Malatya'nın Kale ilçesinde meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki deprem pek çok ilde sarsıntıya ve paniğe yol açtı. Deprem sonrası gözler uzmanlara çevrilirken peş peşe çarpıcı açıklamalar geldi. İşte depremin büyüklüğüne dair uzmanların o ortak görüşü ve risk altındaki bölgeler...
NTV canlı yayınında konuşan Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz şu ifadeleri kullandı:
"Çok yeni, bilgilerin oldukça sınırlı olduğu bir aşamadayız ama olduğu yere bakacak olursak aşağı yukarı doğu anadolu fayı ve o fay zonu üzerinde olan bir yer. Özellikle 6 Şubat depremi ve 2020'de yaşadığımız Elazığ depreminden sonra oldukça stresin fazla olduğu, yüklendiği bir bölge. Bu bölgedeki faylardan birinin harekete geçtiğini düşünüyorum. Ama dediğim gibi bilgiler henüz çok taze. Biraz inceleme gerekiyor. 5.9 ile 6.1 arası büyüklük veriliyor. Sığ bir deprem. 10-12 km civarı verilen kaynaklar var. Dolayısıyla hasar olabilecek bir deprem 6 büyüklüğü ülkemiz açısından. Umuyorum ki ciddi bir hasar ortaya çıkmaz.
Biliyorsunuz 6 Şubat'ta yaşadığımız depremden sonra doğu anadolunun, özellikle doğu anadolunun ve orta anadoluya kadar olan bir kesimin sıkıştığını ve bu bölgede önemli stres değişiklikleri olduğunu hep söyleyegeliyoruz. Dolayısıyla bu bölgenin tümü için bu tür depremleri olağan karşılamak lazım. Ama özellikle de bazı alanlarda belki biraz daha fazla dikkatli olunması gerektiğini söylüyoruz. Bingöl tarafında biraz, Çelikhan'ın biraz Elazığ'a doğru uzanan Çelikhan arasındaki kesim gibi... Bazı bölgelerde, uzun yıllardır deprem olmamış bölgelerde özellikle bu tür depremlerin ortaya çıkması olağan. Bunların olabileceğini bekliyoruz özellikle 6 Şubat depremi sonrasında.
Türkiye'nin özellikle doğu anadoluda riskli gördüğümüz kesimi Bingöl çevresi, Bingöl kuzeyinde Yedisu segmenti dediğimiz ve 7'nin üzerinde bir deprem üretme potansiyeli olan bir bölge var. Burası Erzincan ovasının doğusu ile Bingöl arasında kalan kesimde yer alıyor. Burası riskli bir bölge, çok uzun yıllardır konuşuluyor. Bir diğeri Palu, Bingöl yöresi. Burada da yine oldukça uzun süredir deprem olmamış ve aktif fayların yoğun olduğu bir bölge. Bu iki bölge... Bunun dışında özellikle bizim güneydoğu anadolu fayı dediğimiz neredeyse Hatay'dan başlayıp Hakkari'ye kadar uzanan bölge. Ki bunun üzerinde de yine zaman zaman 3-4 büyüklüğünde depremler olageliyor. Bu bölgelerde de zaman zaman bu büyüklükte 6, belki biraz daha üstüne varan depremlerin olması olağan.
Ortalama bir yıl içinde 20 bin deprem oluyor. Bu sayı 6 Şubat'tan sonra 75 binlere kadar arttı. Bu da doğaldı. Aradan geçen iki yıl içinde bu sayı azalmaya küçülmeye başladı. Bu etkinlik sürecek.
Bu bölgedede benim kişisel olarak daha büyük bir deprem beklentim yok. Stresin boşalmış olduğunu biliyoruz."
CNN Türk canlı yayınında konuşan deprem uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy şu ifadeleri kullandı:
"Öncelikle bu büyüklükteki deprem hasar verebilecek bir deprem. 2023’de yaşanan depremlerin artçısı değil. Kale bölgesine yakın ve başlı başına bir deprem. Zaten böyle bir depremin olması da yüksekti. Bunların artçı mı müstakil mi olduğunu söylemek de zorlanıyorduk ama bu deprem başlı başına müstakil bir deprem. Bunun devamı gelmeyebilir zaten başlı başına hasar verebilecek büyüklükte bir deprem. Süre olarak da 20 saniyeye yakın bir süre hissedildiğini düşünüyorum.
