Aslında vücudun solunum yollarını temiz tutmak için kullandığı bir yöntem olan öksürük, kendi arasında kuru, balgamlı, hırıltılı, alerjik, krup, boğmaca gibi türlere ayrılır. Bebeklerde öksürük görülme sebeplerinin başında çeşitli enfeksiyonlar gelir. Bazı durumlarda kronik rahatsızlıklar da sebep olabilir. Önemli olan öksürüğün altında yatan asıl sebebin tespit edilmesidir.
6 aydan küçük olan bebeklerde öksürük, araştırılması ve takibinin yapılması gereken bir durumdur. Ailelerin öncelikle asıl nedeni öğrenmeleri tedaviyi hızlandıracaktır. Bunun için bir Çocuk Hastalıkları hekimine başvurmak gerekir. Doktorunuz hastanın öyküsü, fiziki muayenesi, akciğer grafisi, laboratuvar tetkikleri gibi adımlardan oluşan bir sistematik muayene yapar. Bu sayede öksürüğün kronik bir nedenden mi yoksa diğer etkenlere mi bağlı olduğunu öğrenebilirsiniz. Bebekler öksürük gibi oldukça huzursuz edici bir rahatsızlıktan çok daha fazla etkilenir. Altta yatan sebep ciddi bir hastalığın habercisi de olabilir. Bu yüzden tanı koymada daha hızlı olmakta her zaman fayda vardır.
Bazen soğuk algınlığı, bazen diğer insanlardan bulaşan hastalıklar ve enfeksiyonlar bebeklerde öksürüğe neden olur.
Öksürüğün ana nedenlerinden biri soğuk algınlığıdır. Solunum yollarının akciğere giden alt kısımlarında bronşlar bulunur. Soğuk virüslerin içerdiği grip ve krup, bebeklerde bronşite neden olur. Bronşit virüs kaynaklı bir rahatsızlıktır. Kuru bir öksürükle seyreden soğuk algınlığı bebeği oldukça rahatsız eder.
Bazı bebekler alerjen bir yapıya sahip olabilir. Ek gıda döneminde aldığı bir gidaya, bazen bir peluşa, hayvan tüyüne veya sigara içilen ortama maruz kalmak rahatsız ederek öksürüğe yol açabilir. Bazen yabancı bir cismin boğaza kaçması da öksürük yapabilir.
Bebekler normal olarak mukus yutarlar ancak soğuk havalarda artan mukus bebeğin rahatsızlık duymasına ve boğazda bu balgamı biriktirmesine neden olabilir. Bu durumda öksürme ihtiyacı gelişebilir.
Ses tellerine ve solunum yollarına bulaşan viral veya bakteriyel enfeksiyonlar bebekte havlar tarzda bir öksürüğe neden olur. Ses tellerinde ödeme neden olduğu için bebeğin nefes alması güçleşir. Arka arkaya oluşan havlama sesine benzer bir öksürüğe dönüşür. Genellikle gece ortaya çıkar ve ebeveynleri oldukça endişelendirir. Daha çok 3 yaş altı bebeklerde görülür.
Göğüste sıkışmayla baş gösteren öksürük hırıltılı ve sık olarak kendini tekrarlar. Nefes almakta zorluk yaşayan bebek rahatsızlık duyarak ağlama ve öksürme döngüsü içinde kalır.
Mide asidinin yemek borusuna kaçmasıyla oluşur ve boğazda tahrişe neden olur. 0-6 ay arası bebeklerde %60 oranında bebek reflüsü görülür.
