ABD'nin 46'ncı Başkanı seçilen Joe Biden ve eşinin Çarşamba günü Beyaz Saray'a taşınmasıyla Donald Trump'ın Beyaz Saray'daki son izleri de silinmiş olacak. Çalışma masaları, çekmeceler, dolaplar boşaltılacak, odalar temizlenecek ve Trump'ın ekibinin yerini yeni atanan danışmanlar alacak. Ve yeni başkanın gelişiyle başlayan büyük dönüşümün ilk adımları atılmış olacak.
Trump yönetiminin siyasi danışmanlarından ve Beyaz Saray'daki önemli isimlerinden Steven Miller ile geçen hafta binanın Batı Kanadı'nda (West Wing) karşılaştık.
O gün yapılacak toplantılar öncesinde çalışma arkadaşlarıyla konuşurken hiç de acelesi varmış gibi görünmüyordu.
Beyaz Saray'ın normal günlerce koşturan görevliler ve uğultu ile dolu bu bölümü terkedilmiş gibiydi. Telefonlar sessiz, çalışma masaları boş, orda burda açılmamış mektup yığınları birikmiş. Adeta birileri burayı bir daha dönmemek üzere aceleyle terketmiş gibi.
6 Ocak'ta Kongre'ye düzenlenen saldırı sonrasında onlarca üst düzey Beyaz Saday yetkilisi ve danışman gerçekten de gitmişti ve geriye sadece Miller gibi birkaç sadık görevli kalmıştı.
Ne yapacağını sorduğumda, "Ofisime dönüyorum" dedi ve koridorda odasına doğru ilerledi.
'Devir teslim çok sarsıntılı'
Çarşamba günü yeni başkan yemin ederken, Miller'in ofisi de temizlenip boşaltılacak ve Biden ekibinin gelişine hazırlanacak.
Başkan değiştiğinde Beyaz Saray'daki ofislerin de el değiştirmesi yüzlerce yıldır tekrarlanan bir gelenek ve her zaman sorunsuz bir şekilde gerçekleştiği söylenemez.
ABD tarihinde Başkan Trump gibi azledilen, yani yargılanmasına karar verilen bir başka başkan olan Demokrat Andrew Johnson, 1869 yılında Beyaz Saray'ı Cumhuriyetçi Ulyssees S Grant'a devredeceği zaman, yeni başkanın yemin törenine katılmayı reddetmişti.
Fakat bu seferki görev teslimi gerçekten ülke tarihinde benzeri görülmedik bir süreç oldu. Normal olarak süreç seçimden hemen sonra başlar. Halbuki Trump seçim sonucunu kabullenmeyi reddettiği için bu haftalarca yapılamadı. Trump sonra da yemin törenine katılmayacağını açıkladı. Tören sırasında Florida'daki Mar-a-Lago kulübünde olacağı tahmin ediliyor.
Her şeye rağmen görev devri, her zaman olduğu gibi bu yıl da gerçekleşecek.
Princeton Üniversitesi'nden Amerikan tarihi profesörü Sean Wilentz, "Sistem hala kendisini koruyor" dedi ve ekledi:
"Çok sarsıntılı, çalkantılı ama yine de devir teslim gerçekleşecek" diye ekledi.
Aslında devir teslim en sorunsuz, en normal zamanlarda bile dev bir lojistik süreç. Giden yönetimin gelen yönetimde yer alacak yepyeni bir ekibe ülke yönetimine dair bütün bilgileri devretmesi gerekiyor.
Stephen Miller, yönetimin el değiştirmesi nedeniyle işini kaybedecek ve yerine yeni biri atanacak olan 4 bin kişiden sadece biri.
Siyaset üstü bir kuruluş olan Washington'daki Başkanlık Devir Merkezi'nin verdiği rakamlara göre, ABD'de başkanlık devri sırasında boşalan görevler için ortalama 150 bin ila 300 bin arasında iş başvurusu yapılıyor.
Ayrıca bu boşalan 4 bin görevden 1100'ünün Senato tarafından onaylanması da gerekiyor. Dolayısıyla yeni kadroların tamamlanması bazen aylar, yıllar alabiliyor.
Dört yıl boyunca hazırlanmış olan bütün raporlar, politika belgeleri ve malzemeler ise Milli Arşiv'e kaldırılıyor ve orada 12 yıl kapalı kapıyor. Bu süre içinde ancak başkanın kendisi bazı dosyaların açılmasına izin verirse bunlar erken açılabiliyor.
Taşınma günü
Trump'ın görevdeki son haftasında bir gün başkanın basın sözcüsü Kayleigh McEnany'nin ofisinin önünden geçerken aralık kapıdan içeriye baktım.
