Stelyo Berberakis
Atina
Brexit müzakelerinin sona ermesiyle gerek İngiliz üslerinin, gerekse adadaki İngiliz askerlerinin statüsü taraflar arasında sağlanacak mutabakata bağlı olacak.
İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılması için başlatılan süreç (Brexit) Kıbrıs'taki İngiliz askeri üslerinin statüsünü de müzakere masasına getiriyor.
AB'nin yürütme organı olan Avrupa Komisyonu, birlik üyesi diğer 27 ülkeye Brexit'e yönelik"Yol Haritası''na ilişkin bir mektup göndermişti.
"Kıbrıs Cumhuriyeti"ne gönderilen mektupta, adadaki İngiliz üslerinin statüsünün yeniden belirlenmesi gerektiğine dikkat çekiliyor. "Yabancı ülkelerin AB onayı olmadan AB topraklarında askeri üs bulundurmaya hakkı olmadığı" hatırlatılıyor. Üslerde çalışanların oturma izinleriyle ilgili statünün de yeniden görüşülmesi talep ediliyor.
İngiltere ve Güney Kıbrıs Dışişleri Bakanlarının Cumartesi günü bu konuda bir telefon görüşmesi yaptıkları ve herhangi bir pürüzün çıkmaması konusunda mutabık kaldıkları belirtiliyor.
İngiltere'nin Kıbrıs'ta iki üssü varİngiltere'nin 1960 yılından bu yana adanın güneyinde 2 askeri üssü var. Dekelya ve Akrotiri bölgelerindeki üslerde 3 bin İngiliz askeri görev yapıyor. Hatta bunlardan birinde, dünyada tüm ülkelerdeki telefon görüşmelerinin dinlenebildiği ECHELON sistemi yönetiliyor.
2 yıl sürmesi beklenen Brexit müzakelerinin sona ermesiyle gerek İngiliz üslerinin, gerekse adadaki İngiliz askerlerinin statüsü taraflar arasında sağlanacak mutabakata bağlı olacak.
İngiltere, adadaki üsleri karşılığında 1960'ta kurulan "Kıbrıs Cumhuriyeti"ne "kira" olarak verdiği ekonomik yardımları 1963-64 yıllarındaki toplumlararası çatışmalardan sonra kesmişti.
Güney Kıbrıs'taki Rum yönetimi, İngitere'nin 1963'ten itibaren ödemediği "kiraların" bedelinin 1 milyar euro'ya çıktığını söylüyor.
Atina 1965'te üslerin Türkiye'ye verilmesini istemiştiKıbrıs'taki İngiliz üsleri 1964-65 yıllarındaki Türk-Yunan müzakerelerinde de ele alınmıştı.
Yunanistan ve "Kıbrıs Cumhuriyeti"nin o dönemdeki yasal Cumhurbaşkanı Başpiskopos Makarios, Kıbrıs'ın Yunanistan'a bağlanması (Enosis) şartıyla adadaki İngiliz üslerinin Türkiye'ye devredilmesini ve Kıbrıs Türklerine de yaşadıkları kantonlarda özerklik verilmesini önermişti.
Türkiye ve İngiltere bu öneriyi reddetmişti. Yunanistan'da yapılan seçimler ve hükümet değişikliği ile 1967'deki darbe sonrası ilan edilen işbaşına gelen albaylar cuntası Kıbrıs müzakerelerini de rafa kaldırmıştı.
Cuntanın 1974'te Kıbrıs'taki darbesi Türkiye'nin askeri müdahalesi ile sonuçlanmıştı.