Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan, kurulduğundan bu yana BM'nin yapısında gerçekleştirilmesi öngörülen en kapsamlı reformları içeren raporunu yayımladı.
Raporda en radikal öneri olarak, tartışmalı BM İnsan Hakları Komisyonu yerine, Güvenlik Konseyi kadar güçlü bir İnsan Hakları Konseyi kurulması teklifi dikkati çekti.
BM'nin son yıllarda zedelenen uluslararası itibarının tamir edilmesini hedefleyen reform önerilerine yer verilen 63 sayfalık "Daha Geniş Özgürlük: Herkes İçin Kalkınma, Güvenlik ve İnsan Hakları" başlıklı raporda güvenlik, terörizm, insan hakları, yoksullukla mücadele ve BM Güvenlik Konseyi'nin üyelik yapısının değiştirilmesi konusunda öneriler yer alıyor.
Son dönemde "gıda karşılığı petrol" ve barış gücü askerlerinin Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde karıştıkları seks skandalları ile iyice sarsılan BM'nin, Irak savaşı yüzünden kaybettiği güvenilirlik ve prestiji de raporda yer alan reformları gerçekleştirmek suretiyle yeniden kazanmayı amaçladığı belirtiliyor.
2015 yılına kadar BM Binyıl Kalkınma Hedeflerine ulaşmak için bütün ülkelerin milli gelirlerinin yüzde 0,7'sini yoksullukla mücadeleye ayırması gerektiğini vurgulayan Annan, raporda "Güvenlik olmadan kalkınmaya; kalkınma olmadan güvenliğe ve insan haklarına saygı olmaksızın da her ikisine ulaşma şansımız bulunmuyor" dedi.
Bir ülkeye yönelik askeri müdahalede bulunulmasının belirli objektif kriterlere bağlanması gereğini vurgulayan Annan, böyle bir durumda "askeri gücün ne zaman ve nasıl kullanılacağı" konusunda bugün olduğu gibi bir BM Güvenlik Konseyi kararı gerekmesini, ancak bunun daha etkin bir şekilde yapılmasını istedi.
Güvenlik Konseyi'nin günümüz dünyasındaki güç dengelerini daha iyi temsil edecek şekilde yeniden yapılandırılarak, üye sayısının artırılması konusunda yeni bir öneri getirmeyen Annan, raporunda daha önce önerilen iki teklife yer verdi.
Her ikisi de Güvenlik Konseyi'nin mevcut üye sayısını 15'ten 24'e çıkarmayı öngören bu tekliflerden ilkinde, 5 olan daimi üye sayısına 6 yeni üye ilave edilirken, üç adet de geçici üye eklenmesi öngörülüyor. İkinci teklifte ise mevcut üyelere, her biri yenilenebilir dört yıl için seçilmek üzere, yarı-daimi 8 üye ve 1 geçici üye ilave edilmesi öneriliyor. Bu öneriye göre Güvenlik Konseyi'ne Asya, Afrika, Avrupa ve Latin Amerika'yı temsilen ikişer yeni yarı-daimi üye seçilecek.
Üye sayısının farklı yöntemlerle de olsa 24'e çıkarılmasını öngören her iki teklif de yeni daimi üyelere veto hakkını teşmil etmeyerek, bu hakkı sadece ABD, Rusya, İngiltere, Fransa ve Çin'den oluşan mevcut üyelere vermeye devam ediyor.
Annan raporunda, bugünkü yapısı, işlevi ve mevcut üyelerinden dolayı büyük eleştiriler alan merkezi Cenevre'de bulunan 53 üyeli BM İnsan Hakları Komisyonu yerine, üyeleri doğrudan Genel Kurul tarafından seçilecek ve Güvenlik Konseyi ya da Genel Kurul gibi BM'nin ana organlarından biri olacak daha az üyeli bir İnsan Hakları Konseyi kurulmasını da önerdi. Annan, böylelikle üyeleri arasında Libya, Sudan, Küba, Nepal gibi en fazla insan hakkı ihlallerinde bulunan ülkelerin bulunduğu komisyonun yarattığı soruna da radikal bir çözüm önermiş oldu.
Raporunda, bütün ülkelerin bir terör tanımı konusunda birleşmesi gereğini de vurgulayan Annan, bu konuda uluslararası bir anlaşma hazırlanarak 2006 Eylül'üne kadar kabul edilmesini önerdi. Bu anlaşmanın her ne sebeple olursa olsun sivillere yönelik her türlü saldırıyı terör kapsamına almasını isteyen Annan, nükleer terörizm ve nükleer silah yapımında kullanılan zenginleştirilmiş uranyum ve plütonyumun yayılmasının önlenmesi için de acilen bir küresel anlaşmaya ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
Raporda barış gücü askerlerinin cinsel istismarlarına karşı 'sıfır tolerans' öngören yeni önlemler üzerinde de durulurken, bu konuda BM otoritelerinin yokluğu durumunda asker gönderen ulusal otoritelerin gerekli cezalandırmalarda bulunması teşvik edildi.