MUHSİN BARIŞ TİRYAKİOĞLU - Bilkent Üniversitesi Enerji Politikaları Araştırma Merkezi (Bilkent EPAM) Direktörü Prof. Dr. Hakan Berument, İstanbul Boğazı'ndaki Rusya kaynaklı yoğun petrol trafiğinin Kanal İstanbul sayesinde rahatlayacağını belirterek, "Araştırmamızda Rusya ile Hindistan arasında oluşacak petrol ticaretini farklı senaryolarda inceledik ve bu senaryoların tümünde Kanal İstanbul projesinin gerekliliğini açıkça gördük. Bu nedenle Kanal İstanbul'un zamanlamasının doğru olduğunu düşünüyoruz." dedi.
Berument, Bilkent EPAM bünyesinde hazırlanan "Hindistan'ın büyümesi ve Türk Boğazları Araştırması"nda Kanal İstanbul'un gerekliliğine ilişkin edindikleri bulguları, AA muhabirine değerlendirdi.
Gelişen Hindistan'ın enerji talebinin giderek arttığını ifade eden Berument, bu durumun geçen yıl Rusya-Hindistan arasında büyük bir petrol anlaşmasının imzalanmasıyla sonuçlandığını ve bu gelişmenin de gözleri yeniden boğazlarda oluşacak tanker trafiğine çevirdiğini kaydetti.
Berument, Rusya ile Hindistan'ın bu anlaşmayla 13 milyar dolarlık bir iş birliğine imza attığına işaret ederek, "Rus petrol şirketi Rosneft, Hindistan'ın Essar Oil şirketinin yüzde 49 hissesini satın aldı. Bu anlaşmanın hayata geçmesiyle Rusya'nın Karadeniz limanlarından Hindistan'daki Vanidar Rafinerisi'ne gidecek ham petrol hacmi artacak. Bu sevkiyat diğer rotaların maliyeti artırması nedeniyle Türk boğazları üzerinden yapılacak." diye konuştu.
Mevcut durumda bile İstanbul Boğazı'ndaki tanker trafiğin tehlike oluşturduğunu vurgulayan Berument, "Rusya'dan Hindistan'a yapılan petrol sevkiyatının artmasıyla bu tehlike daha da büyüyecek. Araştırmamızda Rusya ile Hindistan arasında oluşacak petrol ticaretini farklı senaryolarda inceledik ve bu senaryoların tümünde Kanal İstanbul projesinin gerekliliğini açıkça gördük. Bu nedenle Kanal İstanbul'un zamanlamasının doğru olduğunu düşünüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
- Tankerler Kanal İstanbul'u tercih eder
Dünyadaki birçok su geçiş hattında tanker trafiği artarken, boğazdaki geçişin son dönemde bir miktar azaldığını kaydeden Berument, tanker sahiplerinin boğazdan geçebilmek için günlerce beklemek zorunda kalabildiğini, geciken teslimatlar nedeniyle de zaman ve para kaybettiklerini söyledi.
Berument, söz konusu durumun boğazlardaki tanker trafiğinde son birkaç yılda bir miktar düşüşe neden olsa da orta ve uzun dönemdeki artışın önüne geçemeyeceğini belirterek, Rusya-Hindistan anlaşmasının bu durumun en büyük göstergesi olduğunu ifade etti.
Yakın gelecekte Rusya'nın Hindistan'a göndereceği petrol tankeri geçişlerinde sayının artması nedeniyle gecikmeler yaşanabileceğini dile getiren Berument, "Rusya'nın Karadeniz'deki Novorossiysk Limanı, bu ülkenin denizler aracılığıyla yapılan toplam petrol ticaretinin yüzde 40'ına yakınını oluşturuyor. Yani en büyük gelir sağladığı kapılardan bir tanesi. Rusya enerjinin müşterilerine ulaşım yollarıyla ilgili mutlaka girişimlerde bulunacaktır. Kanal İstanbul'un bu tür olası problemleri çözme konusunda faydalar sağlayacağına inanıyorum." değerlendirmesinde bulundu.
Berument, Kanal İstanbul'daki geçiş ücretlerinin boğazlardaki geçiş ücretlerinden daha fazla olacağı ve bu nedenle bu yolun atıl kalabileceği eleştirilerine yönelik ise "Bir tankerin 4 gün boyunca boğaz geçişi için bekleyerek para ve zaman kaybetmesi yerine, bu maliyetin daha altında bir ödeme ile kanaldan geçiş yapmak istemesi gayet ekonomik bir tercih olacaktır." ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Hakan Berument danışmanlığında hazırlanan Hindistan'ın büyümesi ve Türk Boğazları Araştırması, Bilkent Üniversitesi öğrencilerinden Berkay Büyükdoğan, Giray Uğurlu ve Burak Coşkun tarafından yürütüldü.