Bitlis’in yöresel ayakkabısı Harik, ayakta kalma savaşı veriyor

Bitlis’in yöresel ayakkabısı Harik, gelişen teknolojiye karşı ayakta kalma savaşı veriyor.

Bitlis’teki tarihi bir medresede son ustasının elinde şekillenen Harik, keçi kılı, yün ve kendirden üretiliyor. Uzun zaman Bitlis yöresinde kullanılan Harik, eskiden ayak sağlığına iyi gelmesi nedeniyle tercih edilirken bu günlerde artık sadece hediyelik eşya olarak üretiliyor. Üretimi oldukça zor olan Harik'in önce tabanı için sabunlanan yüne, şekil veriliyor. Ardından örülen kendir iplerle dikişleri yapılıyor. En sonunda keçi kılından hazırlanmış patiği dikiliyor. Yapılması oldukça zahmetli ve sabır isteyen Bir çift Harik’in yapılması 5 günde tamamlanıyor.

Harik ustası Haydar Yılmaz, ilgisizlikten ötürü mesleğini sürdürmekte zorlandığını belirtiyor. Tek amacının Harik sanatını ayakta tutmak olduğunu dile getiren Haydar Yılmaz, “Çünkü bu sanatı yapan son usta benim. Bu mesleğin bitmesini, tarihe karışmasını istemiyorum.” diyor. Unutulmaya yüz tutmuş bir tarihi eser olan Bitlis’in yöresel ayakkabısı Harik’in son ustası Haydar Yılmaz, Harik’in Romatizma ve mantar gibi ayak hastalıklarının tedavisinde kullanıldığını be yararlarının bilimsel olarak ta kanıtlandığını ifade etti.

Haydar ustanın izinden gitmek isteyen tek kişi ise çırağı Seyfettin Yılmaz. Ustası kadar hızlı olmasa da bu işe gerçek manada gönül verenlerden olan Seyfettin Yılmaz, ustasından sonra mesleği sürdürmek istiyor.

Haydar Yılmaz, ”Harik ustasıyım. Harik Bitlis iline özgü yöresel bir ayakkabıdır. 1997 yılında kültür müdürlüğünde bu mesleğe başladım. Harik Bitlis in yöresel ayakkabısıdır. Hammaddesi keçi kılı ve kendirdir. Harik’i bu hammaddelerden yapıyoruz. Harik’in oluşması için dokuz aşamadan geçmesi gerekiyor. Bu dokuz aşamanın tümü zorlu zorludur. Çünkü bir çift Harik’i beş günde yapıyoruz. Yüzün üzerinde kursiyer yetiştirdim. Yalnız meslek sıkıntılı, zorlu meslek artı pazar sıkıntısı olduğundan dolayı kursiyerlerin çoğu devam etmediler bırakmak zorunda kaldılar. Tek başıma bir kursiyerimle bu mesleği sürdürmeye çalışıyorum. Şu an çalıştığım yer aşırı rutubetli olduğu için ürünlerimin yüzde 80’i bozuluyor ve boşa gidiyor. Bu konuda yetkililerden yardım ve destek bekliyorum.” diye konuştu.

DIŞARIYA GİYİLMİYOR

Harik’in kullanım alanı bir hayli dar. İmal edildiği maddelerden dolayı dışarıda giyilmesi mümkün değil. Romatizması ve mantar problemi olanlara tavsiye edilmekte. Ev dışında Harik’in kullanıldığı bir diğer alan halk oyunları. Yapımı ise küçük bir patik için bayağı zahmetli. Bir çift normal Harik ancak 3-4 günde bitirilebiliyor. Yapımı bu kadar emek isteyen bu sanatın unutulmaması için ne yapılabilir sorusuna karşılık Haydar Usta’dan şu cevabı alıyoruz, ‘Harik yapımını görüp öğrenmek isteyen birçok gencimiz oldu. Ama bu otur şuraya da öğren denilecek bir şey değil. Harik kendi başına ders konusu olabilecek nitelikte bir sanat dalı. Üniversite ve liselerde ders olarak anlatılabilir. Bu konu hakkında kurslar açılabilir.