Ama bunun da artçıları olabilir ve 5 büyüklüğüne kadar çıkabilir. Bu konu da dedikodular da çıkabilir her zaman olduğu gibi. Benim tavsiyem bir süre dışarıda açık alanlarda olmak da fayda var. Çünkü 6 büyüklüğünde bir depremin artçıları da olacaktır."
Prof. Dr. Naci Görür de sosyal medya hesabından bir paylaşım yaparak depremi değerlendirdi. Görür paylaşımında "Akuşağı-Kale/Malatya’da 6,0 büyüküğünde deprem oldu. Doğu Anadolu Fay Zonu üzerinde. Biliyorsunuz 2020 yılında Elazığ depremi nedeniyle bu fay büyük ölçüde kırılmıştı. Muhtemelen bu gün olan deprem 6 Şubat 2023 depremlerinin bu faya enerji transferinin bir sonucudur. Endişe yok" ifadelerini kullandı.
Öte yandan Malatya fayı son olarak 2024 yılı başlarında ayrıntılı incelendi. Malatya Fayı'nda yürüttükleri çalışmalara değinen Dokuz Eylül Üniversitesi'nden Prof. Dr. Hasan Sözbilir, fayın büyüklüğüne dikkat çekerek, "Malatya Fayı önemli faylardan. İkinci büyük depremin hemen dibinde olan fay. Kırılması halinde Malatya'yı ciddi anlamda etkileyecek bir fay. 200 kilometre uzunluğunda ve 3 fay parçasından oluşuyor." açıklamasını yapmıştı. Sözbilir, "Malatya Fayı'nı oluşturan bu 3 segmentin her biri kendi başlarına kırılmaları halinde 7.2 büyüklüğünde deprem üretebilir. Bugüne kadar yapılan çalışmalar, Malatya Fayı'nın 3 bin yıldır kırılmadığını gösteriyor. " demişti.
Son olarak DEÜ Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Malatya'nın Kale ilçesinde meydana gelen 5.9 büyüklüğündeki depremle ilgili yeni bir açıklama yaptı.
6 sınırındaki depremlerin Türkiye için önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Sözbilir, "Türkiye'de 6 büyüklüğünden sonraki depremlerde can ve mal kaybı yaşanabiliyor. Muhtemelen bu depremde can kaybı olmayacaktır ancak binalarda hasara neden olabilir. Deprem, 2020 Elazığ depremi ile 6 Şubat 2023'teki Kahramanmaraş depreminin gerçekleştiği bölgenin arasında kalan bir noktada meydana geliyor. Bu bölgede, her iki depremde de kırılmayan parça vardı. Bilim insanlarının yaptığı çalışmada bu fayda 6.8'e kadar bir deprem bekleniyordu. Burada 6 büyüklüğünde bir deprem gerçekleşmiş oldu." ifadelerini kullandı.
Sözbilir "Bundan sonra artçı depremler de gelecektir. Bu artçıların da 5 büyüklüğüne kadar gerçekleşme olasılığı var. O bölgedeki resmi makamların ne diyeceği önemli. Halkın binalara girip girmemesi yönünde, yetkililerin sözlerine kulak vermesi gerekiyor. Bölgedeki deprem hareketliliği ise birkaç ay sürer" dedi.
Depremin çevre illerde hissedilmesine de değinen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, "Türkiye'deki depremin neredeyse tamamı sığ odaklı. 10 ile 15 kilometre aşağıda oluyor. Buradan yüzeye geliyor. Sığ odaklı depremler geniş alanlarda hissedilir. Ülkemizin jeolojik yapısı da buna uygun. En az 100 kilometre yarıçapındaki alan etkileniyor. Burada önemli olan bölge halkının AFAD ve diğer yetkilerin söylemlerine göre hareket etmeleri" dedi. (DHA)