Yani vücudun hava yollarını temiz tutmak için uyguladığı yöntemlerden biridir. Bebeklerde öksürüğe sebep olabilecek pek çok faktör vardır. Yeni doğan bebeklerde öksürük genellikle bebeklerin ciğerlerini açmaya çalışmaları sebebiyle olur. Yani alveoller genişleyerek dış dünyaya ayak uydurmaya çalışır. Genellikle ciddi bir hastalık yoksa bebeklerdeki öksürük 2 hafta gibi bir süre sonra ortadan kalkar. Çoğu zaman bir enfeksiyonun varlığı akla gelir. Bebeği huzursuz eden bu durumun altında yatan sebep ciddi bir hastalıkla alakalı ise öncelikle öksürüğün nedeni bulunup tedavi edilmelidir.
Öksürüğün türü de hastalıkla alakalı ipucu verir. Bebeklerde görülen iki tip öksürük vardır; kuru öksürük ve balgamlı öksürük. Bebeklerde kuru öksürük irritasyona bağlı olarak gelişir, genellikle bebek soğuk algınlığına yakalandığında görülür. Balgamlı öksürük ise genelde bir akciğer enfeksiyonunun varlığına işaret eder. Zatürre gibi hastalıklarda balgamlı öksürük ve beraberinde ateş çok sık görülür, bu hastalıkların kısa süre içerisinde tedavi altına alınması gerekir.
Bebeklerde öksürük genel olarak soğuk algınlığı ya da gribe yakalandıklarında ortaya çıkar. Ancak başka hastalıklar da bebeklerde öksürüğe sebep olur.
Bebeklerde balgamlı öksürük sebeplerinden en sık karşılaşılanı alerjik reaksiyonlardır. Bebeğin herhangi bir yiyeceğe alerjisi olabileceği gibi, sigara, böcek ilaçları, polen, evcil hayvan, ev tozu akarları ya da bir çiçeğe de alerjisi olabilir. Bu durumda bebeğin burnunda akıntı ve kaşıntı, deride döküntü, mukus birikimi olabileceği için balgamlı öksürük, gözlerde kızarma ve kaşıntı görülebilir. Eğer bebeğinizin alerjisi olduğundan şüpheleniyorsanız mutlaka hekime başvurmalısınız. Böylece bebeğinizin nelere alerjisi olduğunu öğrenmek için alerji testi yaptırabilirsiniz ve antihistaminik ilaçlar ile bebeğinizi rahatlatabilirsiniz. Ayrıca bebeğiniz küçük oyuncakları ya da objeleri yutabilir ve bu yüzden solunum sıkıntısı ve öksürük krizi geçirebilir. Böyle bir durumda bebeğin nefes alıp almadığını ve dudaklarında morarma olup olmadığını kontrol edin ve acilen bir hekime başvurun.
Krup hastalığının varlığında bebek gece yarısı uyanarak öksürük atağı geçirebilir. Eğer bebek öksürükle birlikte nefes almakta da zorlanıyorsa bu durum krup hastalığının bir göstergesidir. Krup, tipik olarak 5 yaşın altındaki çocukları etkiler ve genellikle günün erken saatlerinde normal bir soğuk algınlığı ile başlar. Genellikle viral bir enfeksiyondan dolayı, krup trakea astarı şişer ve hava yolları kapanır. Bebek bu yüzden nefes almakta zorlanır. Bebeğin öksürürken havlama şeklinde öksürdüğü ve sesli nefes alıp verdiği fark edilir. İlerleyerek daha ciddi sorunlara sebep olmaması için vakit kaybetmeden tedavi edilmesi gerekir. Bebeğinizin rahat nefes alabilmesi için buhar banyosu yaptırabilirsiniz.
Zatürre, akciğerlerde görülen viral veya bakteriyel bir enfeksiyondur. Zatürreye yakalanmış olan bir bebekte halsizlik ve yeşil-sarı renkte balgamlı öksürük görülür. Solunum hızlanır ve nefes almak güçleşir. Zatürrenin tedavi altına alınabilmesi için öncelikle hastalığın viral mi yoksa bakteriyel sebeplerden mi ortaya çıktığı tespit edilmelidir. Bu yüzden eğer öksürüğe ateş de eşlik ediyorsa hiç vakit kaybetmeden doktora başvurmak gereklidir çünkü bebek ölümlerinin büyük bir kısmı zatürre sebebiyle olmaktadır. Zatürre tekrarlarsa verem, kistik fibroz ve bronşektazi gibi hastalıklara yakalanma riski artar.
Hem bronşit hem de astım, öksürük ve burun akıntısı gibi temel soğuk algınlığının ardından ortaya çıkar. Toz gibi pek çok çevresel faktör solunum yollarının daralmasına neden olur. Eğer bebek astım nöbetleri geçirmiyorsa ve ailede alerji ve astım öyküsü yoksa 2 yaşından küçük çocuklarda astım görülme olasılığı yok denecek kadar azdır. 1 yaşın altındaki bebeklerde bronşiolite büyük oranda respiratuar sinsityal virüsü (RSV) neden olur. Bu virüs, 3 yaşından büyük çocuklarda basit bir soğuk algınlığı semptomları ile kendini gösterirken bebeklerin akciğerlerine nüfuz edebilir ve potansiyel olarak yaşamı tehdit edebilir.
