"Bipolar Bozukluk: Kapadokya'dan Milenyum Notlar" Sempozyumu

Duygudurum Vakfı (DUVAK) Kurucu Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Yıldız, her yıl dünyada 900 ila 1 milyon ölümün intihar nedeniyle gerçekleştiğini belirtti.

DUVAK tarafından organize edilen ve TÜBİTAK tarafından desteklenen "Bipolar Bozukluk: Kapadokya'dan Milenyum Notlar" sempozyumu 18'i yabancı 27'si Türk 45 bilim insanının katılımı ile Nevşehir'in Avanos ilçesindeki Hilton Oteli'nde gerçekleştirildi.

Sempozyumun basın toplantısında açıklama yapan İzmir 9 Eylül Üniversitesi Psikiyatri Anabilim Dalı öğretim üyesi ve DUVAK Kurucu Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Yıldız, vakfı 10 gün önce kurduklarını ve ilk organizasyonlarını da Kapadokya'da gerçekleştirdiklerini söyledi.

Herkesin dönem dönem dalgalanmasını hissettiği duygu durumuyla ilgili hastalık düzeyinde veya yardım alacak düzeyde dalgalanmalara maruz kalabileceğini, vakıf olarak bu duygu durumunu yaşayanlara yardımcı olmak istediklerini belirten Yıldız, şunları söyledi:

"Duygu durum bozlukluklarını ve buna bağlı olarak ortaya çıkan intihar olaylarını incelemek için vakfımızı kurduk. Vakfımızın ilk aktivitesinde dünyadaki en üst düzey bilim insanlarını bir araya getirerek bipolar bozuklukla ilgili bu hastalığın doğduğu topraklarda bilgi alışverişini geliştirmek istedik. Bundan sonra aynı yoğunlukta aynı dirsek temasıyla dünyayla birlikte çalışmalarımıza devam edeceğiz."

Yıldız, Türkiye'deki intihar olaylarını incelemek için sağlam ve güvenilir kayıtlara ihtiyaç duyduklarını, bu bilgilerin de emniyet ve jandarma teşkilatında mevcut olduğunu hatırlattı.

Jandarma ve emniyet kayıtlarından elde ettikleri verilere göre ülkede intihar eden kadın sayısının erkeklere göre 3 kat daha fazla olduğunu bildiren Yıldız, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İzmir'de bir buçuk yıl önce emniyet müdürlüğü ile ortak çalışma başlattık ve tüm emniyete ihbar edilen intihar vakalarını bilimsel bir bakış açısıyla tanımlanmış veri tabanı altında birleştirdik. Analizini tamamladığımız kadarıyla söyleyebilirim ki, kadınlar erkelerden 3 kat daha fazla intihara teşebbüs ediyor. Erkeklerde ölümle sonuçlanan intihar, kadınlardan 2 kat daha fazla. Yani kadınlar daha fazla teşebbüs ediyor, erkekler teşebbüs ettiklerinde daha radikal bir yöntem kullanıyorlar. Her yıl dünyada 900 bin ila 1 milyon ölüm intihar nedeniyle gerçekleşiyor."

-"Genç ölümler arsında intiharlar 3.'cü sırada"-

Yıldız, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 25'inin duygu durum bozukluğu yaşadığını bu gruptaki insanların da hayatlarının bir bölümünde intihara teşebbüs ettiğini ve intihara teşebbüs edenlerden de yüzde 15'inin hayatını kaybettiğini belirtti.

Son 50 yılda dünyada intihar olgusunda yüzde 60 oranında artış görüldüğünü ve artık genç ölümler arasında da intiharların 3'üncü sırada yer aldığını vurgulayan Yıldız, şunları söyledi:

"Her 4 kişiden biri bu duygu durum dalgalanmalarını aslında bizim psikiyatrisler olarak önemli gördüğümüz klinik açıdan anlamlı bulduğumuz düzeyde yaşıyor. Bu duygu durum bozukluğu yaşayan insanların yüzde 25'i de hayatlarının bir bölümünde intihar teşebbüsünde bulunuyor. İntihar teşebbüsünde bulunanların da yüzde 15'i maalesef bunu başarıyor. Dolayısıyla tek sebep olmamasına rağmen, duygu durum bozukluklarının intihar olgusuna katkısı çok önemli. Diğer taraftan intihar olgusu dünyada 50 yılda yüzde 60 oranında artmış. İntihar, eskiden yaşlı erkek ölüm sebepleri arasındayken şu anda genç ölümlerde 3'üncü sıraya yükselmiş durumda."

-"Batılılar 'şeytan' diye yaktı Selçuklu-Osmanlı tedavi etti"-

2 bin yıl önce bu topraklarda Hipokratın öğrencisi olan Kapadokyalı Aretaeus tarafında maninin ve melankolinin aynı insanda olabileceğinin tanımlandığını ifade eden Yıldız, "Burada bizim kültürümüz ve tarihimiz devreye giriyor. 2 bin yıl az bir zaman değil. Yani 2 bin yıl önce aslında bu topraklarda Kapadokyalı Hipokratın öğrencisi olan bir hekim tarafından maninin ve melankolinin aynı insanda olabileceği tanımlanıyor" dedi.

O dönemlerde batılı ülkelerde farklı amaçlarla akıl hastaları öldürülürken Anadolu tarihinde müzikle, ilaçla, açık hava terapileri ile hastaların tedavi edilmeye çalışıldığına dikkati çeken Yıldız, şöyle devam etti:

"Anadolu'nun 2 bin yıllık tarihi ortada. Bu tarihin önemli bir kısmını da Selçuklu ve Osmanlı tarihi oluşturuyor. Tarih içinde, Avrupa'da ve ABD'de etnik, siyasi bazen ekonomik amaçlarla akıl hastaları (içine şeytan girdi) diye yakılmış, idam edilmiş, ya da kısırlaştırılmış. Ama Anadolu tarihine baktığımızda Selçuklular, Osmanlılar akıl hastalarını müzikle, açık hava, su veya bitkisel ilaçlarla tedavi ediyordu. Bu özelliklerimizle gurur duymalıyız."

-"Projesi 36 milyon Dolar hibe kazanan ABD'li doktor Gary Sachs"

Avanos'taki sempozyuma katılan bilim insanlarından biri olan ve ABD Ulusal Sağlık Örgütü tarafından bugüne kadar akıl sağlığı alanında verilmiş en büyük hibe olan 36 milyon dolarlık projenin yazarı olan Harvard Üniversitesi Massachusetts Genaral Hastanesi Bipolar Kliniği Kurucu Başkanı Prof. Dr. Gary Sachs de bu toplantının kendileri için çok büyük bir hediye olduğunu, iki uçlu duygu durum bozukluğunun tanımlandığı Kapadokya topraklarında olmaktan çok mutlu olduğunu söyledi.

Muhabir: Murat Asil / İsmail İçer