Tıp literatüründe bruselloz olarak bilinen hastalık, brusella adındaki bir bakteri kaynaklı oluşmaktadır. Bu rahatsızlık sığır, koyun ve keçi gibi enfekte hayvanlar ile doğrudan temas yolu ile ya da bu hayvanların ürünlerinin tüketilmesi ile insana bulaşır. Tedavisi mevcuttur.
Bulaşıcı bir hastalık olan brusellloz brusella bakterisi kaynaklıdır. Brusella bakterisi ise; koyun, keçi, kuzu, inek, köpek, domuz gibi hayvanlardan bulaşabilen bir bakteridir. Bulaşma koşulları göz önüne alındığında hayvanlar ya da çiğ et ile çalışan çiftçiler, veterinerler ve mezbaha personelinin özellikle hastalık sebebiyle risk altında olduğu söylenebilir. Bu nedenle bu kişilerin hayvanlar ile temas etmeden önce koruyucu kıyafet giymeleri ya da eldiven takmaları önem arz eder.
Brusella bakterisiyle enfekte olmuş bir hayvanla temas halinde, brusella bakterisinin insana da geçmesi söz konusudur. Cinsiyet bağlamında baktığımızda kadınlara nazaran erkeklerde daha fazla görülen bir hastalıktır. Hayvandan insana bulaşan brusella bakterisi, insandan insana ise bulaşmaz. Ancak her rahatsızlıkta olduğu gibi bu durumun da istisnası vardır. Buna göre brusella hastalığı bulunan bir anne, bebeğini emzirmesi halinde bebeğine de rahatsızlığı bulaştırabilmektedir. Bunun yanı bruselloz olan bir kişinin cinsel ilişki yoluyla nadiren de olsa partnerine hastalığı bulaştırma riski bulunmaktadır. Peki hayvanlardan insanlara brusella nasıl bulaşır? Bulaşma yollarını maddeleyecek olursak;
-Kişinin cildindeki açık yaralar, enfekte olmuş hayvanla temas etmesi sonucunda,
-Kişilerin, enfekte olmuş hayvanın pastörize edilmemiş sütünü veya az pişmiş etini yemesi sonucunda,
-Kişinin brusella bakterisini havadan soluması ile,
Brusella hastalığına yakalanan bireylerin tamamında görülen genel semptomlardan bahsetmek oldukça güçtür. Bunun sebebi hastalığa yakalanan kişilerin %90’ının hiçbir belirtiye sahip olmaması ya da ufak tefek belirtiler göstermesidir. Fakat genel olarak hastalarda gözlemlenen bruselloz belirtileri şunlardır:
-Karın ağrısı
-Ateş
-Halsizlik
-Sırt ağrısı
-Tüm vücutta ağrı,sızı
-İştah kaybı ve buna bağlı olarak kilo kaybı
-Kas ağrıları
Genel olarak bu belirtilere sahip bir kişi grip ya da nezle olduğunu düşünerek soğuk algınlığı ilaçları ya da ağrı kesicilerle rahatsızlığı geçiştirmeye çalışabilmektedir. Aynı zamanda bu belirtiler zamanla kaybolabilir olduğundan hastalık çok net bir şekilde anlaşılamayabilir.
Her ne kadar ağır belirtileri olmasa da bruselloz hastalığı kronikleşebilen bir hastalıktır. Brusellozun kronikleşmesi, tedavi gördükten sonra dahi belirtilerin görülmesi anlamına gelir. Kronikleşmesi durumunda ise hastada, daha ağır şikayetler gözlenir. Brusellozun kronikleşmesi, eklem iltihabı, omurga eklem iltihabı ve kalpte iltihap olmak üzere belli başlı rahatsızlıklara sebep olabilir.
Brusella bakterisi bulaştıktan sonra, enfekte olan hastada 5 - 30 gün içerisinde belirtiler görülmeye başlar. Hastalık hafif belirtilerle seyreder. Bu nedenle hastalığın teşhisi oldukça güçtür. Aynı zamanda bu belirtiler çok genel belirtilerdir ve hastalığı ön plana çıkaran spesifik bir belirti yoktur. Bu semptomlara sahip kişinin doktora gitmesinin ardından, hasta öyküsü doktor tarafından dinlenir. Sonrasında fiziksel muayene yapılır. Bunun sonucunda bakterinin tespit edilebilmesi için gerekli testler yapılır. Testlerin ardından hastanın brusella hastalığına sahip olup olmadığı net bir şekilde anlaşılır.
Brusella bakterisi, tedaviye direnen bir bakteridir. Hatta brusella hastalığına sahip hastada tedaviden sonra bile hastalık belirtilerine yeniden rastlanabilir ya da hastalık kronikleşebilir. Diğer tüm hastalıklarda da olduğu gibi brusellada da erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir. Hastalığın ilk bir ay içinde teşhis edilip tedaviye başlanması kronikleşmesini ve tekrar etmesini engeller. Bu hastalığın tedavisinde antibiyotik kullanılır. Birkaç günlük bir antibiyotik kullanımından bahsetmek pek mümkün değil. Antibiyotik kullanımı yaklaşık iki ay, ara vermeksizin sürer. Tedavinin ardından hastalığın tekrarlanması %5 ile %15 oranında değişme göstermektedir. Hastalığın tekrarlanması sonucunda ise yeniden antibiyotik tedavisine başlanır.
Brusella hastalığı teşhisi ve tedavisi oldukça zor bir hastalıktır. Bu nedenle hastalıktan korunmak oldukça önemlidir. Hastalıktan korunmak için şu önlemler alınabilir:
İlk olarak pastörize edilmemiş tüm süt ve süt ürünlerinden uzak durulmalıdır. Doğal olduğu için daha sağlıklı olduğunu düşündüğümüz köy sütleri ve köy peynirleri kimi zaman pastörize edilmemiş ürünler olabilmektedir. Mümkün olduğunca bunların tüketiminden kaçınılmalıdır. Çünkü tüketilen süt ve süt ürünlerinin enfekte olmuş bir hayvandan olup olmadığı pek anlaşılamayan bir durumdur.
Buna ek olarak, et ürünleri için dikkat edilmesi gereken yegane şey pişirme derecesidir. Etleri yeterince pişirmek bruselloz hastalığına karşı alacağınız iyi bir önlemdir.
Bruselloz hastalığının köpeklerden de bulaşabilen bir hastalık olduğu unutulmamalıdır. Dolayısıyla evcil hayvanlar mutlaka aşılanmalıdır.
Son olarak en çok risk altında olan grup hayvancılık işinde çalışan kişilerdir. Bu kişilerin de çalışma ortamında korunmaları gerekir. Gerek eldiven, gerek kıyafet gerekse maske ile kendilerini korumaları önemlidir.
Bulaşıcı bir hastalık olan brusella hastalığını engellemek için herhangi bir aşı üretilmemiştir. Bu nedenle oldukça tedbirli olmanız gereken bir hastalıktır. Yukarıda sıraladığımız belirtileri kendinizde görmeniz halinde doktordan randevu alıp muayene olmanız ve gerekli testleri yaptırmanız önerilir.