Genelilikle de siyatalji olarak tarif edilir. Sabahları yataktan kalkamama, belde tutukluk, gün içinde açılma ya da sabah rahat uyanıp akşama doğru bacaklardan birinde, künt, elektrik çarpması, kaslarda gerilme, parmaklarda uyuşma ya da karıncalanma niteliğinde ağrı olabilir. Bu bölgedeki ağrı nedeni mutlaka " disk hernisi" denilen bel fıtığı olmayabilir. Uzman doktorlarca ayrıntılı bel-bacak muayenesi yapılıp sonrasında "görüntüleme tetkikleri" istenmelidir. Hastaların tedavilerine film bulgularına göre değil, klinik durumlarına göre karar verilir.
Nedenleri:
1. Disk hernisi (Bel fıtığı)
2. Kemik yapılarda dejenerasyon (bozulma)
3. Dar kanal (omiriliğin kemik yapılarının, diskin, geçmesi gereken kanalın içinde sıkışması)
4. Faset eklem sendromu (omurga kemiklerinin arasındaki eklemlerin kireçlenmesi, yapısının bozulması)
5. Travma ya da kemik yapının erimesi ile oluşan kırıklar
6. Bel cerrahisi ameliyatlarından sonra ortaya çıkan özel ağrılar
7. Beli çevreleyen ve omurgayı destekleyen kaslardan kaynaklanan ağrılar
8. Kalça ekleminin kendi içindeki eklem bozukluklarından kaynaklanan ağrılar (sakroiliak eklem hastalıkları)
9. Siyatalji (siyatik sinirin kas içinde sıkışması ya da omurların arasından köken aldığı sinirin sıkışması)
Tedavi
Kronik ağrı tedavisinde temel amaç "nedene yönelik" olmaktadır. Bu neden ile bel ağrısının nedeni araştırılıp diğer branş hekimleri ile de görüşülüp tedavi planlanır. Beyin Cerrahisi, Ortopedi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Psikiatri, Dahiliye branş hekimlerince gerekli hastalar için görüş alınmalıdır.
Öncelikle "ilaç tedavisi" ile tedaviye başlanır.
Kullanılan ilaçların üzerinde "ağrı kesici" yazmayabilir. Farklı tedavi amacı ile kullanılan ilaçların, beraber kullanılması ile "ağrı tedavisi" yapılabilmektedir. Belirli aralıklarla hastalar takip edilerek, ilaç tedavisine yanıt değerlendirilir. Hastların "ağrı derecesi" ve "yaşam kalitesi" bir sonraki tedavi aşamasını belirler. Bu tedavi "girişimsel ağrı tedavisi" olarak isimlendirilir.
Girişimsel Tedaviler
Neden ve etkilenmiş anatomik yapılar belirlendikten sonra "girişimsel yöntemler" olarak isimlendirilen tedavi şekli planlanır.
Bu işlemler ; mutlak ameliyathane ortamında, steril şartlarda, acil ve temel yaşam desteğini gerektirecek koşulların sağlandığı koşullarda yapılmalıdır. Bilinçli sedasyon denilen: hastaların acı - ağrı duymadığı ama doktor ile iletişim kurabildiği anestezi yöntemi uygulanmaktadır.
Yöntemler
Epidural aralığa yapılan enjeksiyonlar
Faset eklemlere yönelik enjeksiyonlar
İntradiskal (disk içine) yöntemler
Radyofrekans termokoagülasyon ile bu bölgedeki ağrı iletisinin "ısı ile bloğu"
Sakroiliyak eklem enjeksiyonu
Sadece cilt-cilt altı- kas içine yapılan uygulamalar: proloterapi, tetik nokta enjeksiyonları, kuru iğne tedavisi
Radyofrekans termokoagülasyon (RFTC)
Özel bir cihaz ve çok yüksek frekanslı ısı akımı ile ağrıyı beyine ileten sinirlerin durdurulmasını sağlar. Bu ileti bloğunda; hareket ile ilgili sinirler korunur ve sadece ağrı ileten sinirler yakılır. Halk arasında "Lazer ile Ağrı Tedavisi" olarak adlandırılır. Uygulamalar bu konuda eğitim almış Algoloji uzmanlarınca yapılmaktadır. Ağrısızlık süresi, kişiye, ağrının şiddeti ve bölgesine göre değişmektedir.
Prof Dr Emine Nur Tozan
İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, Algoloji ABD