Brezilyalı 32 yaşındaki Eduardo Martins'in , her gün bir internet fenomeninin ortaya çıktığı bu dönemde bile dikkat çekecek kadar ilginç bir yaşam öyküsü vardı.
Martins, küçüklüğünde tacize uğramış ve daha sonra lösemiye karşı verdiği mücadeleyi kazanmış.
Yaşadığı tüm zorlukların üstesinden gelmeyi başarmış ve dünyanın en tehlikeli coğrafyalarında görev yapan bir Birleşmiş Milletler (BM) fotoğrafçısı olmuş.
Martins'in çektiği fotoğraflar Getty Images, Wall Street Journal, Vice ve BBC Brasil gibi dünyanın önde gelen medya kuruluşlarında yer alıyordu.
Martins, Musul'dan Rakka'ya ve Gazze'ye kadar uzanan zorlu iş seyahatlerinin stresini ise sörf yaparak atıyordu.
Bu heyecanlı yaşamından anları ise yaklaşık 125 bin kişinin takip ettiği Instagram hesabından paylaşıyordu.
Ancak BBC Brezilya'nın araştırması, birçok kişinin muhtemelen gıpta ettiği bu yaşam öyküsünün sahte olduğunu, Eduardo Martins'in de var olmayan bir karakter olduğunu ortaya çıkardı.
TERS ÇEVRİLMİŞ DİJİTAL FOTOĞRAFLAR
Yapılan araştırma, kimliği belirsiz bir kişinin, yıllardır profesyonel foto muhabirlerinin canları pahasına gittikleri çatışma bölgelerinden geçtiği fotoğrafları çalıp kendine mal ettiğini ortaya koydu.
Eduardo Martins'in başka kişiler tarafından çekilen fotoğraflarda ufak oynamalar yaparak, çok sayıda gazeteci ve fotoğraf editörünü aldatmayı başardığı anlaşıldı. Martins'in fotoğrafları ters çevirerek ya da kadrajını değiştirerek, sahteciliği önlemeyi amaçlayan yazılımları kandırmayı başardığı görüldü.
Eduardo Martins adını kullanan kişinin, fotoğraflarını çaldığı isimlerden birisi de ABD'li Daniel C. Britt.
ABD'li fotoğrafçı Daniel Britt'in çektiği bazı kareler de Martins tarafından ters çevrilerek, dünyanın önde gelen yayın kuruluşlarına satıldı
Eduardo Martins'in fotoğraflarını alanların sayısı arttıkça, yeni alıcılar bulması da kolaylaştı. Zaman içerisinde web sitelerine ve haber dergilerine mülakatlar vererek tanınırlığını da artırdı.
Ekim 2016'da Recount dergisine verdiği mülakatta, "Irak'ta bir çatışma sırasında çekim yaparken, durdum ve Molotof kokteyliyle yaralanan bir çocuğa yardım ettim. Kameramı yere attım ve o çocuğu çatışma alanından uzaklaştırdım... İşimi yaparken çok kereler kendimi içinde bulduğum böylesi anlarda, fotoğrafçı olmayı bırakıp insan olmaya başlıyorum. Böyle durumlarda asla tarafsız kalamam" diyordu.
SAHTE KİMLİK
Martins karakterini yaratan kişinin, ayrıca İngiliz sörfçü Max Hepworth-Povey'nin fotoğraflarını da çalarak, savaş bölgelerindeymiş gibi gösterecek şekilde montajladığı da anlaşıldı.
Hepworth-Povey ortaya çıkarılana kadar bu sahtecilikten hiçbir şekilde haberi olmadığını söyledi.
BBC Brezilya'nın sorularını yanıtlayan Hepworth-Povey, "Bir arkadaşım bana fotoğrafları ilk gösterdiğinde, önce şaka yapıyor, biri benimle dalga geçiyor sandım. Ancak işin aslı benim fotoğraflarım çalınmıştı. Tanımadığım bir adamın internette o kadar insan varken gidip benim fotoğraflarımı kullanması çok manyakça" dedi.
Max Hepworth-Povey fotoğraflarının çalındığından haberi olmadığını söylüyor
SAHTEKAR ORTAYA ÇIKARILDI
Eduardo Martins için sonun başlangıcı, BBC Brezilya'ya Orta Doğu'dan haber geçen Natasha Ribeiro ile temasa geçmesi oldu.
Ribeiro, bu bölgede çalışan az sayıdaki Brezilyalı gazetecilerden hiçbirisinin Martins ile şahsen tanışmadığını öğrenmesinin ardından durumdan şüphe etmeye ve araştırmaya başladı.
