Yeni Rekor Realizasyon Getirdi!
Dün BİST'de TL bazında tüm zamanların zirve rekorlarından birisini daha görmüş olduk. Endeks seans içinde 100.990 seviyelerini gördü. Ama gelen kâr satışları nedeniyle bu seviyede tutunamayarak 100.190 seviyesinden kapanış yaptı.
Öncelikle bu hareket sadece BİST'e özel bir realizasyon dahi olsa, bu çok normal bir teknik hareket olurdu. Çünkü bir süredir hızlı bir yükseliş yaşamış olan BİST'in, yaz aylarının da etkisi ile, ara kâr satışları ve teknik düzeltmeler yaşaması çok normal ve sağlıklı bir durumdur.
Kaldı ki, BİST dün yaşadığı kar satışları ve geri çekilmeyi kendi özelindeki gelişmeler nedeniyle değil de, gelişmiş ülke borsalarında yaşanan sert düşüşlerin etkisi ile yaşadı diye düşünüyorum. Almanya DAX endeksi % -1.83, ABD Dow'un % -0.78 düştüğü ortamda, BİST de günü % -0,42'lik bir düşüş ile kapattı. Gelişmiş ülke borsalarındaki oranlara bakınca, BİST'in korkutucu bir düşüş yaşamadığını görüyoruz.
Gördüğünüz gibi borsalar hep yükselmezler. Arada bu şekilde düzeltmeler de yaşanır. Zaten bu nedenle düne ait beklenti yazımda da paylaştığım önceki yazılarımın içeriklerine baktığınızda, 100 Bin seviyesinde değil ama, 101.300 - 101.500 seviyesinden sonra bir anda satışların gelebileceği uyarılarımı tekrarladığımı ve bu nedenle öngörü sayımın da azalacağını yazdığımı görüyorsunuz. Olası realizasyon hedef seviyemin 300-500 puan altında satışlar gelmiş oldu.
Gelişmiş Ülke Ekonomilerindeki Düzelme Baskı Nedeni!
ABD gelişmiş ülkelerde ilk düzelen ekonomilerin başında geliyordu. ABD'de yaşanan ekonomik düzelme AB ülkelerinde ve İngiltere'de de görülmeye başlayınca, gelişmiş ülke merkez bankalarından faiz artışı mesajları gelmeye başladı. Tabii bu faiz artışlarını yapmadan evvel de, piyasaya verdikleri likiditenin azalması ve hatta kesilmesi söz konusu olacak. Bir süre sonra da 2008'den beri piyasaya verilen fazla likiditeyi geri çekmeye başlayacaklar.
İşte sorun da burada yatıyor. Eğer bu süreç başlarsa, o zaman ekonomik durgunluk zamanında faiz olmadığı için, para piyasaları dışındaki piyasalara giren likiditeler borsaları yatırım alanı olarak seçmişlerdi. Bu nedenle ülkelerinde ekonomik resesyon yaşanmasına rağmen, gelişmiş ülke borsaları tarihi rekorlara imza attılar. Gördüğünüz gibi bu bol ve faizsiz paranın yarattığı bir çelişkiydi. Borsalarda şişme yarattığı da bir gerçektir. Fiyat kazanç oranlarının çok aşırı seviyelere ulaştığını da görebilirsiniz.
BİST'den Korkalım Mı?
Sizin de bildiğiniz gibi, BİST gelişmiş ülkelerde yaşanan faizsiz ve bol likiditenin rekorlarına katılamadı. Hatta Türkiye ekonomisinde bir yıl hariç reel manada büyüme yaşanmasına rağmen bile, BİST gelişmiş ülkelerdeki rekorlara ayak uyduramadı.
Şu an belki TL bazında rekor seviyelerdeyiz ama BİST hisselerinin % 65 civarındaki kısmı yabancıda olduğu için, Dolar bazında BİST'e baktığımızda, gerçek zirvenin 50.000 Dolar seviyesinin üstünde olduğunu görürüz. Yani 3,52 kur karşılığı olarak 176.000 endeksi bizim gördüğümüz eski zirve seviyelerine denk gelir. Oysa şu an; 28.426 $ seviyesi bu zirveye oldukça uzak bulunuyoruz.
