Medical Park Fatih Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Sevil Nas Can; okul döneminde çocuklarına nasıl bir beslenme programı hazırlayacağı konusunda kaygı duyan ailelere, sağlıklı beslenme çantası hazırlamanın reçetesini yazdı;
Öncelikle yemek saatleri, okul saatlerine göre belirlenmeli. Sabahçı, öğlenci veya tam gün olan okullara göre; kahvaltı, öğle ve akşam yemek saatlerinin yanı sıra, ara öğünler de ders aralarına ve teneffüslere göre planlanmalı. Çocukların sağlıklı gelişimi, büyümeleri, derslerindeki başarı, dikkat ve konsantrasyonlarının artması için asla uzun zaman aç kalmamaları gerekir. Bu nedenle gün içinde mutlaka 2.5 – 3 saat aralıklarla günde 6 öğün şeklinde beslenmeleri sağlanmalı.
En çok atlanan veya geçiştirilen ve beslenmemizde büyük önemi olan kahvaltı yapma alışkanlığı bu yaşlarda mutlaka edinilmeli. Kahvaltı yapmamak kadar, sabah öğününü pastane ürünleri veya abur cuburlarla geçiştirmek de son derece yanlıştır. Kahvaltı mutlaka evden çıkmadan önce yapılmalı. Kahvaltıda 1 bardak taze sıkılmış meyve suyu veya 1 bardak sütle beraber, tost veya ekmek, peynir, pekmez, domates-salatalık şeklinde tercih edilebilir. Ayrıca tüm bunlara haftada 4-5 gün de yumurta ilave edilmeli.
Beslenme çantası katkısız olsun!
Okulda yemek için hazırlanan beslenme çantasının içeriği dikkatli bir şekilde belirlenmeli. Tam tahıllı sandviç ekmeği arasına; peynir veya ızgara köfte veya ızgara tavukla beraber yeşilliklerle sandviç hazırlanabilir, yanında ayran veya süt ile tüketilebilir.
Okul saatlerine göre sabah ila öğle arasında ve öğle ila akşam arasında ara öğün olarak tüketilmesi için mutlaka yanlarına, meyve, fındık veya ceviz, süt veya evde yapılmış meyveli kek tarzı gıdalar tercih edilebilir.
İçecek tercihine de özellikle dikkat edilmeli. Masum gibi gözüken ama zararlı etkileri olan, boş ve fazla kalorileri içeren asitli içecekler, hazır meyve suları ve toz halinde olan meyve suları yerine; su, ayran, süt, taze sıkılmış meyve suları tercih edilmelidir.
Çantasına mutlaka su koyun
Okula giderken yanlarına mutlaka su verilmeli; böylece su içme alışkanlıklarının oluşturulması sağlanmalıdır.
Sağlıklı beslenme için her gün mutlaka süt-yoğurt/ et-tavuk-balık-kurubaklagil / sebze-meyve/ ekmek-tahıl gibi besin gruplarından tüketilmeli. Eğer bir öğün et-tavuk-balık yeniliyorsa, diğer öğün mutlaka sebzeli yemeklerden oluşmalıdır.
Okul çağı çocuklarının 1 günde 2-3 bardak süt veya yoğurt, 4-5 porsiyon sebze-meyve, 1-2 dilim peynir, haftada 2-3 yumurta, 1 porsiyon et –tavuk- haftada en az 2 kez balık ve kurubaklagil tüketmeleri sağlanmalı.
Çikolata ve şeker yerine sütlü tatlıları, evde yapılmış meyveli süt veya yoğurtlar tercih edilmeli. Çocukların televizyon veya bilgisayar karşısında geçen zamanları sınırlandırılarak, fiziksel aktivite zamanları artırılmalı.
