapsamındadır.

• Yıldızlar: Pazarda iyi oranda kar sağlayan ve yüksek yatırım ile özel teknik gerektiren ürünler, yıldızlar bileşeni çerçevesindedir.

BCG Matrisi Nasıl Kullanılır?

Sıkça araştırılan BCG Matrisi; y eksenine pazarın büyüme hızı, x eksenine ise göreceli pazar payı yerleştirilerek kullanılmaktadır. Farklı bileşenleri içeren BCG Matrisi kullanımı, 3 temel açıklama ile anlaşılır kılınabilmektedir. Bu açıklamalar aşağıdaki gibidir;

• Pazarda bu matris ile start-up pozisyonundan, market lideri konumuna kadar izlenecek olan en uygun yol belirlenebilmektedir.

• Hangi ürünlere yatırım yapılacağına dair karar alınırken, BCG Matrisi kullanılabilmekte ve soru işareti kapsamındaki bir ürün, bu sayede yıldızlar ile ineklere kadar itilebilmektedir.

• Geleceği güvence altına alan ürünlere sahip olunması ve sağlıklı bir nakit akışının sağlanması amacıyla BCG Matrisi bileşenleri kullanılabilmektedir.