Özetle malulen emeklilik, çalışmakta olan bireyin çeşitli sağlık problemleri nedeniyle erken emekli olmasıdır. Malulen emekli olabilmenin en önemli koşulu, bireyin çalışma gücünde %60 kadar bir kayıp olduğunu belgeleyen sağlık kurulu raporuna sahip olmaktır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), işverenin ya da sigortalı bireyin talebi doğrultusunda Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilen hastanelerde hazırlanan tıbbi belge ve raporları inceler. İnceleme neticesinde %60 oranında sağlık sorunu olan bireyler malulen emekli kabul edilir.
HANGİ HASTALIKLAR MALULEN EMEKLİLİK KAPSAMINA GİRİYOR?
Bir kişiye maluliyet aylığı bağlanabilmesini sağlayan malulen emeklilik sistemi kapsamına giren bazı hastalıklar vardır. Bu hastalıklar şu şekilde sıralanabilir:
Kanser (lenfoma, lösemi, akciğer, meme, mide, karaciğer, troid bezi, kalın ve ince bağırsak, safra yolları, böbrek, pankreas, sinir sistemi, safra kesesi, prostat, genital yollar, mesane, testis, cilt kanserleri)
Parkinson sendromu
AIDS
Kalp nakli
Böbrek nakli
Karaciğer sirozu
Demans
Görme azlığı
Tüberküloz
Kalp kapak hastalıkları
Bipolar bozukluk
Karaciğer nakli
Behçet hastalığı
Organ kaybı (bacak ve kol gibi organların kaybı)
Epilepsi
Kalp yetmezliği
Beyinde oluşan tümörler
Akciğer nakli
Gastrointestinal kanamalar
Şizofreni
IQ 50 ve altında oluşan zeka gerilikleri
Multiple Skleroz
Beyin felci
Retina kanamaları
Denge bozuklukları
İşitme kaybı
Anemi
Tedavi olunduğu halde bireyin çalışmasına müsaade etmeyen şizofreni ve alt tipleri
Sanrısal bozukluk durumları
Sınırlandırılamayan psikozlar
Obsesif kompülsif bozukluk
Kronik travma sonrası stres bozukluğu
MALULEN EMEKLİ OLMA ŞARTLARI NELERDİR?
Malulen emekli olmanın hastalıklar dışında da bazı şartları bulunuyor. Malulen emekliliğe başvuracak bireylerin bu şartları sağlaması gerekiyor.
Malulen emekli olmak isteyen biri en az 1800 gün boyunca prim ödemiş olmalı. Eğer 1800 günlük prim ödemesi bulunmuyorsa malullük aylığı alma hakkı yoktur.
Sigortalı birinin malul olarak kabul edilmesi için 5 senelik prim ödemesi yapılmış olmalıdır. Ayrıca 10 senelik sigortalı olmalıdır. Fakat SGK'dan alınan sevkle beraber başvurulan sağlık kurulu bilgisi kapsamında belirlenmiş olan sigortalı kişinin raporu içerisinde başka birinin bakımına muhtaç olduğuna dair bir bilgi bulunuyorsa, 10 sene şartı geçerliliğini yitirir.
1800 gün şartı aranmayan kişilerin geçen zaman için malullük, ölüm ve yaşlılık sigorta primlerini bildirmiş olması gerekiyor.
Kişinin malulen emekli olabilmesi için rahatsızlığının sigortalı olduğu tarihten sonra ortaya çıkmış olması gerekiyor. Bu da şu anlama geliyor: Çalışmaya başlamadan meydana gelmiş olan hastalıkların malulen emekli olma konusunda geçerliliği yoktur.
Malulen emekli olmanın temel şartı iş göremezlik durumunun ortaya çıkmış olmasıdır.
Maluliyeti sebebi ile sigortalı şekilde çalıştığı işten çıkmış olması gerekiyor.
SGK prim borcu olmamalı.
Kuruma yazılı bir dilekçeyle beraber başvurmuş olması gerekiyor.
MALULLÜK AYLIĞI HANGİ DURUMLARDA KESİLİR?
Malullük aylığının kesildiği durumlar;
Kişinin yabancı bir ülkede çalışma hayatına devam etmesi
Kontrol muayenesi sonrası malullük durumunun tamamen ortadan kalkmış olması gibi durumlarda malullük aylığı kesilir. Kontrol muayenesi ise sigortalı olan kişinin ya da hak sahibinin engellilik, iş göremezlik ve malullük raporları içerisinde ifade edilen hastalıkların varlığının tespit edilmesi amacı ile yapılan muayenedir.