Önemli olan siyasi krizi kontrol edebilmektir. Yaşananlar rüşvet ve yolsuzluk operasyonu ile başlayan bir siyasi kriz sürecinden kaynaklanıyor. BIST'te bir balon ve hisselerin fiyatlarında çok ciddi şişmeler olduğu için yaşanmadığını sanırım hepimiz görüyoruzdur.
Eskiden böyle zamanlarda yaşanan spekülasyonların önüne geçebilmek için piyasa yapıcılığı görevi verilmiş kurumlar devreye girerdi. Yanlış hatırlamıyorsam Kamu Ortaklığı İdaresi bu işle görevliydi. O zamanlarda devletin olan Eregl ve tuprs gibi kendi hisselerinde alıma geçer, ya da bu yönde açıklamalarda bulunurdu. Sanırım sonra yapılan bir yasal düzenleme ile kamunun piyasalara bu şekilde müdahalesine son verildi.
Bu tip ortamların gerilimini en çok borsalardaki düşüş, kur ve faizdeki yükselişler artırır. BIST'te yaşanan düşüşü kur ve faiz hareketleri ile kıyasladığım zaman, TCMB'nın kontrolünde olan kur va faizde aynı çapta bir spekülasyon ya da panik görmüyorum. Türkiye ekonomisin geçmişindeki kur ve faiz krizlerini iyi bilen bizim gibi kişiler için, mevcut kur atağı da tabi ki ciddidir. Ama BIST'te kısa vadede yaşanan düşüşle kıyaslandığında, Kur ve faizin daha soğukkanlı olduğunu görüyorum.
Devlet Yeniden Piyasa Yapıcılığına Dönebilir!
Eğer yaşananlar bazı ekonomik değerlerimizi sarsmak için yapılıyor diye düşünülüyorsa, devletin yeniden piyasa yapıcılığına dönmesi kararı verilebilir. En azından böyle bir ortam süresince bu yapılabilir. Serbest piyasa ekonomilerinde bu olmaz demeyin. 2008 krizi sonrasın ABD'de nelerin yaşandığını görmüşsünüzdür! Ancak bu kararı sırf BIST yükselsin ya da düşmesin diye almak doğru değildir. Yaşananların bir manipülasyon olduğu düşünülüyorsa alınması doğru olabilecek bir karardır.
Bir kamu kurumuna ya da bir kamu fonuna bu yönde bir görev verildiği, bunun için ciddi bir kamu kaynağının da bu kurum ya da fona tahsis edildiği açıklansa, bu karar bile BIST'te yaşanan düşüşe bir fren olur. Böylece, verip alttan almayı planlayarak düşüşün şiddetini arttıranlar hemen hisselerini yerine koyarlar. Bu fon halkb gibi, bu spekülatif ortamın en büyük zararını gören kamu hisselerinde alıma geçerse, manipülatif satış varsa, bunun bir anda durduğunu görürüz.
Türkiye ekonomik olarak bu güce sahiptir. Önemli olan uygulama kararıdır. Uzun zaman öncesinin uygulamaları olduğu için, bu konudaki son yasal düzenlemelerin ne olduğunu tam olarak hatırlamıyorum. Belki de hala bu konuda görevli olan bir kamu kurumu ya da fonu vardır. Eğer varsa, bu fonun yeniden harekete geçeceği açıklanabilir. Eğer hatırladığım gibi, devletin piyasaya müdahalesine zamanında son verildiyse, yeniden bu yönde bir kararın alınması mümkündür.
Ancak tekrar ediyorum, önemli olan siyasi krizi kontrol altına alabilmektir. Yoksa, BIST'teki düşüşü durdurmak kolaydır. Ama yaşadığımız sansasyonel krizlerin önüne geçemezseniz, benzer iddialarla yeni göz altılar yaşanırsa, erken seçim kararı çıkarsa, böyle bir fonun devreye girmesine rağmen bile düşüşler sürebilir. Bu iddialarla arkası gelecek yeni suçlamalar yabancıların stresini arttırıp, rating notlarımızı olumsuz önde etkilerse çok daha düşük endeks ve fiyat seviyeleri görürüz.
Ben özellikle halkb gibi kamu hisselerinde ve piyasada manipülasyon yapıldığı görüşünde olanlara bir yol gösteriyorum. Öyleyse bu oyunu bozmak kolaydır. Ama ya yapılan rüşvet ve yolsuzluk operasyonlarının iddiaları doğruysa, ya bunlar kanıtlanırsa, ya bu bir komplo değil de, yapılanların su yüzüne çıkması ise... İşte o zaman bunu yapanlar da cezasını çeksin diyorum! Hem sandıkta, hem de yargıda!
NOT: Bu yazı bu güne ait ikinci yazımdır. ''Kendinize Zaman Ayırın!'' başlıklı ilk yazımı da okumanızı tavsiye ederim!
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
Twitter;borsaanalizci.com