Başkanın önde gelen savunucularından ve krizlerde istifini bozmadan, sorulara net yanıtlar vermesiyle ünlü McEnany'nin odası gitmesine bir hafta kala toparlanmış ama hala her zamanki gibi düzenli bir şekilde duruyordu.
Beyaz Saray hakkındaki "The Residence" adlı kitabın yazarı Kate Andersen Brower genellikle gidişten önceki son birkaç günün "kontrollü bir kaos" olduğunu söylüyor.
Oval ofisteki ünlü çalışma masası gibi mobilyalar, çoğu sanat eseri, porselen ve diğer kıymetli eşya hükümete ait olduğundan binada kalır.
Fakat son başkanın duvarlardaki resimleri gibi daha özel eşyaların, bina yeni başkana devredilmeden önce taşınması gerekiyor.
Personel bazı eşyaları binadan çıkarmaya başladı bile. Beyaz Saray personelinden bir kadın geçen hafta Doğu Kanadı'ndan First Lady Melania Trump'a ait çok sayıda resmi troleye yüklemiş götürüyordu. Çok büyük oldukları için "jumbolar" adı takılan bu fotoğrafların Milli Arşiv'e götürüldüğünü söyledi.
Trumpların kılık kıyafet, taki ve diğer özel eşyaları ise muhtemelen Florida'daki Mar-a-Lago'daki yeni konutlarına taşınacak.
Başkan Donald Trump, Stephen Miller ve onlarca diğer Beyaz Saray personeli geçtiğimiz aylarda koronavirüse yakalandılar ve 6 katlı binadaki 132 odada şimdi derin bir temizlik yapılacak.
Beyaz Saray'ın bakım hizmetleri bölümü sözcüsünün yaptığı açıklamaya göre trabzanlardan asansör düğmelerine ve mobilyalara kadar binadaki her şey, tek tek temizlenip dezenfekte edilecek.
Genellikle Beyaz Saray'a yeni yerleşen başkan ve aileleri, kendilerine göre bir dekorasyon yaptırıyor.
Beyaz Saray'a geldikten yalnızca birkaç gün sonra Donald Trump Oval ofise popülist başkan Andrew Jackson'un bir portresini astırmış ayrıca ofistedi döşemeler, perdeler ve halıyı kaldırtarak, onların yerine altın rengi tonlarında kumaşlara yer vermişti.
Yemin töreni yapıldığı gün ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence ve eşi de, yerlerini Kamala Harris ile eşine bırakacaklar.
İkili Beyaz Saray'dan üç kilometre kadar mesafedeki 19. yüzyıldan kalma Başkan Yardımcısı resmi konutuna yerleşecek.
Siyasi danışman Stephen Miller hala Batı Kanadı'nın koridorlarında geziniyor olabilir ama çoğu Beyaz Saray çalışanı gitme hazırlığında. Beyaz Saray'da insanlar oradan oraya kalın sarı zarflar, çerçeveli resimler, hediye paketleri taşıyıp duruyor. Oğullarıyla kuzey bahçesinde fotoğraf çektiren bir Beyaz Saray personeli gülümseyerek "Bugün son günüm" diyor. Bir omuzunda ağırlıktan aşağı doğru sarkmış sırt çantası var.
Batı Kanadı'nda gezinen bir grup ulusal güvenlik personeli topluca fotoğraflarını çekmemi rica etti.
Birisi Oval ofisin önünde bekleyen askeri muhafızı kastederek, "Muhafız da görünsün tamam mı?" diyor. Şakalaşıyorlar, neşeleri yerinde.
Beyaz Saray'a siyasi atamayla gelmiş personelin bu günlerde böyle neşeli olmasının bir sebebi var.
Haftalardır arafta gibiydiler. Patronları seçimin geçerli olmadığını iddia ediyordu ama onlar aslında gitmeleri gerektiğini biliyorlardı. Artık, durum netleştiği ve geleceklerini planlamaya başlayabilecekleri için neredeyse sabırsızlanıyor gibiler.
Koyu renk takım elbise giymiş bir başkanlık personeli giriş katındaki resepsiyon alanı olan Palm odasının çıkışında rastlaştığı çalışma arkadaşlarından birine neşe içinde "Diğer tarafta görüşürüz" diyor.
Bir daha karşılaşıp karşılaşmayacaklarını merak ediyorlar. Birisi "İnşallah bir Yunan adasında falan karşılaşırız artık" diyor. Diğeri "Tabi tabi" diye yanıtlıyor gülerek.
Ellerini son bir kez çaktırıp, ayrılan yollarına doğru yürüyorlar,