Bernanke Beklediğim tarzda bir açıklama yaparak piyasaları rahatlattı. Kısaca verilerde belirgin ve kalıcı iyileşmeler görülene dek, genişletici para politikalarının önemine dikkat çekti. Avrupa piyasalarının kapanması sonrasında gelen bu açıklamanın etkisi DOW, altın ve kurlarda görüldü. 1,27'ye inmiş olan parite 1,312'ye yükseldi. Altın fiyatlarında FED'in parasal genişlemesi sürecek beklentisi ile yükseliş yaşandı. Dow future da % 1'lik bir yükseliş ile 15.395 seviyesine ulaştı.
Bugün Avrupa ve BIST dahil borsaların % 2'ler civarında kuvvetli tepkilerle açılmasını bekliyorum. Özellikle sabah saatlerinde görülen 1,93'e gerilemiş Dolar kuru nedeniyle, banka hisselerinin hızlı bir yükseliş yaşadığını görebiliriz. Ama BIST ve bankalar için esas gösterge faiz ve kurun belirgin bir şekilde kontrol altına girdiğinin görülmesi olacaktır. Bu iki göstergenin gevşemeye başlaması bankalara ve dolayısı ile BIST'e olumlu yansır. Ama dünkü gibi yeniden bir Dolar kuru yükselişi başlarsa, bunun karşılığında dün % 9,42'yi görmüş olan tahvil faizlerinin bu seviyeyi de geçerek % 10,20'ye çıkma riski yaşanır. Böyle bir risk halinde bankalar ve BIST 70.000 seviyesinin de altını deneyebilir. Benim görüşüm Dolar kurunun 1,90'a doğru gevşeyebileceği yönünde. Devamında da tahvil faizlerinde ilk etapta % 8'e doğru bir iniş yaşanmasını bekliyorum.
Bernanke'nin açıklamalarına gelirsek; aslında öncekinden çok farklı bir açıklaması olmadı. Hatırlarsanız önceki açıklaması sonrasında, ekonomik iyileşmenin kalıcı olması halinde parasal genişlemenin azaltılacağını ve bu plan dahilinde 2014 ortalarında tahvil alımlarını sonlandırabileceğini söylemişti. Yine benzer bir açıklamayı tekrarlamış oldu. İlk açıklama sonrasında, bu açıklamalara tepkinin abartıldığını ifade etmiştim. Dün Bernanke'nin konuşması da benim bu düşüncemi desteklemiş oldu.
Ama hemen belirteyim ki, bu bir geçici iyimserlik olacaktır. Nihayetinde ABD verileri iyileştiği takdirde tahvil alımlarının azaltılması süreci başlayacaktır. Son gelen ABD tarım dışı verilerinde beklentilerin çok üstünde bir iyileşme görüldü. Bu durum aynı şekilde sürerse, sonraki FED açıklamaları yine moralleri bozabilir. Bence dünya piyasaları kendisini iyileşme yönündeki kararlara hazırlamalıdır. Ama bunun süreci Bernenke'nin ilk söylediğinden biraz daha uzun sürede olacaktır.
Bu kapsamda dün altında yaşanan yükselişin de geçici olacağını düşünüyorum. Bu bir tepki yükselişi olmuştur. Ama ABD verilerinde kötüleşme görülmeden kalıcı bir altın yükselişi beklemek aldatıcı olabilir. Ben altındaki yükselişin satış fırsatları yaratacağını, 1.330$, belki üstünde 1.350$ görülebilse de daha üstüne çıkamayacağını düşünüyorum. Ama dediğim gibi, bu düşüncem ABD verileri bozulmaya başlarsa değişir. Ben iyileşmenin süreceği beklentisindeyim.
BİST için ise durum biraz farklı! Bana göre BISt sadece FED'in parasal genişlemeden çıkacağı yönündeki kararların etkisiyle düşmüyor. Kendi özelimizdeki sıkıntılar da bu düşüşte etkili oluyor. Bu nedenle de dış piyasalardan negatif ayrışmalar yaşıyoruz. Ben uzun süredir bunun Gezi Parkı olayları esnasında ve sonrasında sürecin doğru yönetilememesi nedeniyle yaşandığını düşencemi yazıyorum. Nihayetinde bizi zaten yıllarca Ortadoğu ülkeleri gibi gören gelişmiş batı, olayların boyutlarına ve olaylara yapılan müdahaleye ve sonrasındaki iktidar açıklamalarına bakınca demokrasimiz üzerinde rahatsızlığı artmış olabilir. 10 yıldır avantajımız olan siyasi istikrar görüntüsünde riskler belirdiği düşüncesi ile tahvilde ve borsalarda satışa geçtiğini düşünüyorum. Borsa ve döviz üzerinde yabancıların işlemlerinin sorgulanmaya başlanması gibi kararlar da bu korkularını yükseltmiş olabilir. Manipülatif işlemlerin araştırılıp, varsa cezalandırılması her devletin, her iktidarın ve kurumlarnın en doğal hakkıdır. Ama serbest piyasa davranışlarını manipülatif işlem gibi algılamak yanlış olur. İşleyen serbest piyasayı bozucu tepkiler, ülkeye olan güveni bozar. Fitch'in de dün Gezi olayları sürecinin doğru yönetilemediğinin altını çizmesi ve bunun etkilerinin kontrol altına alınamaması halinde not için olumsuz olabileceğini ifade etmesi dünkü düşüşte etkili olan bir açıklama olmuştur.
Son iki aydır, yaşanan olayların halâ yatışmaması nedeniyle artan kur ve faiz enflasyonu da olumsuz etkilemiştir. Önümüzdeki ay da enflasyonun yüksek geldiğini görebiliriz. Yükselen enflasyona rağmen faiz koridorunun yükseltilmemesi de dövize olan talebin sürmesine neden oluyor. Ben sadece döviz satışı ile bu sürecin kontrol altına alınamayacağını düşünüyorum. Bence TCMB faiz koridorunu yükseltmek durumunda kalacaktır. Bunu yaptığı takdirde, kurların sakinleşmeye başladığını göreceğimizi düşünüyorum. Maalesef doğru yönetilemeyen sosyal tepki sürecinin faturasının kur ve faiz maliyeti olarak ülkemize yansıdığını göreceğiz. Umarım bu herkese önemli bir ders ve uyarı olur. Nihayetinde hiç bir yabancı yatırımcı illahaki Türkiye'ye yatırım yapmak zorunda değildir.Siyasi ve dolayısı ile ekonomik istikrar, demokratik bir alt yapı ve işleyen serbest piyasa yatırım kararındaki en önemli unsurdur.
Neyse, dediğim gibi BIST de sert bir yükselişle açılacaktır. Hisselerin fiyat boşlukları bırakarak açılması doğal olacaktır. Ama devamında özellikle Dolar kurunun seyri ve buna faizin tepkisi yükselişin kalıcı mı, geçici mi olacağını gösterecektir.
Bugün Mayıs Ayı Cari Açık verisi gelecek. Benim için sonraki aylar daha önemlidir. Mayıs ayı verilerinin etkisi geçici olacaktır.
Saat 11:30-12:00 civarında Kanal35 Tv.de canlı yayın konuğu olacağım. İlgilenenler izleyebilir.
Aydın Eroğlu
Stratejist