Tabii ki, bu yarışın hangisi daha çok düşecek diye yaşandığını anlamışsınızdır :) Hakikaten de, ABD borsaları 1930'lardan beri en kötü Aralık ayını yaşıyorlar. Düşüşler hızlanarak artıyor. Bu konuda ben yeterince huzurluyum, çünkü Aralık başından beri teknik olarak ABD borsalarında yaşanacak olası düşüş risklerine birkaç kez yazılarımla dikkat çekmiştim. Bu uyarılarımın aynen gerçekleştiğini görüyoruz.
İşin ilginci şu ki, gerekçe olarak çok farklı yorumlarla bu durum izah edilmeye çalışıyor! Bu düşüşlerin neden yaşanacağını da çok önceden gibi başlıklı yazılarımla farklı bir açıdan izah etmiştim. Gelişmeleri uzun bir süreci değerlendirerek analiz etmeyip, bugünkü gelişmelerle izah etmek dar bir bakış açısı olur. Maalesef ekranlardaki yorumların çok azı hariç dar pencereden olduğunu görüyorum.
Peki ABD borsalarındaki düşüşlerin yanlış izah edilmesi çok mu önemli? Bence evet. Çünkü, eksik analizlerle yapılan yorumlar borsa paniğinin sürmesine ve ekonomilerin sanki çok kötü olduğu için borsaların düştüğü gibi bir sonuca çıkar. Halbuki paylaştığım eski yazılarımda izah ettiğim sebep ise tam tersi! Yani ekonomiler düzeldiği için artan faizler nedeniyle, mortgage krizi esnasında kendi ana yatırım alanı olan para piyasalarında getiri olmadığı için borsalara yönelmiş olan fonların, artan faizler dolayısı ile borsalardan çıkıp yeniden asli yatırım alanlarına dönmeleri nedeniyle yaşanıyor. Yani 2009 sonrası bir kaç yıl aslında şirketler bilanço olarak iyi olmadıkları halde faizsiz bol likidite ile yükselmiş ve balon oluşturmuşlardı. Şimdi ise, şirketler aslında bilanço olarak o günlerden çok daha iyi olmalarına rağmen, fazla likiditenin yarattığı bu balonlar patlıyorlar.
Bu durumdan BİST olarak çok korkmamak lazım. Çünkü biz 2009 mortgag krizi ile birlikte kendi özelimizde o kadar çok ayrı sorunlarla uğraştık ki, bu sorunların etkisi nedeniyle gelişmiş ülkelerde oluşan balonlar BİST'de aynı şekilde oluşmamıştı. O nedenle gelişmiş ülke borsalarındaki düşüşlere bire bir uymamızı beklemiyorum. Ama tabii fon yönetimlerinin prensipleri nedeniyle kısmi satış baskıları da kaçınılmaz oluyor. Fonların gelişmiş/gelişmekte olan ülkelere ayırdıkları oranlar nedeniyle, gelişmiş ülke borsalarında sert düşüşler yaşanınca, göreceli olarak gelişmekte olan ülke payları oransal olarak kendilerine ayrılan payı aşmış gibi görünüyorlar. Bunun neticesi olarak da, fon yöneticileri aradaki fark kadar gelişmekte olan borsalarda satış yapmak zorunda kalabiliyor. İşte BİST gibi borsaların riski de bu.
Brentteki Düşüş Olumlu!
ABD borsalarının düşmesi BİST'i ve diğer piyasalarımızı olumsuz bir baskı altına aldığı için risk teşkil eden bir gelişme ama, ABD borsaları ile düşme yarışı gösteren diğer alan olan petrol fiyatları ise, bizim gibi ülkeler için çok pozitif bir sonuç yaratıyor. Petrol düştükçe, petrole bağımlı olan ekonomimiz için ciddi bir cari denge tasarrufu gerçekleşiyor.
Her 10 Dolar düşüş yaklaşık olarak 4 Milyar Dolar'lık tasarruf yaratıyor. Aynı zamanda ithale dayalı bir ekonomimiz olduğu için, petroldeki düşüş ithal fiyatlarında da düşüş yarattığı için enflasyonun da düşmesine katkı yapıyor.
Düşmesi ülkemiz için olumlu olacak diğer bir ithal girdisi de doğal gaz. Hemen hemen tüm şehirlerimize giren doğal gaza ne kadar bağımlı olduğumuzu biliyorsunuz. Isınma ve enerji kaynağı olarak kullanımı her yıl daha da artan doğal gaz fiyatlarında da önümüzdeki süreçte lehimize gelişmelerin sürmesini bekliyorum. Bu konunun da nedeni ABD'nin kayaç gazı üretimi nedeniyle Avrupa'da LNG pazarında ABD ile Rusya arasında ciddi bir rekabet başlamasını söyleyebilirim. Belki ABD direk boru hatları ile AB pazarına gaz gönderen Rusya ile aynı avantaja sahip olmayabilir. Ama LNG tankerleri ile yine de pazara girebildiği için, Rusya'nın gaz fiyatlarını yukarı çekmesine engel olacaktır. Nitekim de öyle oluyor. Önümüzdeki günlerde doğal gaz fiyatlarında ekstra düşüşler görebiliriz. İşte enerji kısmında yaşanan düşüşler ise bizim için gayet iyi gelişmelerdir.
ABD borsalarında teknik desteklere yakınız. Bu seviyeleri Destek-Direnç Tablomuzda detaylı olarak görebilirsiniz ki, bir süredir bu seviyelere teknik tablolarımızda dikkat çekiyordum. Kısacası, BİST olarak dışarıda yaşanan düşüşlere bire bir katılmamız beklenmesin. Pozitif ayrışma göstermeye devam edeceğiz görüşündeyim. Hatta BİST'in yükseliş yaşaması aslında olması gereken gelişme olur. Bu nedenle dış piyasalardaki düşüşlerin etkisi ile yaşanan ya da yaşanacak BİST düşüşlerini alım için kullanmak gerekir görüşündeyim.
Huzur Çok Önemli!
Tabii bu dönem için en çok ihtiyaç duyduğumuz şey iç huzurdur. Zaten sınır ötesinde yeterince risklerle boğuşuyoruz. Bunların yanında bir de yeniden içeride yeni toplumsal gerilimlerden uzak durmalıyız. Bunun için de demokrasiyi korumalı, insan haklarını ön planda tutmalıyız. Yaklaşan seçimler öncesi farklı gerilimler yaşamaya başladık. İç huzurumuzu koruduğumuz takdirde, yukarıda bahsettiğim gelişmeler BİST için olumlu ayrışmalara katkı yapacaktır
Hepinize kazançlı bir borsa dilerim.
Saygılarımla
Aydın Eroğlu
Stratejist
Finans Yazarı
Twitter: @_Stratejist_