Birçok öksürük kendiliğinden geçiyor olsa bile bazen uzun süren gece öksürükleri bebeği rahatsız eder. Gece boyu bir yandan ağlayan bir yandan da öksüren bebeğiniz huzursuz olmaya devam eder. Bu huzursuzluk anneyi de etkiler. Uykusuz gecelerin sonucunda strese ve yorgunluğa bağlı olarak anne sütünde azalmalar yaşanabilir. Bu durum yeni ve daha büyük sıkıntıların oluşmasına neden olur. Bebeklerinin hastalanmasına kıyamayan annelerin ve babaların merak ettiği en önemli sorulardan biri de bebeklerde öksürük nasıl geçer sorusudur. Bu rahatsızlık antibiyotik tedavisine cevap vermeyen virüslerden kaynaklanır. Her öksürüğe antibiyotik kullanması önerilmez. Bebeklerde öksürük şurubu da bazen zararlı etkiler oluşturabilir. Tamamen bitkisel öksürük şurupları kullanarak bebeğinizin tedavisini yapabilirsiniz. Tabii bunun için mutlaka bir çocuk sağlığı uzmanına danışmalısınız. Gittiğiniz hastanede doktorunuz muayene ederek altta yatan asıl sebebi bulur ve tedaviyi gerçekleştirir. Çok fazla öksürük krizi geçiren bir bebeğe durumuna göre oksijen veya buhar tedavisi uygulanarak rahatlaması sağlanabilir. Ciddi bir nedenle oluşmuş öksürüklere doktor kontrolünde antibiyotik ilaç tedavisi uygulanır.
Çeşitli nedenlerle sıralanan öksürük özellikle 6 ay öncesi bebeklerde oluşuyorsa mutlaka bir hastaneye başvurulmalıdır. Ani oluşan krup, boğmaca, astım gibi rahatsızlıklar nedeniyle oluşan öksürüklerde nefes almak güçleştiği için acilen bir hekime başvurmak gerekir. Dudaklarda, yüzde ve dilde morarma varsa, öksürürken kan geliyorsa, boğaza yabancı bir cismin kaçma ihtimali olduysa yine acilen doktora başvurmalısınız. Bazen ateşle birlikte gelişen bu rahatsızlık bebekte ciddi bir enfeksiyona işaret eder. Reflüye bağlı bir neden var ise bebeğiniz özellikle karnını doyurduktan sonra öksürmeye başlar. 2 aylık bebeklerde öksürük nedenlerinden biri olan reflü tedavi edilmezse iştahsızlığa ve kilo kaybına yol açabilir.
Bebeklerde oluşan öksürükler eğer ciddi bir rahatsızlık vermiyorsa zamanla kendiliğinden geçer. Bu süreçte bebeğinizi rahatlatacak bir takım önlemler alabilirsiniz. Bu noktada önemli hususlardan biri evinizin sıcaklığı ve nem dengesi gibi unsurlardır. Ortam fazla sıcak ise kuru hava bebeğinizin boğazını rahatsız eder. Oda sıcaklığını doğru derecelendirmenizde fayda var. Kalorifer peteklerinin veya ısıtıcının yakınında bir kap içinde sıcak su bulundurabilirsiniz. Diğer doğal yöntemler yeterli gelmezse hava nemlendirici cihazları kullanabilirsiniz. Bebeğinizi buharlı bir banyoda duş aldırıp bir süre banyonun buharında birlikte bekleyebilirsiniz. Havadaki buhar bebeğinizin solunum yollarının rahatlamasını sağlar. Küçük bebeğinizin balgamı varsa yüz üstü yatırarak sırtına hafifçe vurabilirsiniz. Balgamı kolayca atmasına olanak sağlarsınız. Gece boyu öksürüğü artan bebeklerinizin başını ince bir yastıkla destekleyebilirsiniz. Evde sigara kesinlikle içilmemelidir. Bebeğinizin bulunduğu ortamı sık sık havalandırmanız yararlı olacaktır. 6 aylık bebeklerde öksürük nasıl geçer sorusuna cevap vermek biraz daha kolaydır. 6 aydan sonra ek gıdaya geçen bebeklerin beslenmesi de çeşitlilik kazanır. Ek gıda dönemine geçtiyseniz sık sık su vererek boğazını nemlendirebilirsiniz. Yine doğal olarak hazırladığınız katkısız ve ayına uygun ayran, meyve suyu gibi sıvı besinler verebilirsiniz. Örneğin; bitkisel bir tarif olan tereyağ ve pekmez karışımı bebeğinizin öksürüğüne iyi gelecektir. Elma kabuğu kaynatarak bir kaç çay kaşığı bebeğinize içirebilirsiniz. Bebeğiniz 6 aydan küçükse emzirme sıklığını artırarak rahatlamasını sağlayabilirsiniz. Burnunu serum fizyolojik sprey veya damla ile temizlemek bebeğin rahat nefes almasını sağlar. 12 aylık bebeklerinize ballı karışımlar verebilirsiniz.