2016 yılının Mayıs ayında 50.yılını kutlayan marka, Boxer motoru çok uzun bir süredir kullanıyor. Porsche ise ayrıca sıralı ve V motorları bünyesinden barındırıyor. Diğer markaların aksine motorları sadece Boxer tipili olan tek marka Subaru oluyor. Boxer motor nedir? Avantajları nelerdir? Boxer motor çalışma şekli nasıl?
Boxer motorun ilk patent başvurusu Mercedes’in yaratıcılarından Alman Karl Benz tarafından 1896 yılında yapılmıştır. İlk olarak bu motora “Kontra motor” denmiştir. Faket çalışma prensibi itibariyle piston hareketlerini iki boksörün karşılıklı yumruklaşmasına benzettikleri için “Boxer” yani “Boksör” ismi ile kayıtlara geçmiştir.
Arabalarda ilk boxer motor kullanımı 1901 yılında oldu. Bu motor farklı markaların modellerinde de uzun yıllar kullanılmıştır. Havacılık sektöründe de bu motor 1. ve 2.Dünya Savaşı’nda kullanılmıştır. 1930’lu yılların sonunda ise Tatra 97 modelinde kullanılan Boxer motor bir çok kişiye ilham kaynağı olmuştu. Bunlardan ilki Porsche ve VW markalarının yaratıcısı Ferdinand Porsche’idi. Bu ilham ile marka 1938 yılında VW Beetle’ı üretti. Ülkemizde bilinen ismi ile Kaplumbağa modeli, boxer motorie uzun dönem satıldı. Hava ve su soğutmalı olarak satılan bu motor modelin parlamasına katkı sağlamıştır. Hatta bu motor 2003 yılında en çok üretilen ve satılan motor ünvanını aldı.
Güncel dönemde boxer motorun en sadık kullanıcıları Subaru ve Porsche markalarıdır. Subaru 1966 yılında ilk olarak 1000 ismindeki modelinde bu tip motoru kullandı. 1.0 litre hacminde 4 silindirli makine 55ps güç ve 77nm tork üreten su soğutmalı boxer motordur. Bu motorun ardından marka tüm modellerinde sadece 4 ve 6 silindirli boxer motorları kullanmaya başlamışlardır. 16 milyon adet boxer motor bu sayede üretilmiştir. Güncel dönede tüm modellerinde boxer motor kullanmaya devam eden diğer markalar Subaru ve Toyota’dır. Bu iki marka ortak geliştirdiği bir motor ile üretime devam etti. 2.0lt 4 silindirli boxer motor, markanın yine ortak geliştirdiği Subaru BRZ ve Toyota GT86 modellerinde kullanıldı.
Porsche ‘deki gelişme ise 1938 yılında gerçekleşti. VW Beetle ile başlayan hareket, 356 modeli ile 1948 yılında ilk kez hayata geçti. Daha sonraki adımda motor efsane 911 modelinde hayat buldu. Bir sonraki adımda ise 718 ismini alan Cayman ve Boxter modellerinde bu tip motor kullanıldı. Cayenne, Panamera ve Macan gibi modellerde ise boxer yerine sıralı ve V motorlar kullanıldı. Dubai kökenli otomobil üreticisi W Motors’un Lykan Hypersport modelinde Porsche’nin Boxer-6 silindirli makinesini kullanarak yeni bir motor üretti
Boxer motor içten yanmalı motorlardan biridir. Piston, supap, egzantrik mili ve krank mili gibi parçalardan oluşur. Bu parçaların sıralı ve V motorlara göre farklı değildir. Sıralı motor tipinde yere dikey olarak hareket eden pistonlar Boxer motorda yere paralel olarak hareket eder. Her iki silindir kafası arasında 180 derecelik bir açı farkı vardır. Aslında her iki silindir kafası arasında genellikle 45-90 derce arasında açı bulunan V motorun 180 derece açılmışı olarak da anlatılabilir. En büyük fark ise motor bloğunun olduğu şekildir.
• Ağırlık merkezi daha aşağıda olur
• Daha az vibrasyon
• Daha güvenli
• Sessiz çalışır
• Güç aktarımı
• Bakımı zor
Boxer motor, standart motorlara göre yapısı gereği yatay olarak tasarlanmıştır. Bu sayede motor kaputunun altında en aşağı bölgeye yerleştirilebilir. Doğal olarak motor aracın ağırlık merkezine daha yakındır. Ağırlık merkezinin aşağıda olması durumu ise otomobile büyük avantaj sağlar. Yön değiştirmelerinde aracın dengesi bozulmaz. Akabinde hem araç daha az yatar hem de yol tutuşu önemli oranda artar.
V ve sıralı motorlarda pistonlar aynı hizada hareket ederler. Bu doğrultuda titreşim üretmeye daha elverişlidirler. Titreşimi azaltabilmek sıralı ve V motorlarda ağırlıklar bulunmaktadır. Ancak ne kadar olsalar da tam anlamıyla engel olamazlar. Boxer motorlarda ise karşılıklı çalışan iki piston olması sebebiyle denge daha iyi kurulmaktadır. Titreşimleri büyük ölçüde sönümlemelerini sağlar.
Otomobilin en altında olan motor sizi kazalardan koruyor. Çarpışma esnasında motor gelen darbeyi emeceği için V ve sıralı motorların aksine yolcu kabinine doğru yönelme gerçekleşmez. Devamında ağır ve büyük bir kütle olan motorun yolculara zarar verme ihtimali düşüktür.
Motor bölümünde daha geniş ve alta konumlanan boxer motor ağırlık olarak eşit dağılır. V ve sıralı motorlar ise boxer motor kadar homojen dağılmaya bilir. Akabinde yol tutuş konusunda model daha dengelidir. Hacim olarak diğer motorlardan enine daha fazla yer kaplayan boxer motorlar araç dizaynını olumsuz etkiler ve tasarımcıları sınırlar.
Boxer motorlar çalışma prensipleri gereği diğer motorlardan çok farklı olabiliyorlar. Daha sportif ve homurtulu bir ses çıkarabilir. Üreticin ses izolasyonu konusunda maliyetinin artması anlamına gelir. Bu tarz ses her kullanıcı tarafından beğenilmeyebilir. Kendine has ve özel boxer sesi de kullanıcıları etkileyebilir.
Sıralı motorlar motor boşluğunda dik veya yan bir şekilde yerleştirilir. Arkadan çekişli araçlarda dik bir şekilde duran motor önden çekişli araçlarda yan olarak pozisyon alır. Boxer motorlarda ise yerleşim dik bir şekilde olmaktadır. Bu yerleşim sonucunda önden çekiş sistemi ile uyum zorluğu bulunmaktadır. Subaru markası modellerinde AWD yani sürekli 4 çeker sistemini yer almaktadır. Bu tarz yol tutuş açısından başarılıdır. Kısacası motor tipi burada sistemin geneli açısından dezavantajdır.
Boxer motorlarda V motorlarda olduğu gibi iki ayrı silindir kafasının olması egzantrik mili, egzantrik dişlisi ve kasnak ve bunlar gibi parçaların sayısının artmasına sebep olur. Parça sayısı iki katına çıkan motor, üretim maliyeti konusunda sıralı motorlardan daha fazladır. Bakım zorluğu parçalı yapı nedeniyle daha da artmaktadır.