İstanbul, 26 Eylül (DHA) - Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi'nin (Betam) öngörüsüne göre, yılın üçüncü çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyümesi, bir önceki çeyreğe göre bir değişim göstermeyecek, yıllık bazda değişim ise yüzde 1.7 olacak.
Betam'dan Doç. Dr. Ozan Bakış ve Araştırma Görevlisi Furkan Kavuncu tarafından hazırlanan "Üçüncü Çeyrekte Büyüme YOk" başlıklı "Ekonomik Büyüme ve Tahminler: Kasım 2018" notu açıklandı. Betam'ın araştırma notunda şu değerlendirmeler yapıldı:
“Kesinleşen Temmuz, Ağustos ve Eylül ayı GSYH öncü göstergeleri ile yaptığımız hesaplamalara göre2018 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla büyüme oranı tahminimizi değiştirmiyor ve yüzde 1.7 olarak yineliyoruz. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış verilerle hesaplanan bir önceki çeyreğe kıyasla GSYH’nin sabit seyredeceğini öngörüyoruz.
“Bir önceki notumuzda büyüme tahminlerimiz yıllık bazda yüzde 1,7 ve çeyreklik bazda yüzde0,3’tü. Eylül ayı verilerinin beklediğimizden daha kötü gelmesi durumunda bu tahminleri aşağı çekebileceğimizi belirtmiştik. Bunun gerçekleştiğini görüyoruz.
“2018 yılının üçüncü çeyreğinde2018 yılının ikinci çeyreğine kıyasla dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları sanayi üretim endeksleri hariç tüm mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış tüketim öncü göstergelerinde azalış olmasını bekliyoruz. En sert düşüşün yüzde 17,1 ile tüketim malları ithalatında olduğunu görüyoruz. ÖTV’deki yüksek azalışın da devam ettiği anlaşılıyor. Bir önceki çeyrekte azalan dayanıksız tüketim malları sanayi üretim endeksinin 2018’in dördüncü çeyreğinde artacağını tahmin ediyoruz.
“Kıyaslamayı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yaptığımızda, 2018 yılının üçüncü çeyreğinde dayanıksız tüketim malları sanayi üretim endeksi ve kamu tüketim harcamaları hariç tüm tüketim öncü göstergelerinin azalmasını bekliyoruz. ÖTV ve tüketim malları ithalatı yıllık bazda sırasıyla yüzde 22.1 ve 27.6’lik azalış ile dikkat çekmektedir. Dayanıklı tüketim malları sanayi üretim endeksinin çeyrekten çeyreğe artış göstermesini beklesek de yıllık bazda yüzde 3.3 azalacağını öngörüyoruz.
“Yukarıda özetlenen veriler ışığında, 2018 yılının üçüncü çeyreğinde tüketim artışı beklemiyoruz.
“2018yılınınüçüncüçeyreğinde 2018 yılının ikinci çeyreğinekıyaslaperakende ticaret sektörü mevcut mal stok seviyesi hariç tüm kalemlerde ivmelenen azalışlar bekliyoruz. Kamu yatırım harcamaları ve yatırım malı ithalatının düşüşte başı çektiğini görüyoruz.
“Kıyaslamayı bir önceki yılın aynı çeyreği ile yaptığımızda benzer bir durum olduğunu tespit ediyoruz: perakende ticaret sektörü mevcut mal stok seviyesi hariç tüm yatırım öncü göstergelerinde düşüş olmasını ve en büyük düşüşlerin yatırım malı ithalatı ve kamu yatırımlarında olacağını hesaplıyoruz.
“Yukarıda özetlenen gelişmeler yatırımların en iyi ihtimalle yerinde sayacağını gösteriyor.
“2018 yılının üçüncü çeyreğinde mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış reel ithalatta ve altın dışı reel ithalat endeksinde azalışın, reel ihracatendeksinde ise artışın hızlanara ksürmesini öngörüyoruz. Altın dışı ihracatındaki artışın hız kaybetse de devam etmesini bekliyoruz. Reel ithalattaki yüzde 10.2’lik azalış ile altın dışı ithalattaki yüzde 9.1‘lik azalış dikkat çekicidir.
“Bir önceki yılın aynı çeyreğine kıyasla baktığımızda da ithalattaki yüksek azalışları görüyoruz. 2018 yılının üçüncü çeyreğinde reel ithalatın yüzde 19.1 azalmasını, reel ihracatın ise yüzde 8.9 artmasını bekliyoruz.
“2018 yılının üçüncü çeyreğinde dış ticarette yüksek kur etkisinin daha belirgin şekilde ortaya çıkacağını öngörmekteyiz.
“GSYH’nin tahmininde kullandığımız diğer değişkenlere baktığımızda, perakende sektörü fiyat beklentisinin yüzde 7.8 ve elektrik tüketiminin yüzde 1.8 artacağını hesaplıyoruz. ˙Imalat sanayi üretim endeksinin yüzde 0.3 de olsa azalmasını, hizmetlere olan talebin ise yüzde 8.0 daralmasını bekliyoruz.
“Geçen yılın aynı dönemi ile kıyaslandığında fiyat beklentilerindeki yüksek artışın süreceğini ve hizmetlere olan talebin ise daha da azalacağını öngörüyoruz.
“Kesinleşen Temmuz, Ağustos ve Eylül öncü göstergeleri ışığında 2018 yılının üçüncü çeyreğinde dönemsel GSYH büyümesinin çeyreklik bazda artmayıp yıllık bazda ise yüzde 1.7 artacağını tahmin ediyoruz. Açıklanacak Ekim ayı verileri ile dördüncü çeyrek büyüme rakamlarının bir miktar değişmesi mümkün olmakla birlikte ekonomide en azından üçüncü çeyrek itibariyle bariz bir durgunluk olacağını söyleyebiliriz. Asıl soru buna karşı nasıl tedbirlerin alınacağı ve dolayısıyla bu durgunluğun ne kadar kalıcı olacağıdır.”