Selim Gerçeker / Mynet Haber
Dünyanın hızla geliştiği modern çağımızda artık hiç kimse doğduğu yerde 'burası benim kaderimmiş' diyerek kalmıyor ve yeni fırsatlar kollamak için büyük şehirlere akın ediyor. Başta İstanbul ülkenin en fazla iç göç alan şehri olarak biliniyor. Bir sürü iş fırsatı ve insanın yaşadığı İstanbul'da yaşayabilmek, yek başına tutunabilmek büyük bir lüks. Fakat gözümüzde büyüttüğümüz İstanbul gerçekten yaşanılabilir bir şehir mi? Yaşam kalitesi nasıl? Burada huzurlu muyuz?
Şöyle bir sokağa çıkınca bile insanların yüzündeki telaşı ve mutsuzluğu görmeniz mümkün. Ayrıca 'Sahil kasabasına yerleşeceğim doğa ile iç içe olacağım' diyen insanların çoğu İstanbul'dan...
Peki neden?
Dünya'nın en yaşanılabilir şehri, Melbourne... Peki ya İstanbul?
Economist’in Araştırma Departmanı bu yılki yaşanabilirlik sıralamasını yayınladı. Son yıllarda zirveyi koruyan Melbourne ile birlikte üst sıralardaki şehirlerde pek değişme olmazken alt sıradaki şehirler özellikle terörden dolayı biraz daha gerileme gösterdi. Elbette bunlar arasında İstanbul da var.
Peki bu araştırma yapılırken hangi faktörler değerlendiriliyor?
Economist Araştırma Departmanı bu sıralamayı, istikrar (%25), sağlık hizmetleri (%20), kültür ve doğa (%25), eğitim (%10) ve altyapı (%20) üzerinden değerlendirirken en yüksek puana sahip şehirler, genellikle gelişmiş ülkelerin çok kalabalık olmayan orta nüfuslu şehirleri olarak göze çarpıyor. Yani ne çok kalabalık ne de çok az nüfus olması yaşam kalitesi yüksek yaşanılabilir bir şehir olduğu anlamına gelmiyor.
Yaşanılabilir şehirlere baktığımız zaman: suç oranlarını artırmadan ve altyapılarına aşırı yüklenmeden vatandaşlarına geniş bir çeşitlilikle olanaklar sunabiliyolar. Büyük şehirleryse her ne kadar kültürel etkinlikler, ulaşım imkanları ve nüfus dağılımı gibi konularda öne çıkıyorsa da ilk bahsettiğimiz olanaklarda oldukça geriler. İstanbul, Hong Kong ve New York gibi büyük ve kalabalık şehirlerin listede geride kalmasının sebepleri olarak bunlar gösterilebilir. Sıkışık trafikler, kalabalık nüfus (kalabalık nüfusla artan suç oranı) ve altyapı sorunları kaliteyi bir hayli etkiliyor.
Terör ve savaşın da bu listeyi büyük ölçüde etkilediğini söylemekte fayda var. Suriye’nin savaştan etkilenen Şam şehri, diğeri ise Rusya ile ihtilafa düşen Ukrayna’nın başkenti Kiev yaşadığı sorunlar yüzünden listenin neredeyse son sırasına gerilemiş durumdalar.
Yıllara göre değişimler için haritayı incelemek yararlı olacaktır
İstanbul ne durumda?
Ülkeler sıralamasında 60 puan alan ülkemizin yanında İstanbul 55 sınırlarına gelmiş durumda. Büyük şehirlerin altyapı, trafik,artan nüfus gibi sıkıntılarının yanında yeşil alanların azalması ve artan terör olayları nedeniyle 55 sınırı oldukça düşük görünüyor.
