Bilgi Edinme Kurulu, yüksek yargı kararlarına ulaşılabilirliği kolaylaştırdı

Yargıtay ve Danıştay’ın halka açık olmayan kararları, bir hukukçunun şikâyeti üzerine Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu (BEDK)'nun verdiği karar sonrası kamuoyu ile paylaşılabilir hale geldi.
Kurulun, bağlayıcılığı olan kararı ile birlikte bundan sonra vatandaşlar, Bilgi Edinme Yasası kapsamında yüksek yargı organlarından emsal niteliği taşıyan birçok dosyayı alabilecekler. Yüksek yargı organları, Bilgi Edinme Yasası kapsamında yapılan başvuruları, daha önce, kurumlarının yargısal faaliyetleri açısından Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında olmadığı gerekçesiyle reddediyordu.

YARGI KARARLARINA ULAŞILAMIYORDU
Türkiye’de, yüksek yargının kendi takdiri ile yayınladığı kararları hariç diğer kararlara ulaşmak mümkün değildi. Avukatların bile, taraf olmadıkları dosyaları incelemelerinin önü kapalı, dosyalardan suret almaları fiilen engelleniyordu. Oysa Anayasanın 141. Maddesi, CMK, HUMK ve AİHM Sözleşmesi'nin 6/2 maddesine göre duruşmalar aleni, yargı kararları umuma açık olması gerekiyordu.

HUKUK DANIŞMANININ BAŞVURUSU BAĞLAYICILIĞI OLAN KARARI ÇIKARDI
Ancak bir hukuk danışmanının, yüksek yargı organlarının menfi verdiği karar sonrası Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu’na yaptığı başvurunun haklı bulunması, Türkiye’de yıllardır uygulanan prosedür dışı uygulamaları değiştirdi.
Hukuk danışmanı, kendi akademik araştırmaları için kullanmak üzere 2011 başında, Yargıtay altıncı dairesinin 6-10 Aralık 2010 tarihlerinde verilmiş ve kesinleşmiş kararların esas ve karar numaralarını Yargıtay’dan istedi. Bu kararlara resmi kanallar yoluyla ulaşılamadığını belirtti. Yargıtay, önce yanıt vermedi, bunun üzerine hukukçunun, Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulu'na yaptığı şikâyet sonucu, kurulun verdiği 26 Mayıs 2011 tarihli kararı uyarınca, Yargıtay cevap yazdı. Yargıtay, yanıtında, “Yargı kurumlarının yargısal faaliyetleri açısından Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında olmadıklarını belirtmiştir.” ifadelerini kullandı. Bu cevap, kurulun istenen karar numaralarını da vermeyeceği anlamına geliyordu.
Bunun üzerine danışman hukukçu, Bilgi Edinme Kurulu'na tekrar şikâyette bulundu. Kurul, bu kez haklı buldu ve istenen bilgilerin Yargıtay tarafından hukukçuya iletilmesi gerektiğini ifade etti. 6'ya karşı 3 oyla verilen kararda, şu ifadeler yer aldı:
"Yargı organlarınca tesis edilmiş olmakla birlikte ilgili yargısal sürecin sona ermesiyle yargı organlarının el çektikleri kararların yargısal faaliyet kapsamından çıkarak arşiv bilgisi vasfını kazandıkları, kararlara dair dokümanların Türk milletinin malı birer idari belge haline geldikleri, dolayısıyla bu kararlara dair taleplerin 4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında ele alınması gerektiği, itiraza konu bilgi edinme başvurusu ile talep bilgilerin ise 4982 sayılı kanunda yer alan istisnalar kapsamında olmadıkları."

"ARTIK HERKES YÜKSEK YARGI DAİRELERİNDEN KARAR İSTEYEBİLECEK"
Ardından, ABD’de 2 yıl tetkik hâkimliği yapmış, Türkiye’de Yargıtay ve Danıştay’dan halka açık olmayan yargı kararlarını temin etmeye, bunların halka açılması prensibini yerleştirmeye çalışan ticari amaçlı elektronik hukuk sitesi www.kanunun.com yöneticisi Melih Karakullukçu, bu kararla artık hukukçuların, avukatların, yayıncıların ve aslında herkesin, belirleyecekleri bir tarih aralığında, belli bir yüksek yargı dairesinin verdiği kesinleşmiş tüm kararların esas ve karar numaralarını isteyebileceklerini söyledi. Karakullukçu, "Bilgi Edinme Kurulu'nun kararında geçen ‘kararlara dair dökümanlar’ ifadesi, bir sonraki adımda da esas ve karar numarası alınan kararların, metinlerin kendilerinin de belki istenebileceği izlenimini veriyor.” dedi.
Daha önce kendi şirketlerinin de buna benzer problemlerle karşı karşıya geldiğini ifade eden Karakullukçu, “Yargıtay’ın, bu karar sonrası istenen bilgileri vermesi önemli bir adım olurdu. Daha sonra istenecek karar metinlerini vermesi ve bu isteklere her zaman pozitif yanıt vermeye başlaması ise içtihada erişim probleminin önemli ölçüde çözülmesi sonucunu yaratacaktır. İdeal olan, BEDK'na gerek kalmadan, yargı kurumlarının en azından bundan sonraki kararlarını eksiksizce web sitelerinde, gerekirse özel bilgileri çıkararak, tam metin olarak karar ertesi yayınlamaları.” diye konuştu.