Binlerce Kilometre Uzaktan Geldiler, Madenlerde Can Verdiler

ERDİNÇ AKSOY - Yıllardır özel sektör ve devlet tarafından üretim yapılan Zonguldak kömür havzasında, 1875-1936 yıllarında Alman, Rus, İtalyan, Rum ve Ermeni oldukları tahmin edilen 9 işçi, mühendis ve teknisyen ile 2002-2004 yıllarında 7 Çinli işçi, maden kazalarında yaşamını yitirdi. Uzunmehmet'in Neyren köyündeki değirmenin yakınında 1829'da bulduğu "siyah taşların" ocakta yandığını fark etmesinden itibaren yerli ve yabancı şirketler ile devletin kömür ocaklarında üretim yaptığı havzada, 5 bine yakın madenci iş kazalarında öldü. 1848'de "Hazineihassa İdaresi" olarak bilinen dönemde havzada, İngiliz maden mühendisleri John ve George Berkeley kardeşlerin gelmesi sonucunda Kozlu ve Üzülmez bölgesinde ilk kuyular açılarak, yabancı ve yerli yatırımcıların kontrolü altında başlayan üretim, her geçen yıl artarak devam etti. Bölgede uzun yıllar İngiliz, Fransız ve İtalyanlar tarafından üretilen taş kömürü yer üstüne çıkartılırken yabancı madenciler de hayatını kaybetti. Bölgeye çalışmak için gelerek iş kazalarında ölen madencilerin kayıtlarının tutulmaya başlandığı 1875'den 1936'ya kadar Alman, Rus, İtalyan, Rum ve Ermeni oldukları tahmin edilen 9 yabancı işçi, mühendis ile teknisyen, kömür tozu ve grizu patlaması, göçük, karbonmonoksit, karbondioksit ile metan gazı zehirlenmesi sonucu öldü. TTK ocaklarına kuyu açma ihalesi alan Çinli firmaların ülkelerinden getirdiği işçiler de çeşitli iş kazalarında hayatını kaybetti. Kurumda 2002'de, 80 Çinli işçiyle yürütülen kuyu açma çalışması sırasında Li Shengyuan (23), görevli olduğu platformun 7-8 ton ağırlığındaki çelik halatlardan birinin koparak üzerine düşmesi sonucu yaşamını yitirdi. 2003'te de bir Çinli'nin öldüğü TTK'da, Karadon Müessese Müdürlüğünde kuyu açma çalışması sırasında ocağın yüksek kesimde kaynak yapıldığı sırada düşen kıvılcımın neden olduğu grizu patlamasında, Çinli işçilerinden Liu Gruang Yung, Hung Lan Hong, Yi Xian Gin, Yon Xin Zinon ve Cheng Ping öldü. Havzada, 1875'ten itibaren tutulan kayıtlara göre 7'si Çinli, 16 yabancı uyruklu madenci hayatını kaybetti. Madencilerin isimleri, Zonguldak Havzası Maden Şehitleri Anıtı'da kaza mağduru 5 bine yakın meslektaşlarıyla yaşatılıyor. - "Havzaya yabancı madenciler geldi" Maden Mühendisleri Odası Zonguldak Şube Başkanı Erdoğan Kaymakçı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, havzada geçmiş yıllarda ocakların bazılarında yabancı işçilerin görev yaptığını, TTK kuyu açma çalışmalarında da Çinliler'in çalıştığını söyledi. Kaymakçı, insanların geleceklerini güvence altına almak için binlerce kilometre uzaklıklara bile çalışmak için madenlere gelebildiğini vurgulayarak, "Zonguldak maden havzasında da bunun örnekleri görülüyor. TTK'da çalışan Çinliler'den iş kazası sonucu hayatını kaybeden madenciler oldu. Dünyanın kaderi bu aslında. Kapitalizmin sistemi insanları yerlerinden kopartıp başka yerlerde çalışmaya zorluyor" diye konuştu.