BBC Brezilya, öncelikle BM ile temasa geçti. BM, kendileri için çalışan bu isimde birisi olmadığını söyledi.
Martins adını kullanan kişinin ziyaret ettiğini söylediği kuruluşlarla da temasa geçildi ve bu bilgilerin de doğru olmadığı öğrenildi.
Hepworth-Povey, BBC Brezilya'ya yaptığı açıklamada, 2014 yılında adının "Bruno" olduğunu söyleyen birisinin kendisiyle temasa geçtiğini ve sörfle ilgili bir iş hakkında konuşmak istediğini söyledi.
İkili, internet üzerinden görüşmek için randevulaştı. Ancak Hepworth-Povey, randevu saati geldiğinde karşısındaki kişinin kamerasının çalışmadığını söylediğini ve görüşme bir türlü gerçekleşmeyince kendisinin de ilgisini kaybettiğini belirtti.
Hepworth-Povey, bundan bir hafta sonra Facebook'ta kendi adıyla sahte bir hesap açıldığını ve bunun üzerine kendisine ait gerçek hesabı kapattığını vurguladı.
Bu olayın yaşandığı dönem, Eduardo Martins'in de dünyanın farklı yayın kuruluşlarına çektiğini söylediği fotoğrafları göndermeye başladığı zamana denk geliyor.
Ayrıca, Martins ile Skype üzerinden temasa geçen gazetecilerin, "bağlantı kopmadan" önce yakışıklı bir sörfçünün fotoğrafını gördükleri ve kötü internet bağlantısı nedeniyle iletişimin de sesli ve WhatsApp üzerinden atılan mesajlarla devam ettiği anlaşıldı.
Max Hepworth-Povey'in sörf yaparken çektirdiği fotoğrafları Martins'in sahte sanal kimliğinin önemli bir parçası oldu
İNTERNET ROMANTİZMİ
BBC Brezilya ayrıca, Martins ile internet üzerinden romantik bir ilişki yaşadığını söyleyen tamamı genç ve iyi bir kariyere sahip olan en az altı kadın olduğunu tespit etti.
Kimliklerinin gizli tutulmasını isteyen bu kişiler arasında Martins ile yüz yüze tanıştığını söyleyen de olmadı.
Eduardo Martins karakterinin sahte olduğunun anlaşılmasının ardından BBC Brezilya da bu kişiyle ilgili yaptığı haberi yayından kaldırdı ve okurlarından özür diledi. BBC Brezilya ayrıca bu olayın "doğrulama prosedürlerinin güçlendirilmesine yardımcı olacağını" ifade etti.
Eduardo Martins kimliğiyle yürütülen sahtecilik ortaya çıkarılmış olmasına karşın bu sahte karakterin arkasındaki kişinin gerçek kimliği ise halen gizemini koruyor.
Sao Paulo'da bulunan DOC Galeria'nın sahibi olan fotoğrafçı Fernando Costa Netto da istemsiz bir şekilde Martins'i kendisinden şüphelenilmeye başlandığı konusunda uyarmış olabileceğini belirtti.
BBC Brezilya'ya konuşan Costa Netto, savaş bölgelerinde çalışan Brezilyalı fotoğrafçıların çektiği fotoğraflardan oluşan bir sergi hazırlığında olduğunu ve bu kapsamda Ağustos ayı sonlarında Martins ile de temasa geçtiğini belirterek, "Daha sonra bir haftayı aşkın bir süre ortadan kayboldu. Kaçırıldığını falan düşündüm. Irak'taki bazı meslektaşlarıyla temasa geçtim. Aramaya başladık ve daha sonra yeniden ortaya çıkıp internet bağlantısı olmadığını söyledi" dedi.
BBC Brezilya, Martins'in sahte olduğunun anlaşılmasının ardından yaptığı mülakatı yayından kaldırdı
'SELAM DOSTUM. AVUSTRALYA'DAYIM'
Eduardo Martins, muhtemelen kendisiyle ilgili sorular sorulduğunu ve bazı şüphelerin dile getirildiğini anlamış olacak ki, Costa Netto'ya son bir mesaj atarak, sosyal medya ve WhatsApp hesaplarını kapattı.
Martins son mesajında şunları yazdı:
"Selam dostum. Avustralya'dayım. Bir yıl boyunca karavanla dünyayı gezmeye karar verdim. İnternet de dahil, her şeyden kendimi soyutlayacağım. IG (Instagram) hesabımı da kapattım. Huzur istiyorum. Döndüğümde konuşuruz. Sevgiler."