Kuzey Nijerya’da halk, 2009 yılından beri Boko Haram adı verilen bir aşırı İslami grubunun çatışmaları nedeniyle rahat yüzü görmüyor. Bu saldırıların çoğunda grup üyeleri tarafından genç erkekler ve kızlar kaçırıldı ve istismara uğradı. Grup üyeleri tarafından kaçırılan çok sayıda insan arasında, 14 Nisan 2014 gecesi Chibok’daki okullarından alınan 276 kız var.
Fotoğrafçı Ruth Mc Dowall, hikâyelerini anlatmalarını umarak daha önce Boko Haram tarafından kaçırılmış kişileri buldu ve fotoğraflarını çekti. McDowall ile e-posta aracılığıyla tanışan sanatçı, ona Boko Haram terörüne uğrayan kişilerin hikayelerine nasıl ulaşabildiğini sordu.
Janna Dostchkal:
Boko Haram’ın kurbanları hakkında bir projede çalışmaya nasıl karar verdiniz?
Ruth Mcdowall:
Uzun yıllardır kuzey Nijerya’daki çatışmaları belgeliyordum ve bu da değinilmesi gereken çok önemli bir durumdu. Her gün ülkenin bir yerinde insanlar, pek çok nedenle öldürülüyordu. Bu nedenle alanı daraltarak tek bir soruna odaklanmaya karar verdim.
2013 yılı ortasında, Boko Haram tarafından kaçırılan ve direnişçilerle evlendirilen genç kadınlar hakkında dedikodular dolaşmaya başladı, ama insanlar bunun doğruluğundan emin değildi. Bir gün, Boko Haram konusunda araştırma yapan bir arkadaşımla konuştum. Onlar tarafından kaçırılan ve kamplarında çeşitli amaçlarla kullanılan genç bir kadınla röportaj yaptığını söyledi. Bu çağda, Nijerya’da meydana gelen olaylar inanılmaz geliyordu. Bu nedenle kaçırılma olaylarını daha derinlemesine incelemeye başladım.
Janna:
Bu kişilerle nasıl bağlantı kurdunuz? Güvenlerini kazanmak zor oldu mu?
Ruth:
Onlarla arkadaşlarımın arkadaşları ve artık çoğu evlerinde kalamadığı için onlarla ilgilenme sorumluluğunu üstlenen çeşitli kuruluşlar aracılığı ile tanıştım.
Bakıcılarından biri bana, kızların artık hayatlarında bir başka fotoğrafçıya daha ihtiyaçları olmadığını, sadece bir arkadaşa ihtiyaç duyduklarını söyledi. Bu gerçekten harika bir tavsiyeydi. Bu nedenle ilk birkaç ziyaretimde, fotoğraf çekmeyi unuttum. Onları birey olarak tanıdım.
Janna:
Duyduğunuz birkaç hikâyeyi paylaşabilir misiniz?
Ruth:
Gençlerin bazıları gece evlerinden alınmış. Boko Haram, geceleri bir köye saldırıp insanların evlerine giriyor. Diğerleri ise toplu taşıma araçlarında yaptıkları bir yolculuk esnasında kaçırılmıştı.
Bazıları çalıların arasındaki banyoyu kullanma bahanesiyle kaçmıştı. Genç kadınlardan biri, sahte bir mide hastalığı uydurmuş, bir Boko Haram üyesi ile hastaneye gönderilmiş ve oradan kaçmayı başarmıştı.
Janna:
Kaçırılmalar başladığından beri Nijeryalılar için hayat nasıl değişti?
Ruth:
Toplumda ve orduda çok büyük çatlaklar ortaya çıktı. Sivillerin artık kendilerini tehlikeye karşı daha savunmasız hissettiklerine inanıyorum. Çünkü sistemin kendilerini koruyabileceğinden emin değiller. Bu durum ayrıca birbirine iyi bağlanmış topluluklarda da güvensizliğe neden oldu. Kuzey bölgelerinde bu güvensizlik önemli ölçüde arttı.
Janna:
Çekimleri yaparken nasıl bir yaklaşım sergilediniz?
Ruth:
Projeyi röportaj olarak başlattım ama daha sonra portrelerini çekmenin daha etkili olduğunu fark ettim.
Kameramı nasıl kullandığımı onlara gösterip, yüzüm pencereye dönük şekilde benim fotoğraflarımı çekmelerine izin vererek çekimleri eğlenceli hale getirmeye çalıştım. Bu da ortamı yumuşatmaya yardımcı oldu. Yanımda daha küçük birkaç kamera daha vardı. Böylece birbirlerinin fotoğraflarını çektiler ve oldukça eğlendiler.
En sevdikleri giysileri giymeleri için onlara zaman verdim. Genç kızlar tabii ki modayı ve giyinmeyi seviyorlar. Çekilen pozların kendi kontrolleri altında olmasını ve kişiliklerini ifade etmelerini istedim. Örneğin kızlardan birinin giydiği parlak pembe baş örtüsü, onun dışa dönük bir kişilik olduğunu yansıtıyor.
Janna:
Bu gençleri nasıl betimlemek istediniz?
Ruth:
Onların ne kadar güçlü olduklarını göstermek istedim. Ama aralarından bazıları ile ilk tanıştığımda, ne kadar büyük travma geçirdiklerini görünce şok oldum. Durumları, beden dillerinden belli oluyordu. Onları oldukları gibi fotoğrafladım.
Janna:
İnsanların bu projeden ne öğrenmesini umuyorsunuz?
Ruth:
Kaçırmalar 2009 yılında başladı ve bugün de hala yaşanıyor. Unutulmaması açısından, bu sorunla ilgili yeni bir çalışmanın yayınlanması büyük önem taşıyor. Aynı zamanda onların dünyanın diğer ucundaki birer kurban değil, insan olduğunu göstermek istedim. Duygusal düzeyde ise fotoğrafların, bakan kişilerin onlarla bağ kurabilmesini, hikayelerini okumasını ve seslerini duymasını sağlamasını umdum.