Bu durumun nedenlerini hepimiz biliyoruz. 2013 Gezi olayları sonrasında yaşadığımız tüm olumsuz gelişmelerin, en sonunda darbe denemesi yaşanmasını da düşündüğümüzde, bir ülke olarak başımıza gelmeyen kalmadı. Terör olaylarını, şehir terörünü, Rus uçağı konusunu, sınır ötesi askeri müdahale durumlarını, iç-dış siyasi gelişmeleri, Katar'ı, vs.vs. say say bitmeyen bir olumsuz baskı unsurlarını artık siz tamamlayın. Tabii tüm bunların etkisi ile de yatırım yapılamaz ülke duruma düşürülmüştük.
İşte bu etkenler nedeniyle BİST zaten iskontolu işlem görüyorken, son dönem biraz bu iskontosunu azaltmış oldu. Ama yine de pahalı değil. Hatta halâ çok ciddi ucuz diyebilirim. Ama bu durum BİST'in dün yaşadığımız gibi kâr realizasyonu yaşamasına, hatta biraz daha derin olabilecek teknik bir düzeltme yaşamasına mani değildir. Demek istediğim, dün yaşadığımız düşüşler kısmen sürecek olsa da, bundan korkmayın tam tersi daha sağlıklı teknik bir düzeltme olacağı için alım fırsatı olarak görün derim.
Pozitif Ayrışmamıza Şaşırmayın!
Gelişmiş ülke borsalarında ekonomilerinin düzelmesinin yaratacağı düşüşler, BİST'de ilk anda görülecek olsa da aynı derecede olmayacak ve BİST bir süre sonra onlardan dediğim sebepler nedeniyle pozitif ayrışacaktır görüşündeyim. Petrol fiyatlarının düşük kalması, turizmde yeniden toparlanıyor olmamız, büyüme oranımızda yukarı revizelerin artması bizim bir süre sonra notumuzun da yükselmesine neden olacaktır. Şu an için not artışı beklentisi yok. Ama bir süre sonra bu beklenti gündeme gelecek ve BİST için yeni bir hikayemiz olacaktır.
Bu nedenle dün özellikle gelişmiş ülke borsalarında yaşanan düşüşlerin etkisi ile düşmüş olan BİST, belki kısmen biraz daha düşecek olsa da, teknik olarak 97.930, hatta 97.469 seviyesinin altına inmediği takdirde bir trend değişimi olmaz ve yükseliş trendini korumayı sürdürür görüşündeyim. Belirttiğim seviyeleri bile görmeden yeniden yükselişe dönebiliriz.
Ama yaz aylarındayız. Sıcaklar bastırınca, bir çok fon yöneticisi ve yatırımcılar tam tatil havasına bürünürler. Bu nedenle işlem hacimleri düşer ve günlük hareket aralıkları çok azalabilir. Yani yaz aylarının durgunluk riskini de unutmayınız.
Gelişmiş ülkelerin ekonomilerinin düzelmeye başlamasının borsalarında yaratacağı risklere değindiğim eski yazılarımdan örnekler paylaşacağım. Lütfen bu yazılarımın ilgili kısımlarını yeniden ve dikkatlice okuyunuz. Böylece, gelişmiş ülke borsalarından neden pozitif ayrışma beklediğimin nedenlerini daha iyi anlayabilecek ve gelişmiş ülke borsalarında yaşanabilecek olası düşüşleri daha doğru değerlendireceksiniz.
26/08/2015
23/12/2016
Hepinize iyi bir hafta sonu diliyorum.
NOT: Yazı, 30 Haziran 10:14'te borsaanalizci.com'da yayınlanmıştır!
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
Twitter: @_Stratejist_