Hem işçiyi hem de işvereni koruyan ihbar tazminatıyla ilgili tüm detayları bilmek iş dünyasında son derece önemli. Kendi kusuru dışında işveren tarafından gönderilen işçiye nasıl ki tazminat veriliyorsa, işçi de işi aniden bırakmasın diye çalıştığı yıla bağlı olarak istifasının ardından ihbar günlerine kadar çalışmak zorunda. İşte ihbar tazminatı ile ilgili bilinmesi gerekenler…
İhbar tazminatı hem işçiye hem de işverene tanınan bir haktır. Bu hak işveren açısından işçinin istifa etmesi durumunda doğarken, işçi açısından işveren tarafından kendi kusuru dışında işten çıkarıldığında verilmektedir. İşçinin bir gün çalışması bile bu hak için yeterlidir. Ödenmesi gereken ihbar süresi işçinin çalıştığı süreye bağlı olarak değişmektedir. Toplu iş sözleşmesi ya da bireysel olarak ihbar süreleri artırılabiliyor. İhbar tazminatı bildirim süresinin bitiminde olması gereken ücret üzerinden hesaplanır. İhbar tazminatı hesabında kıdemde olduğu gibi bir tavan ücret söz konusu olmayıp günlük brüt ücret üzerinden yapılır.
İş sözleşmesini bildirim sürelerine uymadan fesheden taraf, söz konusu sürenin ücretini ihbar tazminatı olarak diğer tarafa ödemek zorunda olup bu süreler bölünemez, kısmen uygulanamaz.
Fesih nedeni İş Kanunu'nda sayılan haklı nedenlerden birine dayanmıyor ise, işçiye bildirim süresine ilişkin ücret tutarı kadar tazminat ödemek zorundadır.
Eğer işçinin işten ayrılması haklı bir nedene dayanmıyor ise, işverenin de tazminatı talep etmesi mümkün.
İş Kanunu'na göre iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa yazılı olarak bildirilmesi esastır. Yasaya göre, 6 aya kadar süren çalışmalarda 2 hafta, 6 aydan 1.5 yıla kadar süren çalışmalarda 4 hafta, 1.5 yıldan 3 yıla kadar süren çalışmalarda 6 hafta, 3 yıldan uzun süren çalışmalarda 8 hafta bildirim süresi uygulanıyor.
İhbar tazminatı hesabında, kıdem tazminatında olduğu gibi bir tavan ücret söz konusu değil, günlük brüt ücret üzerinden yapılır. İhbar tazminatı 10 yıllık zamanaşımına tabidir.
İş sözleşmesinin işçi tarafından feshi, işveren tarafından deneme süresi içinde belirlenen esaslar çerçevesinde feshi halinde işçiye herhangi bir ihbar tazminatı ödenmiyor.
İşten ayrılmak (istifa) isteyen işçi, sağlık nedeni, iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırılık veya işin durması benzeri haklı nedenler dışındaki işten ayrılmalarda bildirim süresini dikkate alarak yazılı bildirimde bulunmakla yükümlüdür. Kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda ihbar tazminatı hakkı oluşmaz.
Böyle bir durumda işçiyle birlikte yeni işveren de sorumlu tutulur. İşçinin bu davranışına yeni işe girdiği işveren neden olduysa, bu durumu bilerek işe aldıysa, bilerek çalıştırmaya devam ettiyse yeni işverene de tazminat yükümlülüğü doğabilir.
Fesihten önce bildirimde bulunan işveren yeni bir iş bulması için günde en az 2 saat iş arama izni vermekle yükümlüdür. İşçi günlük iki saatlik iş arama izinlerini kullanarak iş arayabileceği gibi bu süreye ait ücreti işveren tarafından ödenecektir.
İşveren o süreye ilişkin ücreti ödemek zorunda. İş arama izni yerine çalıştıran işveren normal ücrete ek olarak çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.