İstanbul'un yaşam kalitesini biraz daha inceleyecek olursak:
İTÜ Dergisi'nde Handan DÜLGER TÜRKOĞLU, Fulin BÖLEN, Perver Korça BARAN ve Robert W. MARANS'ın katkılarıyla İstanbul'da yaşam kalitesinin ölçülmesi başlıklı makalenin özetinde bu sıralamayı kanıtlar nitelikte bilgiler görebilmemiz mümkün:
"Yirmi birinci yüzyılın başlangıcında İstanbul'da Şehirsel Yaşam Kalitesi'nin değerlendirilmesi hem İstanbul şehri hem de tüm bölge açısından önem taşımaktadır. Son 50 yıl içinde hızlı bir gelişme gösteren İstanbul’da nüfus artışı ile paralel olarak yeni konut alanları açılmış, yeşil alan kaybı oluşmuş, ulaşım sistemi genişlemiş ve yanı sıra kentsel yaşam standardında yükselme için çalışmalar başlamıştır. Öte yandan kent yaşamında konut, ulaşım, kamu hizmetleri, iş olanakları ve çevre kalitesinde görülen eşitsizlikler İstanbul’da yaşayanların yaşam kalitesini etkilemektedir. Şehir yönetimi açısından, halkın değişik kesimlerinin çevresel koşulları ne şekilde algıladığı önemli bir konudur. Kamu hizmetlerinin etkin kullanımı, seçilecek ulaşım modeli, bölgesel tesislerin kullanımı ve güvenlikten kentsel yayılmaya kadar yaşam kalitesini ilgilendiren konular hakkında halkın davranışı konusunda araştırmalara gereksinim vardır. Bu çalışma temelde bu konulara yönelik soruları yanıtlamaya yöneliktir. Özet olarak çalışma yeni yüzyıl başlangıcında İstanbul’da yaşam kalitesinin portresinin oluşturulmasına yöneliktir. İstanbul’da yaşam kalitesinin ölçülmesi çalışması İstanbul Metropoliten Planlama Bürosu (IMP) de gerçekleştirilen planlama çalışmalarının analitik etütleri kapsamında ve kısmi olarak ITU araştırma fonu desteğinde gerçekleştirilen çalışmada İstanbul’da rasgele örneklem çerçevesinde seçilen 423 noktada 1635 hanehalkı ile gerçekleştirilen anket çalışmasının bulguları konut, ulaşım, konut çevresi, komşuluk, katılım ve güvenlik, istihdam, alışveriş, rekreasyon ve boş vakitlerin değerlendirilmesi, sağlık, eğitim ve kentsel konular başlıkları altında değerlendirildi."
Makaleden alabileceğimiz ve Economist'den yayınlanan listeyle örtüşen kısımlar kent yaşamında konut, ulaşım, kamu hizmetleri, iş olanakları ve çevre kalitesinde görülen eşitsizlikler gibi cümleler görülebilir.
İstanbul'da yaşıyoruz bari nerelerin yaşam kalitesi daha yüksek? diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Bu soruya da NTV'de yer alan yaşam kalitesi en yüksek ve en düşük olan İstanbul ilçeleri araştırmasından cevaplar alabiliyoruz.
İstanbul'da yaşam kalitesi en yüksek olan ilçeler Beşiktaş, Kadıköy, Bakırköy, Şişli ve Fatih olurken, yaşam kalitesi en düşük ilçeler ise Arnavutköy, Sultanbeyli, Şile, Sultangazi ve Esenler şeklinde sıralanırken araştırmayı da İstanbul Üniversitesi (İÜ) İktisat Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Şeker, İstanbul'da 39 ilçe düzeyinde "İstanbul'da Yaşam Kalitesi Araştırması" makalesinde topluyor.
Durum bu şekilde... Hayallerimiz ve daha fazla kazanmak uğruna kalabalık şehirlerde yaşam kalitemizi düşürüyoruz aslında. Bununla birlikte yeşil alanların yok olması ve artan terör olayları özellikle ruhsal sağlık açısından bizleri olumsuz etkiliyor.
_Kaynaklar: itudergi.itu.edu.tr, yesilist.com, ntv.com.tr_