Eğer bebekte öksürük, hırıltılı ve sesli solunum varsa ve bu belirtilere kaşınan akıntılı gözler, hafif ateş ve iştah kaybı da ekleniyorsa bebekte bronşiolitle birlikte astım olduğu da söylenebilir. Bu belirtileri dikkate alarak bebeğinizin solunum hızını kontrol edin. Dakikada 50 ya da daha fazla sayıda nefes alıp veriyorsa kesinlikle solunum sıkıntısı çekiyordur, bu yüzden vakit kaybetmeden bebeğinizi doktora götürün. Solunum sıkıntısının önüne geçildikten sonra bebeğinizin bol sıvı almasına ve nemli ortamlarda bulunmasına özen gösterin. Kuru hava bebeğinizin rahatsızlığını artırabilir.
Yaşamı tehdit eden bu bakteriyel enfeksiyon, 1960'larda DTP aşısı bulununcaya ve hastalık ABD'de tamamen ortadan kaldırılıncaya kadar bebek ölümlerinin önde gelen nedenlerinden biriydi. Ülkemizde de bu aşı sayesinde hastalık kontrol altına alınmıştı. Ancak bu ciddi hastalık tekrar ortaya çıkıyor ve bebek yaşamlarını tehdit etmeye devam ediyor. Boğmaca öksürüğü gribal enfeksiyonlara benzer şekilde başlar ve 1-2 hafta içerisinde öksürük ilerleyerek boğulmalar şeklinde devam eder. Bu hastalık oldukça uzun sürebilir ve bebeğin iyi bir bakımla normale dönmesi 3 ayı bulabilir. Öksürüğe burun akıntısı ve hafif ateşin de eşlik etmesi beklenir. Ayrıca solunum sıkıntısı da yaşanması muhtemeldir. Tedavisi genellikle antibiyotiktir.
Bebeklerde görülen öksürüğü ortadan kaldırmak için öncelikle öksürüğün sebebinin teşhis edilmesi gereklidir. Bebeğinizde geçmeyen bir öksürük fark ettiğinizde mutlaka bir hekime danışın. Böylece öksürüğün nedeni belirlendikten sonra gerekli tedaviye başlayabilirsiniz. Ancak tedaviye destek olmak amacıyla evde kendi yöntemlerinizle bebeğinizi rahatlatabilirsiniz.
Bebeklerdeki öksürüğün ve boğazdaki kuruluğun önüne geçebilmek için bebeğe nemli bir ortam sağlanması şarttır. Klima ya da diğer buhar yapıcı yöntemlerle bebeğinizin odasının nemli kalmasını sağlayabilirsiniz. Ancak buhar makinesinin temiz hava üflediğinden emin olun. Diğer türlü havaya karışan mikroplar bebeği rahatsız eden mikroplarla birleşerek daha şiddetli öksürüğe neden olabilirler. Ayrıca sıvı alımı çok önemlidir. Bebeğinizin mümkün olduğunca sıvı almasına özen gösterin.
Bebeklerde öksürüğe ne iyi gelir sorusuna verilebilecek en etkili cevap belki de limondur. Limon C vitamini bakımından zengin olduğu için bağışıklık sistemini destekler ve vücudun hastalıklara karşı direncini artırır. Antimikrobiyal ve antibakteriyel özellikleri de bulunan limon bebeklerde öksürük ve boğaz ağrısı tedavisine destek olur. Öksürük ve boğaz ağrısı semptomlarını azaltır. 4 tane limonu kabuklarıyla beraber sıkın, bir yemek kaşığı taze zencefili dilimleyin ve limonlarla birlikte karıştırın. Üzerine sıcak su ekleyin ve 10 dakika dinlenmeye bırakın. Daha sonra süzgeçten geçirin. Eğer bebeğiniz 1 yaşından büyükse içerisine biraz bal da ekleyebilirsiniz.
Bebeklerde rastlanan öksürük eğer ciddi bir hastalıktan kaynaklanmıyorsa genellikle soğuk algınlığı yüzünden olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle kış aylarında herkes gibi bebeklerin de vücut direnci düşer ve hasta olurlar. Ya da anne sütü almaya devam eden bebekler annelerinin hastalıklarından etkilenirler. Bebekler yetişkinlere göre hastalıkları daha yoğun geçirdikleri için genellikle soğuk algınlığı semptomları arasında öksürük ve ateş görülür. Ateşi düşürmek ve vücut ısısını düzenlemek için uygulanabilecek en etkili yöntem ise banyodur. Bebeğe banyo yaptırmak hem nemli bir ortamda olduğu için bebeğin rahat bir nefes almasını sağlayacak, hem mukusu yumuşatarak atımını kolaylaştıracak, hem de gece rahat bir uyku çekmesini ve öksürüğünün kısa sürede iyileşmesini sağlayacaktır.