Araştırmalar insanların yüzde 18-52'sinin dişlerinden memnun olmadığını gösteriyor. ABD'de diş hekimi ziyaretlerinin önemli bir kısmı diş beyazlatmak amacıyla yapılırken İngilizler sarı dişleriyle dalga konusu oluyor çoğu zaman. Magazin dergileri ve sinema ekranları ise bembeyaz, inci gibi dişlerle dolu.
Bu nedenle beyaz dişlerin sadece daha çekici değil, daha sağlıklı olduğunu düşünürüz.
Dişlerimizin rengini genlerimiz ve yaşımızın yanı sıra sigara, yiyecek ve içecekler ve belli ilaçları alıp almadığımız belirler. Yaş ilerledikçe diş mineleri aşındığından dişler sararır.
Lekeye neden olan şeyler
Domatesli soslar, kahve gibi kromojen içeren, renkli bileşimlere sahip yiyecek ve içecekler dişte lekeler oluştururken, bazı bakteri ve mantarlar da dişlere yeşilimsi veya grimsi bir görünüm verebilir.
Laboratuvarlarda deneyler yapılırken genellikle canlı insanların dişleri yerine daha geniş yüzeye sahip olduğu için inek dişleri veya çekilmiş insan dişleri kullanılır.
Bir araştırmada inek dişleri bir saat boyunca çay, kırmızı şarap veya beyaz şarap içinde bekletilmiş, en fazla lekeyi kırmızı şarabın bıraktığı görülmüştü. Çayın ise kendi başına leke bırakmadığı, ama beyaz şarap içtikten sonra içilen çayın leke bıraktığı görüldü. Şaraptaki asit diş minesini daha gözenekli hale getirdiği için, ardından içilen çay leke bırakıyordu.
Yiyecek ve içeceklerden kaynaklı lekeler dişin rengini etkilemekle beraber, bu renk değişimi dişlerin sağlıksız olduğu anlamına gelmez. Dişleriniz inci gibi olsa bile diş eti hastalıkları ve çürük olabilir. Aynı şekilde dişleriniz tümüyle sağlıklı, ama rengi sarı, hatta kahverengimsi bile olabilir.
Siyah lekeler
Dişlerin diş etleriyle birleştiği yerde görülen çizgi halindeki siyah lekelerin çürümeye karşı dişleri koruduğuna inanan araştırmacılar da var.
Bu lekelere neyin yol açtığı sorusu yüz yıldır tartışılıyor. Son araştırmalara göre bu lekeler kalsiyum, fosfat, çeşitli bakteriler ve siyah rengi veren demir veya bakır bileşiklerinin yarattığı özel bir tabakadan oluşuyor.
Dişlerinde siyah lekeler bulunan çocuklarda daha az çürüğe rastlanması, buradaki mikropların koruyucu bir işlev gördüğü düşüncesini doğurdu.
Bazı durumlarda lekeler çürüğe işaret edebileceği için diş hekimine kontrol ettirmek gerekir.
Diş beyazlatıcılar
Peki sağlık açısından olmasa da estetik amaçla dişlerini beyazlaştırmak isteyenler ne yapmalı?
Piyasada bu amaçla satılan birçok diş macunu, bant, jel ve gece dişlere takılan kılıflar mevcut. Bunların birçoğu lekeleri aşındırıcı veya ağartıcı maddeler ya da her ikisini birden içeriyor. Bazıları ise sararmaya karşı dişe mavimsi bir görünüm kazandırıp daha beyaz görünmesini sağlıyor.
Diş hekimlerinde uygulanan beyazlatıcılar evde uygulanandan daha etkili maddeler içeriyor. Ancak tedavinin etkili olup olmaması kişiden kişiye değişiyor. Bazılarında bu işlemler dişlerde veya diş etlerinde geçici hassasiyete neden olabiliyor.
Beyazlatılan dişlerin beyaz kalması için lekelere neden olan yiyecek ve içeceklerden uzak durmak gerekiyor.
Ama genel olarak dişlerinizin beyaz olmaması sağlıklı dişlere sahip olmadığınız anlamına gelmiyor.