Örnek mönü
Sabah:
1 bardak taze sıkılmış meyve suyu
1 dilim peynir
1 yumurta
1 tatlı kaşığı bal veya pekmez
yeşillik
5 zeytin
1-2 dilim tam tahıllı ekmek
Ara öğün: 1 meyve ve 2 ceviz veya 10 fındık veya 10 badem
Öğlen:
6-7 kaşık kıymalı veya etli sebze yemeği
6-7 kaşık pilav veya makarna
1 kase yoğurt
1-2 dilim ekmek
Ara öğün: Tost- 1 bardak ayran
veya 1 kase sütlü tatlı
veya 1 dilim kek-1 bardak süt
Akşam:
1 kase çorba
3-4 köfte veya 1 el kadar tavuk veya 1 orta boy balık
salata
1-2 dilim ekmek
Ara öğün: 1 bardak süt ve meyve
Çocuğunuzun iştahını diğerleriyle kıyaslamayın
Okul çağı çocuklarında sık karşılaşan bir durum da iştahsızlık! Peki iştahsızlık neye göre belirlenebilir? Ailelerin yaptığı en büyük hatalardan biri başka çocuklarla kendi çocuklarını kıyaslamak, bunu sıkça tekrarlamak ve çocuklara zorla yedirmeye çalışmaktır. Kesinlikle çocuklar birbiriyle kıyaslanmamalı; zira boy ve kilolar yaşlarına uygun aralıklarda gelişiyorsa problem yok demektir. Fakat çocuk tek tip besleniyor veya günde 1-2 öğün yemek yiyor veya yemek yerine abur cuburlarla, cips ve bisküvi gibi gıdalarla besleniyorsa, sorun var demektir!
Abur cubura dikkat
Bu gibi durumlarda aile, çocuklara yiyeceklerin faydalarını ısrarcı olmadan anlatmalı, evde ve okuldaki yemek saatleri planlanmalı. Abur cuburlar sınırlandırılmalı; haftada 1-2 kez belli ölçülerde yemeğe izin verilmeli, evdeki herkesin örnek olması açısından evdeki yemek alışkanlıkları düzenlenmeli, en az 1 öğünde sebzeye yer verilmelidir. Akşam yemeği geç saatlere kalmamalı.
Pembe hileler yapın
Çocukların sevmediği yiyeceklerin görünümünü, sunumunu ve şekillerini değiştirerek yemesi ve zevkli bir hale getirilmesi de tüketimi artıracaktır. Kullanılan çatal, kaşık ve tabakların renkli seçilmesi de yemek isteğini artırabilir. Çocukların genellikle sevdiği makarna, börek ve çorbaların içine bol sebze katarak, sebze tüketimleri artırılabilir. Meyveleri, birkaç çeşitten oluşan meyve salatası şeklinde veya süte veya yoğurda katarak yemeleri sağlanabilir.
Yemeklerin miktarları konusunda da zorlama yapılmamalı, çocukların ne kadar yiyecekleri kendi kararlarına bırakılmalı.
Okul çağında şişmanlığa dikkat!
İştahsızlık kadar aşırı yemek tüketimi ve şişmanlık da okul çağı dönemde artan bir durum. Şişman olan çocukların beslenme durumları düzenlenmesi, fiziksel aktivitelerinin artırılması ve şişmanlığın altında yatan psikolojik veya fiziksel bir neden olup olmadığı araştırılması, ilerde karşılaşılabilecek sağlık sorunlarının önüne geçilmesi için oldukça önemlidir. Şişman çocuğun beslenmesi için ev halkının da düzenli beslenmesi, evdeki pişirme yöntemleri, yemek tercihlerinin uygun bir şekilde planlanması gerekir. Çocuğun gelişimini ve büyümesini engellenmeden, yanlış beslenme tarzının düzeltilmesi için mutlaka bir beslenme uzmanından yardım alınmalı. Eğer okulda yemek çıkıyorsa; aylık mönü mutlaka alınmalı, neleri tercih edeceği beslenme uzmanıyla birlikte belirlenmeli ve öğlen yediği yemeğe uygun olarak akşam öğünü planlanmalı.